Pastel Stanisława Ignacego Witkiewicza, obraz Jerzego Nowosielskiego, unikatowy rysunek Cypriana Norwida – zaskakuje wielu fakt, że tej klasy obiekty znajdują się w chicagowskim Muzeum Polskim w Ameryce (MPA). Coraz intensywniejsza współpraca z krajem pozwala na popularyzację niezwykle wartościowej i prawie nieznanej kolekcji sztuki poprzez publikacje, wystawy i udział w konferencjach w Polsce.
W dniach od 15 stycznia do 27 lutego 2010 roku w Muzeum Miejskim Wrocławia można obejrzeć – po wcześniejszej prezentacji w Muzeum Narodowym w Krakowie – ekspozycję Muzeum Polskie w Ameryce. Zbiory graficzne.
Prace świetnych polskich artystów pokazywano w Krakowie w ramach festiwalu Ameryka, Ameryka, cyklu Skarby kultury polskiej na emigracji i Międzynarodowego Triennale Grafiki. Ukazały się na jej temat pozytywne recenzje, między innymi w Polityce, Gazecie Wyborczej, Sztuce.pl, a miesięcznik Spotkania z Zabytkami opublikował artykuł o chicagowskim muzeum w numerze poświęconym ochronie polskiego dziedzictwa za granicą. Ekspozycję w Krakowie mieli okazję zobaczyć uczestnicy Kongresu Kultury Polskiej. Latem grafiki zostaną zaprezentowane w MPA. Wystawie towarzyszy katalog.
Jak mało wiadomo o zbiorach chicagowskich, udowodniło ogromne zainteresowanie, którym cieszyły się wystąpienia dyrektora Muzeum Polskiego w Ameryce, Jana Lorysia i autorki tego tekstu na konferencji dotyczącej Pawilonu Polskiego na Wystawie Światowej w Nowym Jorku 1939-1940. Sesja została zorganizowana w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie w listopadzie 2009 roku. Referaty ukażą się drukiem.
Rewelacją były nieznane wcześniej dokumenty i zdjęcia, które znajdują się w MPA pod opieką archiwistki Haliny Misterki. Wśród nich są także materiały przekazane niedawno osobiście przez członków rodziny barona Stefana de Roppa (1982-1983), komisarza Pawilonu Polskiego. Ta wizyta w muzeum była prawdziwą sensacją.
Badacze coraz częściej tworzą prace naukowe o muzealnej kolekcji sztuki. Właśnie powstają dysertacje doktorskie na temat artystów działających w USA: Władysława Teodora Bendy i Marii Werten. O tej ostatniej – niezwykle frapującej postaci – powstał już artykuł dla toruńskiego periodyku uniwersyteckiego Archiwum Emigracji.
Dzięki nieocenionej pomocy wolontariuszki Małgorzaty Palki, pisząca te słowa – kustosz działu grafiki MPA zakończyła, przeprowadzoną po raz pierwszy w muzeum, inwentaryzację blisko 1000 cennych plakatów z okresu od końca XIX wieku po lata 50. wieku XX, które nigdy wcześniej nie były opracowane.
Współpraca nawiązana z Muzeum Narodowym w Szczecinie pozwoli na wydanie kolejnej książki, tym razem katalogu plakatów, przede wszystkim art deco, i zorganizowanie wystawy oraz konferencji w Polsce w 2012 roku. Zanim jednak ten projekt zostanie zrealizowany, w Muzeum Polskim w Ameryce odbędzie się w dniach od 16 kwietnia do 16 maja wystawa plakatów studentów i profesorów Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie i Katowicach zatytułowana Post No Bills: Contemporary Polish Posters. Ekspozycja przygotowywana pod patronatem burmistrza Chicago Richarda M. Daley będzie wystawą towarzyszącą prestiżowym targom sztuki Artropolis.
To tylko wybrane propozycje muzeum, realizowane dzięki hojności donatorów w USA i w Polsce. Pomaga placówce Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, szczególnie Departament Dziedzictwa Kulturowego, Senat RP, Stowarzyszenie Wspólnota Polska, Konsulat Generalny RP w Chicago. Mimo to sytuacja finansowa instytucji jest dramatyczna, jedynie oddanie pracowników oraz zaangażowanie wolontariuszy pozwalają Muzeum Polskiemu w Ameryce na działalność programową.
Priorytetem jest pozyskanie jak najliczniejszego grona przyjaciół wspierających MPA – 25 dolarów rocznej opłaty członkowskiej przekazanej przez osobę, której zależy na ocaleniu polskiego dziedzictwa w Ameryce, może zmienić wiele.
Monika Nowak
www.polishmuseumofamerica.org
The Polish Museum of America
984 N. Milwaukee Ave.
Chicago, IL 60642
tel. (773) 384-3352
