Nowy Jork – Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku, Ośrodek Działań Artystycznych O.D.A. w Piotrkowie Trybunalskim, Le Lieu, centre en art actuel w Quebec City i Wydział Intermediów ASP w Krakowie organizują w dniach 4-7 kwietnia piętnastą edycję festiwalu Interakcje, zatytułowaną Fais où tu es, Pratiques contextuelles entre la Pologne et le Québec (Działaj tam gdzie jesteś. Praktyki kontekstualne w Polsce i Quebecu).
Interakcje są najstarszym w Polsce festiwalem sztuki performance, w którym uczestniczyło dotąd ponad dwustu artystów z całego świata. Jubileuszowa edycja festiwalu, tradycyjnie odbywającego się w Krakowie i Piotrkowie Trybunalskim, będzie w tym roku prezentowana również w Quebec City w Kanadzie. Kuratorem polsko-kanadyjskiej wymiany inicjatyw artystycznych jest Artur Tajber. Przygotowany przez niego program będzie poświęcony Janowi Świdzińskiemu, seniorowi polskiej sceny performance i twórcy kontekstualizmu – kierunku sztuki bazującego na założeniu, że wszystko – w zależności od kontekstu – może być nośnikiem wartości artystycznych.
Artysta multimedialny, krytyk i teoretyk sztuki Jan Świdziński (ur.1923) ukończył wydział malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Podczas drugiej wojny światowej studiował architekturę na tajnych „kompletach” i brał lekcje baletu; studiował też logikę formalną i językoznawstwo. Różnorodność zainteresowań ukształtowała jego wielowymiarowe spojrzenie na sztukę. Od początku drogi twórczej interesował się problematyką komunikacji i informacji, traktując sztukę jako działalność przekształcającą środowisko, w którym powstaje. W połowie lat 70. rozpoczął praktykę performerską; w 1976 opublikował manifest kontekstualizmu Art as Contextual Art (Sztuka jako sztuka kontekstualna), wydany przez szwedzką Galerie St. Petri w Lund, prezentującą twórczość takich gwiazd awangardy jak Nam Jun Paik czy Yoko Ono. W 2005 francuskie tłumaczenia jego pism ukazały się w Kanadzie.
Twórczość i osoba Jana Świdzińskiego od dawna łączy artystów performance z Quebecu i z Polski. Artysta odwiedził Kanadę po raz pierwszy w 1976 r. Przez wiele lat wykładał na University of British Columbia w Vancouver i uniwersytecie w Calgary.
Współpraca między Le Lieu a festiwalem Interakcje i Wydziałem Intermediów krakowskiej ASP rozpoczęła się jeszcze w latach 80. Przez kolejne dwie dekady była dla wielu polskich artystów, odciętych od zachodniego świata sztuki, jednym z niewielu „okien na świat”. Kontakty i przyjaźnie z tamtej epoki są nadal żywe; kultywuje je też nowe pokolenie artystów. Archiwa dokumentujące działalność polskich twórców w Quebec City i w Montrealu zawierają więcej informacji o polskiej sztuce akcji i performansu, niż podobne zasoby w Polsce.
Interakcje XV w Quebec City odwiedzi pięciu polskich artystów: Janusz Bałdyga – wieloletni współpracownik awangardowego teatru Akademia Ruchu i współzałożyciel Pracowni Dziekanka, słynnej galerii lat 80.; Przemysław Branas – artysta łączący wątki biograficzne z symbolami i zainteresowany badaniem barier wyznaczanych przez ciało, kulturę i mechanizmy społeczne; Artur „Arti” Grabowski – przedstawiciel młodego pokolenia polskich performerów, łączący w swoich akcjach humor z krytyką; Łukasz Szałankiewicz – awangardowy muzyk i projektant dźwięku, występujący też pod pseudonimem ZENIAL, i Artur Tajber, w którego pracach poczesne miejsce zajmuje zagadnienie czasu.
W ramach festiwalu odbędzie się prezentacja filmowa polskiego akcjonizmu, ze szczególnym akcentem na jego najmłodszych przedstawicieli, nieznanych jeszcze w Kanadzie. Przegląd celebruje także dwie wielkie postaci polskiej sztuki – Jerzego Beresia (zmarłego w 2012 pioniera performance, który konsekwentnie unikał kwalifikacji jako artysta-performer) oraz obchodzącego w tym roku 90. urodziny Jana Świdzińskiego.
Druga część Interakcji XV odbędzie się w dniach 4-12 maja w Krakowie; do Polski przyjedzie z rewizytą grupa ośmiu artystów kanadyjskich.
(Informacja prasowa Instytutu Kultury Polskiej)
