Reklama

Dlaczego boimy się odrzucenia?

Katarzyna Pilewicz
01/25/2024 10:39 PM

Odrzucenie to coś, czego wszyscy się boimy. Chcemy być akceptowani i kochani, to jedna z naszych podstawowych potrzeb. Prawdą jest, że odrzucenie, to niestety część życia. W mniejszym lub większym stopniu bolesne doświadczenie odrzucenia spotkało każdego z nas. Nie ważne, jak mądrzy, piękni i zdolni jesteśmy – wszystkie formy odrzucenia są bolesne. Ale kiedy odrzucenie spotyka nas ze strony bliskiej i zaufanej osoby, może głęboko zachwiać poczucie bezpieczeństwa, własnej wartości i wiary w siebie.

Zrozumieć odrzucenie

 Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy z tego, że to właśnie emocjonalne odrzucenie jest przyczyną bólu psychicznego, który wychodzi pod postacią depresji. Odrzucenie zazwyczaj idzie w parze z poczuciem wstydu, smutku i żałoby. Na pierwszy rzut, odrzucenie kojarzy się z czymś fizycznym, odejściem, odepchnięciem. Pozostawienie niemowlęcia w szpitalu czy zostawienie kogoś na poboczu drogi. Najczęściej odrzucenie to jednak utrata bliskości, brak akceptacji, ignorowanie potrzeb. Ktoś może poczuć się odrzucony, gdy ukochana osoba zrywa związek, gdy grupa koleżanek odwraca się i ignoruje, gdy upragniony awans w pracy został przydzielony komuś innemu. Śmierć, choroba i przemoc w rodzinie również przynosi uczucie odrzucenia. Doświadczenie odrzucenia może być tragiczne w skutkach i ogromne bolesne, ponieważ sprawia, że osoba odrzucona czuje się niechciana, nieakceptowana i bezwartościowa.

Psychologiczne skutki odrzucenia

Ciągłe odrzucenie może mieć głębokie i trwałe skutki psychologiczne, bo odrzucenie prowadzi do traumy. Dla przykładu, dziecko, które czuje się ciągle odrzucane przez rodziców może mieć problemy w szkole i w relacjach z rówieśnikami. Jego zachowanie staje się coraz bardziej nieadekwatne społecznie i dlatego jest wyśmiewane przez rówieśników, i odrzucane jeszcze bardziej. To może wywołać depresję, zaburzenia odżywiania i zachowania samookaleczające. Z czasem rozwija się lęk przed odrzuceniem, który nie pozwoli mu na budowanie zdrowych relacji w przyszłości. I tak cykl się zamyka.

Lęk przed odrzuceniem

Lęk przed odrzuceniem opiera się na irracjonalnym strachu przed wchodzeniem w bliskie relacje z innymi ludźmi. Każdy związek czy przyjaźń niesie ryzyko bycia odtrąconym dla osoby zaburzonej i w konsekwencji przerażającą wizję samotności. Wybierają więc samotność i nie dopuszczają do siebie ludzi. Żyją w przekonaniu, że świat jest miejscem niebezpiecznym i nie można ufać ludziom. Z takim przekonaniem naprawdę ciężko jest żyć. Izolacja społeczna to pierwszy symptom pogarszającego się zdrowia psychicznego.

Lęk przed odrzuceniem w relacjach romantycznych

W romantycznych relacjach lęk przed odrzuceniem powstaje często w wyniku niskiego poczucia własnej wartości, będącej konsekwencją odrzucenia w przeszłości. Ludzie cierpiący na lęk przed odrzuceniem żyją zazwyczaj zgodnie z jednym z dwóch schematów. Pierwszy z nich to życie z poczuciem ciągłej niepewności i strachu, że związek może się kiedyś skończyć. Taka relacja nie daje szczęścia, a wręcz wpędza w nerwicę. Osoba taka ignoruje nieodpowiednie zachowania partnera i przemoc, bo strach przed odtrąceniem jest tak wielki, że robi wszystko, aby tylko nie stracić tej drugiej osoby. Stara się ciągle zapewniać o swoim uczuciu i spełniać oczekiwania drugiej strony. Daje z siebie wszystko, nie biorąc nic w zamian. W rezultacie jest wykorzystywana i nieszanowana.

Drugi schemat to nadmierna podejrzliwość, kontrola i nieuzasadniona zazdrość. Podstawą może być niska samoocena, porównywanie siebie do innych, poczucie, że jest się niewystarczająco dobrym, mądrym, pięknym i partner z łatwością mógłby znaleźć inny obiekt miłości. I paradoksalnie brak pewności siebie, podejrzliwość, oskarżenia, potrzeba ciągłych zapewnień ze strony partnera przybierają formę osaczenia i natręctwa, które w konsekwencji stają się przyczyną rozstania.

Jak poradzić sobie z lękiem przed odrzuceniem?

Jeśli lęk przed odrzuceniem nie pozwala ci zdrowo funkcjonować, popracuj nad regulacją emocji. Samoregulacja to umiejętność identyfikowania i kontrolowania emocji i zachowań. Poprzez uświadomienie sobie negatywnych myśli, które wywołują lęk przed odrzuceniem, możesz podjąć kroki, by je zmienić na bardziej optymistyczne. Spójrz na siebie z innej perspektywy – które zachowania wobec partnera uważasz za niezdrowe i nie budujące waszej więzi emocjonalnej? Nie unikaj nieprzyjemnych emocji przez unikanie rzeczy, ludzi i sytuacji, które te emocje wywołują, nie każdy człowiek cię odrzuci, nawet jeśli miałeś takie doświadczenia w przeszłości. Pokonaj swój lęk przez doświadczenie, nawet jeśli musisz wyjść poza strefę swojego komfortu. Trauma odrzucenia w przeszłości nie musi rządzić twoim życiem teraz. Przeżyłeś to i miałeś siłę, aby znaleźć się w obecnym miejscu. Pamiętaj, że zawsze możesz odbić się po traumie. Niech twoim celem będzie budowanie systemu wsparcia, bo pozytywni ludzie są niezastąpieni. Każdy z nas ma możliwości odzyskania pewności siebie, a jeśli trudno ci ją odnaleźć, skorzystaj z pomocy psychoterapeuty.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC