The Warsaw
4 lutego bieżącego roku przypadła 275. rocznica urodzin Tadeusza Kościuszki – wybitnego dowódcy wojskowego, patrioty, człowieka nowoczesnego oraz bohatera zarówno w oczach Polaków, jak i Amerykanów. Tadeusz Kościuszko był także osobą przywiązującą wielkie znaczenie do idei wolności, tolerancji, sprawiedliwości i republikanizmu. Przez Thomasa Jeffersona był nazywany nawet „najczystszym synem wolności”. Postać Kościuszki budzi niemal powszechny podziw i szacunek niezależnie od preferencji politycznych. Z tego powodu, szczególnie dzisiaj powinniśmy pamiętać o nim jako o symbolu zjednoczenia ponad podziałami.
Urodzony w 1746 roku na Polesiu Kościuszko pochodził ze średniozamożnej szlacheckiej rodziny, co dawało mu bardzo duże przywileje w porównaniu do większości ówczesnego społeczeństwa. W 1765 roku wstąpił do Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej, którą ukończył w stopniu kapitana. W 1769 roku wyjechał do Paryża jako królewski stypendysta. Po 5 latach powrócił do ojczyzny, nie znalazł jednak zatrudnienia w armii drastycznie zredukowanej po I rozbiorze do zaledwie 10 tysięcy żołnierzy. Z tego powodu po krótkim czasie udał się najpierw do Drezna, a następnie ponownie do Paryża, gdzie dowiedział się o wojnie w Ameryce. W 1776 roku Tadeusz Kościuszko wyjechał do Ameryki Północnej, a jego przyjazd przypadł na okres wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych.
Ówczesna amerykańska armia nie miała silnej militarnej pozycji oraz cierpiała na wiele braków kadrowych. Już we wrześniu 1776 roku, młody Kościuszko rozpoczął prace nad fortyfikacją Filadelfii. Jego późniejsze działania militarne w znacznej części wpłynęły na kapitulację wojsk brytyjskich pod Saratogą. Dzięki sukcesom wynikającym z jego zmysłu i umiejętności związanych z inżynierią wojskową, w 1780 roku został inżynierem armii amerykańskiej, a w 1783 roku generałem brygady. W armii amerykańskiej Tadeusz Kościuszko służył do czasu zwycięstwa w wojnie o niepodległość. W geście wdzięczności za wybitne osiągnięcia w trakcie wojny, otrzymał także od Kongresu specjalne podziękowania.
Po powrocie do ojczyzny, na początku działał z daleka od wojska, zajął się gospodarowaniem majątkiem, w ramach którego zmniejszył liczbę dni pańszczyzny dla chłopów, a kobiety całkowicie z niej zwolnił. Dopiero w wyniku obrad Sejmu Wielkiego, w których uchwale postanowiono o zwiększeniu liczebności polskiej armii, Tadeusz Kościuszko otrzymał możliwość pełnienia służby generalskiej. Dało mu to szerokie pole do wykorzystania umiejętności militarnych nabytych podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych. Uchwalenie konstytucji 3 maja 1791 roku spotkało się z twardym sprzeciwem części szlachty i magnatów, którzy zawiązali konfederację targowicką celem obalenia nowo przyjętego prawa przy wsparciu wojsk rosyjskich. W wyniku ataku wojsk Katarzyny II, Polacy zaczęli przegrywać walki, jednak oddziały Tadeusza Kościuszki odniosły kilka sukcesów, między innymi pod Zieleńcami. Za swoje zasługi w trakcie wojny został odznaczony Orderem Virtuti Militari.
Po przegranej wojnie, Tadeusz Kościuszko opuścił kraj, aby następnie rozpocząć we Francji przygotowywanie powstania narodowego oraz negocjacje z tamtejszymi rewolucjonistami w sprawie poparcia swojej koncepcji. 24 marca 1794 roku na krakowskim rynku został oficjalnie odczytany akt powstania, a Tadeusz Kościuszko objął funkcję Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej, która dawała mu pełnię władzy cywilnej i wojskowej. Poprzysiągł, że nie wykorzysta powierzonej władzy w celu ucisku kogokolwiek, a jedynie dla obrony granic i odzyskania samowładności narodu oraz ugruntowania powszechnej wolności. Kościuszko sprzeciwiał się także prowadzeniu terroru na wzór rewolucji francuskiej. Dążył również, aby powstanie objęło zarówno szlachtę, jak i chłopów. Z uwagi na brak wystarczającej ilości armii, nakazał utworzenie oddziałów chłopskich, które w znacznym stopniu przyczyniły się do wygranej z wojskami rosyjskimi pod Racławicami 4 kwietnia 1794 roku. Było to zwycięstwo, które podniosło morale walczących o wolność Polaków i dało im nadzieję na sukces powstania. Następnie w maju, na mocy Uniwersału Połanieckiego, Kościuszko przyznał chłopom wolność osobistą oraz ograniczył ich poddaństwo. W wyniku przegranej bitwy pod Maciejowicami, stoczonej 10 października 1794 roku, Tadeusz Kościuszko trafił do niewoli, a powstanie zaczęło chylić się ku upadkowi. Naczelnik został przewieziony do Petersburga, gdzie był przesłuchiwany. Niedługo później, w 1795 roku Prusy, Rosja i Austria dokonały trzeciego rozbioru Polski, wymazując tym samym Rzeczpospolitą z mapy świata na 123 lata. Po śmierci Katarzyny II, Kościuszko został zwolniony z niewoli przez cara Pawła I, co przypłacił podpisaniem aktu lojalności i poddaństwa wobec cara. Dzięki temu jednak wraz z byłym naczelnikiem powstania wolność odzyskało także 20 tysięcy jeńców.
Następnie, w 1796 roku Kościuszko ponownie wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie odnowił wiele kontaktów politycznych z okresu wojny o niepodległość. W 1798 roku powrócił do Europy, gdzie zamieszkał pod Paryżem. Współtworzył tam między innymi Legiony Polskie, nad którymi nie zdecydował się objąć dowództwa. Pozostawał jednak ich duchowym autorytetem oraz tamtejszych środowisk konspiracyjnych. Nie należał do zwolenników Księstwa Warszawskiego oraz odmówił poparcia Napoleonowi Bonaparte, ponieważ nie ufał mu w kwestii dobrych intencji względem Polaków. Po porażce Napoleona i niekorzystnych dla Polski ustaleniach kongresu wiedeńskiego, Tadeusz Kościuszko zdecydował o wycofaniu się z życia politycznego. 15 października 1817 roku zmarł w szwajcarskiej Solurze, skąd regularnie prowadził korespondencję z Thomasem Jeffersonem. Rok po śmierci, jego szczątki zostały przewiezione do krakowskiej katedry na Wawelu.
Pomimo, że Tadeusz Kościuszko jest znany z osiągnięć militarnych, miał bardzo duży wkład w walkę o prawa człowieka. Poza polepszeniem sytuacji chłopów w Polsce, Kościuszko walczył o prawa czarnoskórych niewolników w USA, o czym niejednokrotnie rozmawiał z Thomasem Jeffersonem w kontekście ich wykupienia i wyzwolenia. Był on również przeciwny zwalczaniu Indian, za co otrzymał od jednego z wodzów tomahawk fajkę pokoju na znak przyjaźni. Pomimo przegranego powstania, Tadeusz Kościuszko zostawił po sobie znaczny testament polityczny, wskazując drogę narodu do walki o wolność i odbudowę państwa. Obecnie w Stanach Zjednoczonych istnieje wiele pomników i mostów upamiętniających dokonania Kościuszki, od jego nazwiska została nazwana również miejscowość w stanie Missisipi – Kosciusko. Dodatkowo, na mocy rozporządzenia byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa o utworzeniu Narodowego Ogrodu Amerykańskich Bohaterów, Kościuszko znalazł się w gronie 244 znaczących postaci w historii Ameryki.
