Martyna przyszła do gabinetu z jednym podstawowym celem: „Muszę coś zmienić w swoim życiu” – powiedziała. „Czuję, jakbym stała w miejscu, nie mam zainteresowań, jestem rozgoryczona, stałam się zrzędliwa, tracę przyjaciół, wszystko widzę w negatywnych barwach, a na dodatek nie mam kierunku w życiu”.
Martyna od paru lat czuła, że się nie rozwija. Zablokowana w nielubianej pracy, bez widoków na awans i rozwój, zredukowana do wykonywania rutynowych czynności biurowych bez specjalnego wysiłku. W życiu prywatnym także katastrofa; rozpadł się właśnie kilkuletni związek z partnerem, czego następstwem była wyprowadzka do mało przytulnego apartamentu. No i ta pogoda w tym stanie, wietrzne i mroźne zimy, brak słońca – nie dodawały do uroku niezbyt wesołej sytuacji. Martyna potrzebowała pozytywnej zmiany. Wiedziała już, że musi to zrobić, by poczuć się spełnioną i szczęśliwą. Musiała zacząć od siebie.
W rzeczywistości pozytywna zmiana jest o wiele trudniejsza niż przedstawiają nam to w książkach samopomocowych. Nie wystarczy kupić cudownego DVD z nagranym motywacyjnym monologiem, który wmawia nam, że zmiana jest na wyciągnięcie ręki. Nie wystarczy uczęszczanie na różne szkolenia i warsztaty, inwestowanie czasu, energii i oczywiście pieniędzy w obietnice łatwego, magicznego, szybkiego i bezbolesnego zwrotu w stronę szczęśliwości. Nic bardziej mylnego – bo zmiana jest zwykle powolna, frustrująca i bolesna. Poza tym, zmiana wiąże się z pokonaniem lęku, przezwyciężeniem własnych demonów, włożeniem wysiłku, uczeniem się z błędów, niepowodzeń, rozczarowań i upadków. Jakikolwiek będzie cel twojej zmiany – czy stanie się lepszym partnerem, czy osiągnięcie celów zawodowych, zmiana wizerunku samego siebie, podniesienie poczucia własnej wartości, kontrolowanie złości, czy nauczenie się bardziej efektywnego walczenia ze stresem – zmiana będzie trudna i wymagająca wysiłku. Ale owocem tego będzie wielka nagroda.
Cztery przeszkody
Aby przystąpić do zmiany musimy uświadomić sobie, jakie bariery będziemy musieli pokonać. Niestety wiele przeszkód w drodze do zmiany jest kreowane zupełnie nieświadomie. Zmiana jest bowiem w jakimś sensie niewiadomą. Nie wiemy, co nam przyniesie. Możemy jedynie mieć nadzieję, że będzie to zmiana na lepsze. Pod znakiem zapytania stają wówczas nasze podstawowe potrzeby, wątpimy czy będziemy nadal akceptowani i kompetentni? Czy utrzymamy kontrolę nad naszym życiem? W obliczu zmiany wielu z nas po prostu zawraca i nie próbuje dalej. Dlatego tak trudno jest rzucić palenie, schudnąć, czy wywiązać się z postanowień noworocznych.
Bagaż. Wielu z nas wnosi w dorosłość wiele pozytywnych rzeczy z dzieciństwa. Zdarzają się także te negatywne i obciążające – bagaż przeszłości. Wiąże się on najczęściej z niskim poczuciem własnej wartości, strachem, złością i potrzebą przypodobania się innym. To on powoduje, że myślisz, czujesz i zachowujesz się, jakbyś był skrzywdzonym dzieckiem zamiast dorosłym człowiekiem. Ten bagaż sprawia, że reagujesz na świat niekorzystnie i sabotujesz własne wysiłki pozytywnej zmiany.
Nawyki. Powyższy bagaż kształtuje również twoje nawyki, które dyktują, jak reagujesz na świat. Jeśli na przestrzeni lat ukształtowałeś złe nawyki, na przykład walczenie ze stresem przy pomocy alkoholu, winienie partnera za własne błędy, oczernianie innych, stosowanie przemocy itd. – to trudno ci będzie je po prostu zastąpić zdrowymi.
Emocje. Negatywne emocje, jak lęk, złość, frustracja, smutek, beznadzieja mogą być potężną barierą do zmian życiowych. Wielu ludzi nie będzie nawet przystępować do zmiany z lęku przed nią. Po kilku nieudanych próbach zmiany Martyna prawie zrezygnowała: „A co będzie, jak zamiast zmiany na lepsze udowodnię sobie jedynie, że jestem jedną wielką porażką?” W chwilach niemocy mówiła także:”Jestem taka przez tyle lat, jakoś żyję, może zmiana nie jest warta ryzyka?” Te emocje przychodziły zwykle wtedy, kiedy Matylda czuła brak wsparcia, lub zauważała brak własnych kompetencji. Powracała wówczas do dawnej siebie, by znowu próbować.
Środowisko. Otoczenie może być znaczną barierą dla zmian. Ludzie w twoim życiu, twoi najbliżsi, przyjaciele, znają cię takim, jakim jesteś i dla nich twoja zmiana może wydawać się niepotrzebna. Mogą nieświadomie przeszkadzać ci w osiąganiu celów, bo chcą byś pozostał przewidywalny, tak jak do tej pory. Środowisko może powstrzymać cię przed zmianą i zawracać z obanej drogi
Martyna mówiła, że jej były partner odradzał jej powrót do szkoły, argumentując, że to niepotrzebne wydawanie pieniędzy i strata czasu. Być może obawiał się, że jej rozwój wzmocni ją na tyle, że nie będzie chciała dalej z nim być?
Celem tego tekstu jest uświadomienie barier, które stają przed każdym, kto chce dokonać zmian. Zmiana jest zawsze możliwa, ale nie przyjdzie łatwo, trzeba w nią włożyć potężny wysiłek. Nie ciągnijmy za sobą bagażu, pokonajmy złe nawyki i negatywne emocje i nie dajmy innym sabotować naszych celów. Wykorzystujmy silne strony naszego charakteru, nie skupiajmy się na słabych i otaczajmy się ludźmi, którzy dają nam poczucie bezpieczeństwa i akceptacji. Wysiłek jest wart rezultatów.
Katarzyna Pilewicz
