Kalejdoskop
Mormoni zbierają informacje genealogiczne ludzi od 1894 roku. Posiadają dane o około 3 miliardach zmarłych wszystkich wyznań. Wiedza ta jest im niezbędna do dokonywania tzw. chrztu za przodków. Te archiwa mormońskie nie są tajne. Może z nich skorzystać każdy, wystarczy wejść na odpowiednią stronę w Internecie. W Stanach Zjednoczonych z archiwów mormońskich często korzystają agenci FBI, gdy poszukują informacji w związku z prowadzonymi śledztwami...
Misjonarze nad Wisłą
Główna siedziba mormonów znajduje się w stanie Utah w Salt Lake City. 70 procent ludności tego miasta to mormoni. Ale Kościół mormonów jest obecny w większości krajów świata. Liczy około 17 milionów wiernych. W Polsce główna siedziba mormonów znajduje się w Warszawie. Gminy tego Kościoła istnieją w większości dużych miast Polski. Mormonów nad Wisłą jest około 2 tysięcy, nie licząc przybyłych ze Stanów Zjednoczonych misjonarzy, którzy krążą po ulicach, zaglądają do domów i przekonują ludzi do swojego wyznania.
Właśnie na skutek działalności misjonarzy rodzina mormonów systematycznie się powiększa. Mormoński Kościół jest jednym z najszybciej rozwijających się na świecie. Rocznie przybywa mu około 300 tysięcy nowych wyznawców. Najwięcej w Stanach Zjednoczonych, gdzie mormoni stanowią ważną siłę społeczną. Mają w swoich szeregach prominentnych polityków, jak Mitt Romney, intelektualistów i biznesmenów. Skupiają też duże majątki. Należą do nich stacje telewizyjne, rozgłośnie radiowe, gazety, sieci znanych hoteli, kliniki, towarzystwa ubezpieczeniowe i wiele giełdowych spółek.
Ich bogactwo bierze się z pracy i zaradności, ale podobno także z gorliwej wiary, bowiem, jak mówią mormoni, Bóg wtedy pomaga. Obowiązkowo oddają Kościołowi 10 procent swoich dochodów. W razie kłopotów finansowych mormoni mogą liczyć na pomoc swojego Kościoła. Polscy mormoni nie dysponują takimi majątkami ani wpływami. Są na wysokich, ale nie najwyższych stanowiskach. Większość z nich zarabia na życie pracą fizyczną. Głównie to katolicy, których przekonali misjonarze mormońscy.
Założyciel Kościoła
Joseph Smith był założycielem i pierwszym przywódcą mormonów. Urodził się w 1805 roku w biednej, wielodzietnej rodzinie, na wschodzie niedawno powstałych Stanów Zjednoczonych. Był półanalfabetą. Jego przodkowie przybyli z Wielkiej Brytanii do Ameryki 200 lat wcześniej.
Smithowie pracowali jako najemni robotnicy u okolicznych farmerów. W czasie jednej z takich prac kilkunastoletni Joseph wykopał dziwny kamień. Podobno miał on magiczną moc. Rzekomo pozwalał widzieć to, co niewidzialne dla zwykłego ludzkiego oka. Magiczny kamień odegrał później dużą rolę w powstaniu Kościoła mormonów.
Jak wierzą mormoni, Joseph Smith od młodości rozmawiał z Bogiem i aniołami. Miał 17 lat, kiedy rzekomo ukazał mu się prorok Mormon. Był to prorok historyk, który w 421 roku spisał dzieje starożytnych ludów Izraela zamieszkujących kontynent amerykański. Mormon miał rzekomo należeć do wybrańców, których nauczał zmartwychwstały Jezus Chrystus.
W 1823 roku Mormon miał ukazać się Smithowi i powiedzieć, że na pobliskim wzgórzu znajdują się trzy złote płyty z wyrytymi na nich literami w języku egipskim. Widzenie to powtórzyło się kilka razy. Ale dopiero po czterech latach prorok pokazał mu złote płyty, nakazując, że ma je przetłumaczyć na język angielski. W całej tej operacji ważną rolę odgrywał Moroni, syn proroka Mormona. Od Moroniego Smith dostał instrukcję, że ma chronić płyty przed oczami innych osób.
W czasie tłumaczenia Smith siedział za zasłoną i, z pomocą znalezionego wcześniej magicznego rzekomo kamienia, przekazywał po angielsku treść swoim pomocnikom, a ci to spisywali. Pierwsze tłumaczenie księgi, zwanej później Księgą Mormona, zostało skradzione. Zrobiła to bliska znajoma Smitha – Lucy Harris. Nie wierzyła w jego opowieści. Twierdziła, że jeśli historia zawarta w Księdze Mormona jest prawdziwa, to Joseph jeszcze raz ją przetłumaczy i będzie taka sama jak pierwsza wersja.
Zdeterminowany Smith przetłumaczył księgę ponownie. Jednak, jak się okazało, nie miał tak dobrej pamięci, aby wszystko powtórzyć dosłownie. Więc aby wyjaśnić różnice pomiędzy dwiema wersjami tłumaczenia, we wstępie napisał, że pierwsze tłumaczenie zostało dokonane ze skażonych płyt. Dopiero to drugie jest prawdziwe. I ono zostało opublikowane w 1830 roku jako Księga Mormona. Nie wiadomo, jak na to zareagowała Lucy Harris, która miała w ręku pierwszą wersję tłumaczenia.
Z polecenia Moroniego Smith przetłumaczył także Biblię. Zrobił to nie z oryginalnych języków, w których Biblia została napisana, tylko posługując się angielską Biblią Świętego Jakuba. W tej niezbyt dokładnie przetłumaczonej Biblii Smith dokonał dodatkowo tysięcy zmian. Tak mu rzekomo podpowiadał prorok Mormon.
Dwa tygodnie po opublikowaniu Księgi Mormona Joseph Smith, wraz z kilkoma przyjaciółmi, założył Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Stało się to na farmie w małej wsi Fayette w stanie Nowy Jork. Smith został przywódcą Kościoła.
Księga Mormona
Księga Mormona to religijny zapis dziejów trzech grup ludzi, którzy migrowali ze Starego Świata na kontynenty amerykańskie. Grupy te były rzekomo prowadzone przez proroków, którzy spisywali ich religijną i świecką historię na płytach ze złota. Księga Mormona podaje m.in. opis rzekomej wizyty zmartwychwstałego Jezusa Chrystusa pośród ludu w Ameryce. Po tej wizycie tamtejsi ludzie żyli 200 lat w pokoju.
Joseph Smith: „Powiedziałem ludziom, że Księga Mormona jest bardziej poprawna niż jakakolwiek inna księga na ziemi, że stanowi kamień zwornikowy naszej religii i że przybliży do Boga ludzi przestrzegających jej nauki bardziej niż jakakolwiek inna księga”.
Od samego początku członkowie Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich akceptowali ją jako pismo święte. Nie oznacza to, że Księga Mormona zastępuje im tradycyjną Biblię. Obie te księgi są przez nich używane do nauczania i osobistego studiowania. Księga Mormonów została przetłumaczona na 82 języki i wydrukowana w prawie 160 milionach egzemplarzy.
Podstawowym dogmatem tradycyjnych Kościołów chrześcijańskich jest Trójca Święta – Bóg jako Ojciec, Syn i Duch Święty w jednej substancji. Mormoni odrzucają tę zasadę. Uważają, że nie zostało to sformułowane w Biblii, tylko wymyślone w V wieku. Według nich Bóg Ojciec i Jezus to odrębne byty. Zaś, zdaniem mormonów, Bóg Ojciec ma żonę, którą nazywają Niebiańską Matką.
Wielożeństwo
Po przetłumaczeniu Księgi Mormona Smith otrzymał rzekomo objawienie, które nakazywało członkom Kościoła, pod określonymi warunkami, przyjęcie praktyki poligamii. Tak jak w czasach starotestamentowych.
Smith miał wiele żon. Istnieje mało wiarygodnych informacji na temat życia prywatnego przywódcy mormonów. Ale na podstawie różnych źródeł podaje się, że miał od 29 do 33 żon. Siedem z nich miało mniej niż 18 lat. Najstarsza żona miała 56 lat. Najmłodsza nie ukończyła 15. roku życia. Ale rzekomo nie ze wszystkimi utrzymywał relacje seksualne.
Po śmierci Smitha ruch mormoński podzielił się na wiele odłamów, które nie praktykują wielożeństwa. Jednak fundamentalistyczny Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, który skupia 16 milionów wiernych, nadal uznaje poligamię. Jest to przedmiotem wielu procesów sądowych w Stanach Zjednoczonych.
Śmierć Smitha
Założyciel i pierwszy przywódca mormonów był dla wyznawców prorokiem, świętym. Dla przeciwników był szarlatanem wykorzystującym naiwność wiernych. Często, bo więcej miał przeciwników niż zwolenników, Smith ze swoimi wiernymi musiał zmieniać miejsce zamieszkania. Ale stał się znaną postacią w Ameryce. Nawet wystartował w wyborach na prezydenta USA w 1844 roku.
Głosił program zniesienia niewolnictwa. Gdyby wygrał wybory, byłby wielki kłopot z pierwszą damą. Trzydzieści pierwszych dam? Jednak nie dożył dnia wyborów. Choć jego śmierć nie miała związku z kampanią prezydencką, był pierwszym amerykańskim kandydatem zabitym podczas kampanii.
Joseph Smith źle znosił krytykę. Kiedy jedna z gazet prześmiewczo napisała o mormonach, Smith nakazał swoim zwolennikom zniszczyć drukarnię tej gazety. Za to został aresztowany. Jego przeciwnicy zaatakowali areszt, w którym się znajdował. Doszło do strzelaniny. Smith, uciekając przez okno, został zabity kulą z rewolweru.
Jakkolwiek oceniać niezwykle kontrowersyjną postać Josepha Smitha, trzeba przyznać, że spisana przez niego historia przyciągnęła miliony ludzi.
Ryszard Sadaj