Autor: Maciej Tyburski
Absolwent dyplomacji oraz student studiów wschodnich o specjalizacji chińsko-rosyjskiej. Doświadczenie zawodowe zdobywał w sektorze pozarządowym oraz publicznym. Jego obszary zainteresowań obejmują politykę Grupy Wyszehradzkiej, Inicjatywę Trójmorza, geopolitykę oraz języki obce.
Niniejszy artykuł powstał w ramach działalności społeczno-misyjnej polskiego think tanku Warsaw Institute. Jeśli cenicie Państwo przygotowane przez naszych ekspertów treści, apelujemy o wsparcie finansowe naszej działalności realizowanej na zasadzie non-profit. Do regularnych darczyńców przysyłamy bezpłatnie anglojęzyczny kwartalnik The Warsaw Institute Review.Więcej informacji: www.warsawinstitute.org/support/Darowizny można dokonać bezpośrednio na konta bankowe:USD: PL 82 1020 4900 0000 8502 3060 4017EUR: PL 85 1020 4900 0000 8902 3063 7814GBP: PL 18 1020 4900 0000 8302 3069 6641PLN : PL 41 1020 1097 0000 7202 0268 6152SWIFT: BPKOPLPWDziękujemy!
Warsaw Institute to polski think tank zajmujący się geopolityką. Główne obszary badawcze to stosunki międzynarodowe, bezpieczeństwo energetyczne oraz obronność. Warsaw Institute wspiera Inicjatywę Trójmorza oraz stosunki transatlantyckie.
Warsaw Institute is a Polish think tank focusing on geopolitics. The main research areas are international relations, energy security and defense. The Warsaw Institute supports the Three Seas Initiative and transatlantic relations.
Mariusz Misiewiczjest licencjonowanym agentem obrotu nieruchomościami z HomeSmart Connect w Chicago. Dzięki umiejętnościom i doświadczeniu oferuje usługi na wysokim poziomie, które należą się klientom. Od 2006 r. pracuje nie tylko z kupującymi i sprzedającymi, ale także z firmami REO. Zdobywca wielu nagród branżowych, m.in. ERA Top Producer Award, Coldwell Banker Outstanding Performance Award oraz International Sterling Society Award.Mariusz „Mario” MisiewiczHomeSmart Connecttel. (773) 412-0517e-mail: [email protected]
A Hero to Poles and Americans Alike
February 4 marks the 275th anniversary of the birth of Tadeusz Kościuszko – an outstanding military commander, patriot, and modern man, a hero to Poles and Americans alike. Tadeusz Kościuszko attached great importance to the notions such as freedom, tolerance, justice, and republicanism. Thomas Jefferson called him “the purest son of liberty.” Kościuszko is universally admired and respected, regardless of political affiliations. For this reason, especially today, we should remember him as a symbol of unity across divisions.
Kościuszko, born in 1746 in Polesie region, came from a middle-class noble family. This entitled him to significant privileges, compared with most of the society of that time. In 1765, he joined the Corps of Cadets at the School of Chivalry in Warsaw, Poland, from which he graduated as a captain. In 1769, Kościuszko was awarded a royal scholarship and moved to Paris. He returned to the homeland five years later. However, he did not join the army – it had been drastically reduced to only 10,000 troops as a consequence of the First Partition of Poland. For this reason, after a while, he travelled to Dresden and then again to Paris, where he learned about the war in America. In 1776, Tadeusz Kościuszko left for North America – his arrival occurred during the American War of Independence.
The Continental army, at that time, was rather weak and suffered from personnel shortages. The young Kościuszko was entrusted with the fortification of Philadelphia as early as in September 1776. His subsequent military actions were largely the reason why General Burgoyne (British) surrendered his army at Saratoga. Thanks to his successes resulting from a great sense and skills related to military engineering, he became a Continental Army engineer in 1780 and a brigadier general in 1783. Tadeusz Kościuszko served in the Army until the end of the American Revolutionary War. As a sign of gratitude for his remarkable achievements during the war, he received the Thanks of Congress.
Upon returning to his homeland, Kościuszko abandoned the military activities and focused on managing his estate. There he reduced peasant’s workload and completely freed the women from serfdom. Only after the proceedings of the Great Sejm (the Four-Year Sejm), which had increased the size of the Polish army, Tadeusz Kościuszko was allowed to join it as a general. For him, it was an excellent opportunity to use military skills he had acquired in America. Later, a part of the nobility and magnates, who strongly opposed the adoption of the Constitution of May 3, 1791, formed the Targowica Confederation and attempted to overturn the law with the support of Russian troops. The forces of the Russian Empress Catherine II attacked Polish troops. Poles were beginning to lose the battle, but the army of Tadeusz Kościuszko won several of them, including the one of Zieleńce. For his leadership during the war, he was awarded the Order of Virtuti Militari.
After the lost war, Tadeusz Kościuszko left for France where he began preparations to a national uprising. He also started negotiations with local revolutionaries in order to gain support for his idea. On March 24, 1794, Kościuszko announced the general uprising in a speech on Kraków's Main Market Square and assumed the powers of Commander in Chief of the Polish forces, which granted him full civil and military authority. He vowed that he would not to use these powers to oppress any person, but defend the integrity of the borders of Poland, regain the independence of the nation, and strengthen universal liberties. Furthermore, Kościuszko opposed terror, contrary to the French Revolution. He also wanted both the noble and the peasants to join the uprising. Due to lack of forces, Kościuszko ordered a mobilization of peasant troops, which contributed greatly to the victory against the Russian army in the Battle of Racławice on April 4, 1794. This victory boosted the morale of the Poles fighting for freedom and gave them hope that the uprising could be successful. Later on, in May, Kościuszko issued the “Proclamation of Połaniec” that granted personal freedom to the peasants and partially abolished their serfdom. After losing the Battle of Maciejowice on October 10, 1794, Tadeusz Kościuszko was imprisoned and the uprising began to falter. He was taken to St. Petersburg, where he was interrogated. Soon after, in 1795, the Third Partition of Poland took place and was carried out by Prussia, Russia, and Austria. As a result, the Republic of Poland was wiped off the map for 123 years. After the death of Catherine II, Tsar Paul I of Russia released Kościuszko from captivity – he had to pledge a loyalty oath to the Tsar. Consequently, 20,000 captives also regained their freedom along with the former commander of the uprising.
Kościuszko emigrated to the United States again in 1796. There, he renewed numerous political ties with people whom he met during the American Revolutionary War. In 1798, he returned to Europe and settled near Paris where co-founded the Polish Legions, however, he decided not to take command of them. Nevertheless, he remained a spiritual authority for this and local conspiracy groups. Kościuszko was against the Duchy of Warsaw and refused to support Napoleon Bonaparte because he did not trust his intentions towards Poles. After the defeat of Napoleon and the Congress of Vienna, whose decisions were unfavorable for Poland, Tadeusz Kościuszko abandoned political life. On October 15, 1817, he passed away in Solothurn, Switzerland, from where he regularly corresponded with Thomas Jefferson. In the following year, his remains were placed at Wawel Cathedral in Cracow, Poland.
Although Tadeusz Kościuszko is known for his military achievements, he engaged in the fight for human rights. In addition to improving the situation of peasants in Poland, Kościuszko fought for the rights of slaves in the America. He discussed the matters of their liberation and redemption with Thomas Jefferson on multiple occasions. Furthermore, Kościuszko stood up for the rights of Native Americans – as a sign of appreciation he received a tomahawk/peace pipe from one of the tribal chiefs. Although the uprising failed, Tadeusz Kościuszko left behind an important political testament, outlining the nation’s path to fight for freedom and reconstruction of the country. Nowadays, there are numerous monuments and bridges commemorating his achievements in the United States. Kosciusko, a town located in Mississippi, was named after him. Additionally, under an executive order signed by former US President Donald Trump, Kościuszko is among 244 notable figures in the history of America to be honored in the National Garden of American Heroes.
Author: Maciej Tyburski
A graduate of Diplomacy and a student of Eastern Studies with a specialization in China and Russia. He gained his professional experience in the NGOs and public sector. His areas of interest include the politics of the Visegrad Group countries, the Three Seas Initiative, geopolitics and foreign languages.
