Po 70 latach książę Karol stał się królem Karolem III

73-letni król Karol III jest najstarszym monarchą, jaki kiedykolwiek wstępował na brytyjski bądź angielski tron. Żaden z jego poprzedników nie pełnił też funkcji następcy tronu tak długo. W przypadku nowego króla było to 70 lat.

Karol Filip Artur Jerzy urodził się 14 listopada 1948 r., rok po ślubie swoich rodziców, księżniczki Elżbiety i księcia Filipa. W związku z przedwczesną śmiercią swojego dziadka, Jerzego VI, jego matka została w 1952 r. królową, a Karol - w wieku zaledwie trzech lat - następcą tronu.

W przeciwieństwie do poprzednich następców tronu, którzy byli uczeni przez prywatnych korepetytorów, królowa i książę Filip zdecydowali, że ich najstarszy syn powinien pójść do szkoły. Został wysłany do szkoły z internatem Gordonstoun w Moray w Szkocji, gdzie nie miał żadnych ulg z racji swojego pochodzenia i którą opisywał jako "absolutne piekło".

Wbrew królewskiej tradycji Karol po maturze nie wstąpił do sił zbrojnych, lecz poszedł od razu na uniwersytet. W Cambridge początkowo studiował archeologię i antropologię, ale następnie przeniósł się na historię.

W 1969 r. formalnie otrzymał tytuł księcia Walii, pod którym był znany przez większość życia. Przy tej okazji przeniósł się na semestr na uniwersytet w Aberystwyth, gdzie nauczył się mówić po walijsku. W 1970 r. stał się pierwszym następcą tronu, który zdobył dyplom uniwersytecki.

Dopiero później wstąpił do wojska - najpierw przeszedł przeszkolenie w RAF, a potem poszedł w ślady ojca, wstępując do marynarki, służył na niszczycielu HMS Norfolk i dwóch fregatach. Na ostatnie dziewięć miesięcy w marynarce książę objął dowództwo nad przybrzeżnym niszczycielem min HMS Bronington.

W młodości Karol był związany z wieloma kobietami i został swego czasu nazwany "najbardziej pożądanym kawalerem na świecie". Jego wielki wujek, lord Mountbatten, podobno doradził mu, że powinien mieć tyle romansów, ile może, zanim się ustatkuje.

Książę miał 21 lat, kiedy po raz pierwszy spotkał Camillę Parker Bowles (wtedy znaną jako Camilla Shand) na meczu polo w Windsorze. Jednak jego decyzja o wstąpieniu do Royal Navy w następnym roku zniweczyła ich rozwijający się związek i w 1973 roku Camilla wyszła za mąż za majora Andrew Parkera Bowlesa, przyjaciela Karola.

Swoją pierwszą żonę, lady Dianę Spencer Karol po raz pierwszy spotkał w 1977 r., gdy ta miała 16 lat. W tym czasie 29-letni książę spotykał się podobno z jej starszą siostrą Sarą. Z Dianą zaczęli się spotykać dopiero trzy lata później, ale ten romans szybko się rozwinął i na początku 1981 r. ogłosili zaręczyny.

Zapytani podczas wywiadu telewizyjnego po wiadomości o ich zaręczynach, czy są "zakochani", Diana odpowiedziała: "Oczywiście", zaś Karol: "Cokolwiek oznacza zakochanie". Diana później powiedziała, że była "absolutnie straumatyzowana" jego odpowiedzią.

Para pobrała się podczas wystawnej ceremonii w Opactwie Westminsterskim 29 lipca 1981 roku, którą oglądało około 750 milionów ludzi na całym świecie. Ich pierwszy syn William przyszedł na świat w czerwcu 1982 roku, drugi - Harry, urodził się we wrześniu 1984 roku. Karol był pierwszym członkiem rodziny królewskiej, który był obecny przy narodzinach swoich dzieci.

Jednak kłopoty w małżeństwie pary szybko stały się widoczne. Diana wiedziała, że Karol i Camilla mają romans, o czym powiedziała później w głośnym wywiadzie dla BBC w 1995 r.: "Było nas troje w tym małżeństwie, więc było trochę tłoczno". Przyznała też, że do 1986 roku była "głęboko zakochana" w kimś innym, a później rozpoczęła pięcioletni romans z majorem Jamesem Hewittem, który był jej instruktorem jazdy konnej i krążyły plotki, że to Hewitt był ojcem Harry'ego, co jednak on dementował.

W grudniu 1992 r. ówczesny premier John Major ogłosił w parlamencie, że Karol i Diana rozstają się. Karol powiedział później, że był wierny Dianie do czasu, gdy małżeństwo "nieodwracalnie się rozpadło". Para rozwiodła się w sierpniu 1996 roku. Rok po rozwodzie z Karolem, Diana zginęła w wypadku samochodowym w Paryżu wraz ze swoim partnerem Dodim Fayedem i kierowcą Henri Paulem.

Karol i Camilla - która rozwiodła się z Andrew Parkerem Bowlesem w 1995 roku - zostali sfotografowani jako para po raz pierwszy w londyńskim hotelu Ritz w styczniu 1999 roku, przy okazji 50. urodzin siostry Camilli, co stało się sygnałem, że ich długo trwający romans stał się "oficjalny". Zaręczyli się w lutym 2005 roku, a Karol podarował Camilli pierścionek zaręczynowy, który należał do jego matki.

Królowa i książę Filip nie uczestniczyli w ich cywilnym ślubie w Windsorze, ale byli na religijnym błogosławieństwie w kaplicy św. Jerzego w Windsorze. Po ślubie Camilla przyjęła tytuł księżnej Kornwalii.

W przeciwieństwie do swojej matki, Karol wywołał kilka kontrowersji. W 2005 r. usłyszano, jak w Karol zapytany przez reportera BBC o nadchodzący ślub z Camillą, powiedział pod nosem: "Ci cholerni ludzie. Nie mogę znieść tego człowieka. To znaczy, on jest tak okropny, naprawdę". W 2014 roku Karol wywołał dyplomatyczny zgrzyt, gdy porównał prezydenta Rosji Władimira Putina do Adolfa Hitlera. Podczas podróży do Kanady książę powiedział Żydówce, która uciekła z Polski podczas II wojny światowej, że na Ukrainie "Putin robi dokładnie to samo, co Hitler".

Kontrowersje większego kalibru pojawiły się w 2021 roku, gdy pojawiły się doniesienia, że jego fundacja przyjęła dotację od saudyjskiego biznesmena w zamian za Order Imperium Brytyjskiego, choć najprawdopodobniej wszystko to było załatwiane bez wiedzy Karola - przez jego prywatnego sekretarza.

Innego rodzaju kontrowersje budziło jego zaangażowanie w sprawy ochrony środowiska - stał się obiektem kpin, gdy przyznał w 1986 r., że rozmawiał z roślinami i drzewami. "Po prostu przychodzę i rozmawiam z roślinami, naprawdę - bardzo ważne, aby z nimi rozmawiać. One odpowiadają" - mówił. Choć tak naprawdę po raz pierwszy publicznie mówił o swoich obawach dotyczących zanieczyszczenia i tworzyw sztucznych oraz ich wpływu na przyrodę już w 1970 roku. Przed narodzinami księcia George'a w 2013 roku Karol powiedział, że perspektywa zostania dziadkiem jeszcze wzmocniła jego ekologiczne przekonania, ponieważ nie chciał "przekazać coraz bardziej dysfunkcyjnego świata".

W ostatnich latach, wraz z wchodzeniem królowej w coraz bardziej zaawansowany wiek i w miarę jak z tego powodu stopniowo ograniczała ona swoją aktywność, Karol przejmował kolejne jej obowiązki, stając się do pewnego stopnia nieformalnym regentem, choć jak się uważa, to królowa do końca podejmowała decyzje dotyczące rodziny królewskiej. W tym także tę dotyczące miejsca młodszego brata Karola, Andrzeja, który uwikłał się szkodzącą reputacji monarchii aferę seksualną, oraz młodszego syna Karola Harry'ego, który wraz ze swoją amerykańską żoną Meghan postanowił się wycofać z rodziny.

Pogarszające się relacje Karola z Harrym były w ostatnich latach w centrum uwagi. W zeszłym roku podczas głośnego wywiadu, który Harry i Meghan udzielili Ophah Winphrey, Harry powiedział, że czuje się, że jego ojciec go zawiódł, oraz że przestał odbierać od niego telefony.

Z kolei w ostatnich latach brytyjska opinia publiczna wyraźnie zaakceptowała początkowo nielubianą Camillę. Na kilka miesięcy przed śmiercią swoje ostateczne błogosławieństwo dała też Elżbieta II, która postanowiła, że po przejęciu tronu przez Karola jego żona, dotychczas nosząca tytuł księżnej Kornwalii, będzie królową-małżonką.

Z Londynu Bartłomiej Niedziński (PAP)