Jak radzić sobie z przeszkodami w drodze do zmiany

Często, gdy chcemy coś zmienić w życiu, pojawiają się przeszkody. Wychodzi parę trudności i mówimy: może innym razem, aż wreszcie tracimy chęci i poczucie pewności, że nam się uda.

Myślimy: a co jeśli… mi się nie uda, albo: jak sobie poradzę, gdy spotka mnie to lub tamto. Jest to standardowy schemat funkcjonowania naszego umysłu, który chce nas chronić przed nieznanym. Jedno jest pewne, większość z tych niepokojów się nigdy nie zrealizuje, natomiast spełnią się takie scenariusze, których nie bierzesz pod uwagę. Dlatego nie możemy się przygotować na każdą okoliczność, na zapas.

W rzeczywistości zmiana wiąże się z pokonaniem lęku, przezwyciężeniem własnych demonów, włożeniem wysiłku, uczeniem się z błędów, niepowodzeń, rozczarowań i upadków. Jakikolwiek będzie cel twojej zmiany – na przykład: bycie lepszym partnerem, osiągnięcie celów zawodowych, zmiana wizerunku samego siebie, podniesienie poczucia własnej wartości, kontrolowanie złości, czy nauczenie się bardziej efektywnego walczenia ze stresem – zmiana ta będzie trudna i wymagająca wysiłku. Jego owocem będzie wielka nagroda.

Potężne przeszkody

Aby przystąpić do wprowadzenia zmian musimy uświadomić sobie, jakie bariery będziemy musieli pokonać. Niestety, wiele przeszkód w drodze do zmiany jest kreowane zupełnie nieświadomie, przez nas samych. Zmiana jest w jakimś sensie niewiadomą. Gdy przygotowujemy się do niej, tak naprawdę nie wiemy, co ona nam przyniesie. Możemy jedynie mieć nadzieję, że będzie to zmiana na lepsze. Pod znakiem zapytania stają wówczas nasze podstawowe potrzeby, wątpimy czy będziemy nadal akceptowani i kompetentni? Czy utrzymamy kontrolę nad naszym życiem? W obliczu zmiany wielu z nas po prostu zawraca i nie próbuje dalej. Dlatego tak trudno jest rzucić palenie, schudnąć czy wywiązać się z postanowień noworocznych.

Bagaż. Wielu z nas wnosi w dorosłość wiele pozytywnych rzeczy z dzieciństwa. Zdarzają się także te negatywne i obciążające – zwane bagażem. Bagaż to na przykład niskie poczucie własnej wartości, perfekcjonizm, strach, złość i potrzeba przypodobania się innym. To on powoduje, że myślisz, czujesz i zachowujesz się jakbyś był skrzywdzonym dzieckiem zamiast dorosłym człowiekiem, jakim jesteś teraz. Bagaż sprawia, że reagujesz na świat niekorzystnie i sabotażujesz własne wysiłki w stronę pozytywnej zmiany.

Nawyki. Powyższy bagaż kształtuje również twoje nawyki, które dyktują, jak reagujesz na świat. Jeśli na przestrzeni lat ukształtowałeś złe nawyki, na przykład walczenie ze stresem za pomocą alkoholu, winienie partnera za własne błędy, oczernianie innych i stosowanie przemocy, to trudno ci będzie je po prostu zastąpić zdrowymi. Potrzebujesz na to czasu, uświadomienia sobie swoich słabości i konieczności pracy nad sobą.

Emocje. Negatywne emocje, jak złość, frustracja, smutek, beznadzieja mogą być potężną barierą do zmian życiowych. Wielu ludzi nie będzie nawet przystępować do zmiany z lęku przed nią.

Lęk. To stan umysłu, w którym z niepokojem wybiegamy w przyszłość. Martwimy się, budujemy negatywne scenariusze, tkwimy w rozterkach, wątpimy w nasze możliwości. Jak pozbyć się lęku? Niezwykle przydatną emocją, która pomoże w zminimalizowaniu lęku jest ciekawość. Co pozytywnego mnie czeka, gdy dokonam zmian? Może poznam nowych ludzi? Może nauczę się czegoś nowego? Może spotka mnie coś tak dobrego, że nie jestem w stanie sobie tego wyobrazić?

Środowisko. Otoczenie może być znaczącą barierą dla zmiany. Ludzie w twoim życiu, twoi najbliżsi, przyjaciele, znają cię takim, jakim jesteś i dla nich twoja zmiana może wydawać się niepotrzebna. Mogą nieświadomie przeszkadzać ci w osiąganiu twoich celów, bo chcą byś pozostał tak przewidywalny jak do tej pory. Środowisko może powstrzymać cię przed zmianą i zawrócić z drogi bardzo łatwo.

Zmiana jest zawsze możliwa

Ufajmy w nasze możliwości, skupmy się na „tu i teraz” i małymi kroczkami, z pełną determinacją ruszajmy do przodu. Zmiana jest zawsze możliwa, ale nie dajmy się oszukać, że przyjdzie łatwo, trzeba w nią włożyć potężny wysiłek. Nie ciągnijmy za sobą bagażu, pokonajmy złe nawyki, negatywne emocje, lęki i nie dajmy innym ograniczać naszych zamierzeń. Wykorzystujmy silne strony charakteru, nie skupiajmy się na słabych i otaczajmy się ludźmi, którzy dają nam poczucie bezpieczeństwa i akceptacji.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC