Reklama

Sygnały pogorszenia się zdrowia psychicznego

Katarzyna Pilewicz
11/30/2023 11:01 PM

Od strachu do osamotnienia, od złości do żałoby– wielu z nas co roku przeżywa podobne stany psychiczne. Nie zawsze o tym mówimy, ale one ostrzegają nas, by w pewnych przypadkach poprosić o pomoc profesjonalną. Tak, jak co roku chodzimy na badania lekarskie, sprawdzamy krew, wagę, ciśnienie i ogólną sprawność fizyczną, tak samo powinniśmy robić coroczny bilans zdrowia psychicznego.

Im lepszy wgląd w zdrowie psychiczne, tym większa samoświadomość i lepsza adaptacja życiowa. Świadomość stanu psychiki pozwoli na działania zapobiegawcze i skuteczniejsze leczenie w razie potrzeby. Poniżej podajemy niepokojące sygnały, na które należy zwrócić uwagę przy ocenie naszego zdrowia psychicznego:

Nadmierne zamartwianie się i strach mogą być spowodowane różnymi rzeczami, na przykład przepracowaniem i troską o terminowe zakończenie projektu, zbliżającą się imprezą, na gdzie możesz spotkać osobę, której nie chcesz widzieć czy obawy o stan zdrowia i finansów. Większość z nas się martwi…ale jeśli zamartwianie nie pozwala nam funkcjonować w różnych dziedzinach życia i nie pozwala cieszyć się życiem, to może oznaczać, że mamy silne zaburzenia nerwowe.
Poczucie smutku i pustki przez dłuższy czas. Smutek to normalna reakcja na trudne okoliczności w życiu, ale gdy poczucie smutku długo się utrzymuje, rozważ poradę psychologa, gdyż smutek, który trwa dłużej niż 2 tygodnie, utrzymuje się mimo pozytywnych okoliczności i przeszkadza funkcjonować, może przerodzić się w depresję. Na depresję składają się czynniki genetyczne oraz środowiskowe – na przykład długotrwały stres i psychologiczne – między innymi budowanie nieadaptacyjnych przekonań na temat samego siebie, innych ludzi i świata. Każdy doświadcza depresję w sposób szczególny, dla jednych jest to złość i irytacja, dla innych poczucie zmęczenia i brak motywacji, ale beznadziejność i bezsilność mogą być objawem wszechogarniającego smutku.
Zdezorientowane myślenie lub „zamglony mózg”. Jeśli masz problem z jasnością myślenia i zrobiłeś wszystko, żeby sobie pomóc, włączając w to poranną kawę, spacer na świeżym powietrzu, dobre śniadanie i relaks, a mimo wszystko dalej czujesz “zamglenie” to znak, że twoje zdrowie psychiczne nie jest w najlepszym stanie.
Niemożność podejmowania decyzji. Naturalne jest, że zmierzasz się w życiu z małymi i dużymi dylematami, ale jeśli czekasz do ostatniej chwili i zmuszasz się do podjęcia decyzji, która zwykle jest dla ciebie niekorzystna, to może być znak pogarszającego się zdrowia psychicznego. Może nie wierzysz sobie, może masz niskie poczucie własnej wartości, wątpisz co do swojego logicznego myślenia, a może trauma, którą przeżyłeś zatrzymuje twój naturalny ruch do osiągnięcia celu? Terapeuta może pomóc, jak poradzić sobie z tymi problemami.
Jesteś bardziej emocjonalny niż zawsze. Czy radzenie sobie z codziennością jest teraz trudniejsze niż wcześniej? Czy taki stan rzeczy trwa już kilka tygodni? Normalne jest to, że nasze emocje się zmieniają, ale w przypadku, gdy są bardziej intensywne i trudniejsze do kontroli, możesz potrzebować pomocy specjalisty.
Czujesz się urażony bardziej niż zwykle? Wyobraź sobie, że jesteś przy stole z rodziną i ktoś rzuca żart, który nigdy wcześniej cię nie bolał, a teraz czujesz się urażony i zraniony. Poczucie urażenia to normalna emocja, gdy ktoś nas obraża, alezdrowa psychicznie osoba ma umiejętność przeprocesowania i zapomnienia o takiej sytuacji. Jednak w niektórych przypadkach, gdy wydaje ci się, że wszyscy są przeciwko tobie i nie możesz przestać o tym myśleć, to przyjrzyj się sobie uważnie, bo twoje zdrowie psychiczne na tym cierpi.
Problemy ze spaniem to zazwyczaj jeden z pierwszych sygnałów. Gdy masz więcej problemów, a twój umysł nie może się zrelaksować i zasnąć, to oznaka, że twoje zdrowie psychiczne jest w gorszym stanie. Sen to podstawa dla psychiki, jeśli długo nie będziesz mógł spać, to może być to objaw początków depresji lub o wiele silniejszej choroby.
Wybuchasz złością częściej niż zawsze. Mimo że złość w różnych środowiskach i kulturach jest akceptowana i znormalizowana, na przykład okazanie złości, gdy jesteś atakowany, to w większości przypadków, złość jest destrukcyjna dla ciebie i otoczenia i jest sygnałem słabego zdrowia psychicznego. Źródła złości bowiem leżą w głębi podświadomości, może nawet w wierzeniach, jakie masz o świecie, a które powstały z traumatycznych doświadczeń z dzieciństwa. Zanim zniszczysz swoje relacje z najbliższymi, sięgnij po pomoc, by terapeuta pomógł ci zrozumieć źródła i wyzwalacze twoich negatywnych emocji.
Huśtawka nastrojów. Może jesteś ekstremalnie szczęśliwy i podekscytowany w jednej minucie i impulsywny, podirytowany i zrozpaczony kilka minut później? Jest wiele przyczyn huśtawek nastrojów, od wyczerpania emocjonalnego, przez ekstremalny stres, do lęków powstałych z przeżytej traumy. Pamiętaj, że niektóre zaburzenia psychiczne jak choroba dwubiegunowa, poważna depresja, zaburzenia osobowości i silna nerwica powodują huśtawki nastrojów.
Izolacja społeczna to jeden z podstawowych sygnałów, że coś złego zaczyna się z tobą dziać. Jeśli nie chcesz spędzać czasu z bliskimi i przyjaciółmi, to zabijasz w sobie naturalną potrzebę społecznych relacji. A to może wskazywać na początek depresji lub innych zaburzeń.
Poczucie osamotnienia. Możesz być otoczony przez ludzi, rodzinę, przyjaciół, sąsiadów, ale gdy mimo wszystko czujesz się niewidzialny, niezrozumiany i samotny, a to może być fałszywe poczucie osamotnienia, które jest sygnałem, że negatywnie interpretujesz swoje środowisko. Fałszywe poczucie osamotnienia prowadzi do depresji i samobójstw.
Myśli samobójcze i potrzeba zranienia się. Jeśli czujesz, że twój świat przestał mieć jakąkolwiek wartość, życie jest beznadziejne i nie ma sensu żyć dłużej, to natychmiast zadzwoń po pomoc na numer 988 lub zatekstuj hasło “home” na 741741. Po pierwsze, musisz wiedzieć, że jesteś wartościowy, kochany i przyszłość może być jeszcze dla ciebie barwna. A po drugie, to tylko twoje słabsze – w tym momencie życia – zdrowie psychiczne mówi ci, że żyć nie warto. To tylko taki moment, a on przejdzie. Musisz natychmiast sięgnąć po pomoc, by dostać konieczne wsparcie.

Czym jest zdrowie psychiczne?

Zdrowie psychiczne jest integralną częścią witalności i zdrowia każdego człowieka. To zdrowie psychiczne ma wpływ na to, jak myślimy, co czujemy i jak się zachowujemy. Dzięki dobremu zdrowiu psychicznemu wiemy, jak radzić sobie z przeciwnościami losu, jak zwalczać stres dnia codziennego. Czasami nasze zdrowie psychiczne się pogarsza, a to dzięki stresowi, okolicznościom, czy innym obciążeniom genetycznym, środowiskowym i psychologicznym. Nie oznacza to, że nic nie można z tym zrobić, bo można – podobnie, gdy złamiemy rękę. Pogorszenie się zdrowia psychicznego nie oznacza, że mamy mniejszą wartość, albo jesteśmy przegrani. Mając złamaną rękę, musimy zwrócić się o pomoc medyczną i tak samo jest ze zdrowiem psychicznym – jest możliwość wyleczenia i rekonwalescencji. Dbaj o zdrowie psychiczne, bo dobre zdrowie psychiczne to stan umysłu, w którym osoba zdaje sobie sprawę z własnych możliwości, umiejętności radzenia sobie z trudnościami i stresem codziennego życia tak, aby mogła pracować produktywnie i uczestniczyć aktywnie w życiu swojej społeczności. Zdrowie psychiczne jest fundamentem produktywnego myślenia, odczuwania emocji, współżycia z ludźmi i cieszenia się życiem. Dlatego też ochrona zdrowia psychicznego i zapobieganie problemom psychicznym powinny być priorytetem.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC