Reklama

Psychologia nadziei – jak budować lepszą przyszłość?

Katarzyna Pilewicz
06/03/2021 11:02 PM

Patrząc na wszystko, co się dzieje teraz na świecie – od pandemii koronawirusa, poprzez rasizm i niepokój polityczny do zmiany klimatu – bardzo łatwo poczuć obciążenie i bezsilność. Jednakże, psycholodzy pozytywni zapewniają, że indywidualna jednostka poprzez budowanie nadziei może dokonać pozytywną różnicę wokół siebie. Bo nadzieja popycha nas w stronę spełnienia celów, nawet wtedy, gdy wydają się one odległe i nierealne.

Teoria nadziei

Według Charlesa Snydera, twórcy teorii nadziei, ludzie, którzy nie zatrzymują się przed przeciwnościami losu, a mają umiejętność rozpatrywania wielu perspektyw w dążeniu do celu, mimo, że osiągniecie jego wydaje się wątpliwe, posiadają również większą motywację by cel ten osiągnąć. Nadzieja, to nie gwarancja dojścia do celu – to specyficzny sposób myślenia, który pomaga osiągnąć rezultat, nawet w obliczu przeciwności. Nadzieja to pozytywna emocja, która przynosi wiarę, że nasze plany, zamierzenia i oczekiwania się spełnią. Nadzieja daje wiarę, że okoliczności w jakich jesteśmy poprawią się, a my wyjdziemy na tym dobrze.

Nadzieja a optymizm

Od dawna wiadomo, że optymizm i nadzieja wywodzą się z tego samego źródła. Ludzie, którzy mają nadzieję, są zazwyczaj bardziej optymistyczni. Jednak nadzieja to nie tylko wiara, że los przyniesie pozytywne rezultaty, to raczej motywacja i działanie w celu osiągnięcia pożądanych rezultatów. Dlatego, nadzieja jest tak korzystna dla ludzi znajdujących się w stresujących i trudnych sytuacjach, bo daje pewność, że wraz z wysiłkiem może zdarzyć się cud.

Optymizm jest formą pozytywnego myślenia, z myślą przewodnią, że ty sam jesteś odpowiedzialny za swoje szczęście. Optymiści wierzą, że więcej dobrego niż złego może się człowiekowi przytrafić, a nawet jeśli zła sytuacja się zdarzy, to jest to rzadki incydent, który nie może być przeszkodą, bo zawsze znajdzie się jakieś wyjście. Przykładem może być dziewczyna, z którą właśnie zerwał chłopak. Optymistka nie będzie zastanawiać się nad tragicznością sytuacji, pomyśli raczej, że związek nie był wart jej wysiłku. Optymizm to reagowanie na problemy z poczuciem kontroli i wiary we własne możliwości. Aczkolwiek poziom optymizmu może spadać lub wzrastać w zależności od sytuacji w jakiej się znajdujemy.

Martin Seligman, twórca psychologii pozytywnej, odkrył, że ludzie, którzy mają optymistyczny styl interpretacji zdarzeń znacznie rzadziej czują się bezsilni i bez nadziei. Różnica pomiędzy ludźmi, którzy poddają się wobec trudności życiowych versus ludzie, którzy walczą z problemami leży w sposobie interpretacji złych i dobrych okoliczności. Optymistyczny styl interpretacji nie jest cechą wrodzoną, można się go wyuczyć. Mówimy tu o realistycznym optymizmie, czyli o tendencji wyławiania pozytywnych interpretacji w przeciwieństwie do automatycznego osądzania zdarzeń w czysto negatywny sposób. Na przykład brak odpowiedzi sąsiada na nasze poranne pozdrowienie można zinterpretować jako celowe ignorowanie nas (co wzbudza dalsze negatywne emocje i złość) lub jako okoliczność, w której sąsiad po prostu nie zauważył naszej ręki wyciągniętej w geście pozdrowienia, bo był pochłonięty swoimi sprawami. Taka interpretacja nie budzi już tych samych intensywnych emocji i pozwala nam ruszyć dalej bez zbędnych przeszkód.

Korzyści nadziei

Ci z nas, którzy odnaleźli nadzieję, mają w sobie więcej pozytywnych emocji, czują mniejsze osamotnienie i silniejsze poczucie kierunku i znaczenia w życiu. Dzięki nadziei, potrafią lepiej stawiać czoła przeciwnościom losu - nie unikają problemu, nie oddają się katastroficznym wizjom, które ich paraliżują, a znajdują drogę do rozwiązań i odnalezienia znaczenia w ich cierpieniu. Nadzieja sprawdza się również w szkołach - badacze odkryli, że studenci, którzy mają większy poziom nadziei, uzyskują lepsze wyniki w nauce i zdecydowanie łatwiej otrzymują dyplom ukończenia szkoły. Jeśli chodzi o zdrowie i fizyczną sprawność – ludzie o silnej nadziei mają tendencję do bardziej aktywnego trybu życia, ćwiczą i czerpią większą satysfakcję ze swojego stanu zdrowia. I najważniejsze dla tych, którzy chorują - nadzieja sprawia, że łatwiej znoszą ból i żyją dłużej.

Jak budować nadzieję?

Pierwszym krokiem jest realne osądzenie rzeczywistości – nadzieja istnieje zawsze, nie ważne w jak trudnej i beznadziejnej sytuacji się znajdujemy. I powtarzam, nadzieja zawsze istnieje. To raczej bezsilność i beznadzieja wywodzą się ze zniekształconego obrazu rzeczywistości - katastroficznego sposobu myślenia i negatywnego osądu sytuacji - tak jakby fatalny rezultat czegoś miał być nieuchronny. Dlatego, by budować nadzieję, należy podzielić problem na drobne fragmenty, które pokonujemy w miarę czasu i sił, bo to one przypominają nam, że drobnymi kroczkami możemy iść do przodu – jak pościelenie łóżka, gdy nie ma energii i motywacji. Ta drobna czynność, która czasem może wydawać się nie do pokonania przypomni ci, że masz jednak kontrolę nad sytuacją. Budowanie nadziei nie musi być samotną czynnością- możesz zawsze pójść do psychoterapeuty, który pomoże ci zmienić sposób myślenia i pozbyć się negatywnego osądu rzeczywistości, który bierze się z twoich doświadczeń życiowych. Tak więc – niech żywi nie tracą nadziei – mimo trudności zawsze znajdzie się światełko na końcu tunelu. Nigdy tego nie zapominaj.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.