Dariusz Cisowski
Sejm ustanowił w czwartek 2022 Rokiem Wandy Rutkiewicz. "W 30. rocznicę śmierci Wandy Rutkiewicz Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd jednej z najwybitniejszych himalaistek świata" – podkreślono w uchwale. Za uchwałą opowiedziało się 446 posłów, 1 był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.
Wanda Rutkiewicz, z domu Błaszkiewicz, urodziła się 4 lutego 1943 r. w Płungianach na Litwie. W uchwale przypomniano, że po zakończeniu wojny przyszła himalaistka wychowywała się we Wrocławiu; na tamtejszej politechnice uzyskała dyplom inżyniera elektronika.
Po przeprowadzce do Warszawy Rutkiewicz związała się naukowo z Instytutem Maszyn Matematycznych - ośrodkiem tworzącym zręby polskiej informatyki. Jak wskazano w uchwale, himalaistka specjalizowała się w pracach nad pamięcią komputerową. Podkreślono również, że w latach osiemdziesiątych Rutkiewicz należała do "Solidarności", a działalność w opozycji demokratycznej była dla niej ważna.
Jak wskazano w uchwale, Rutkiewicz "od dziecka wykazywała zainteresowanie sportem, a miłość do gór rozbudziła w niej wyprawa w pasmo Rudaw Janowickich w czasie studiów". "Po ukończeniu kursu taternickiego brawurowo wdarła się w męski świat wspinaczy, często słysząc słowa, że +baby się do niego nie nadają, bo są słabsze+" – podkreślono.
"Pokonywała bariery, została prekursorką kobiecych zespołów górskich, bo nie godziła się, by zdolne alpinistka +były wyłącznie broszkami w męskich wyprawach+. Imponowała siłą, sprawnością fizyczną i inteligencją" – wskazano.
Jak również zauważono, w górach Rutkiewicz czuła wolność. "Góry traktowała jako przestrzeń wyjątkowej rywalizacji, pragnęła zwycięstwa nad nimi. Wygrywała walki w Tatrach, Alpach, Andach, Pamirze, Hindukuszu, Himalajach, często były to pierwsze przejścia kobiece" - podkreślono.
16 października 1978 r. Rutkiewicz zdobyła – jako pierwsza osoba z Polski i trzecia kobieta na świecie – najwyższy szczyt Ziemi Mount Everest. Tego samego dnia Karol Wojtyła został papieżem. Rok później w czasie wizyty w Polsce Jan Paweł II powiedział do Rutkiewicz: "Dobry Bóg tak chciał, że tego samego dnia weszliśmy tak wysoko".
Rutkiewicz była także pierwszą kobietą na świecie, która stanęła na najtrudniejszym do zdobycia szczycie K2.
"Rywalizacja z górami związana była z ogromnym ryzykiem, bez którego nie potrafiła żyć. Góry były jej światem, pozwalały na wyjątkowe doznania intelektualne i estetyczne, wpinanie uznawała bowiem za twórczość" – podkreślono w uchwale.
Wanda Rutkiewicz zyskała sławę, a jej wyczyny były znane na całym świcie. Walkę o zdobycie ośmiotysięczników nazywała "Karawaną marzeń”, a jej osiągnięcia sportowe budziły podziw. Jak napisano w uchwale, "dodatkowo urzekała wdziękiem, urokiem i niezwykłym darem opowiadania o górach".
Wanda Rutkiewicz zaginęła 12 maja 1992 roku w drodze na dziewiąty ośmiotysięcznik – Kanczendzongę. Od tamtej chwili jej losy nie są znane, a jej ciała nie odnaleziono. Po kilku latach sąd w Warszawie za datę jej śmierci uznał 13 maja 1992 r.
"Wanda Rutkiewicz zdobyła wiele nagród i odznaczeń. Rzeczywiście, nikt tak jak Polka nie walczył o przełamanie męskiej hegemonii w światowym alpinizmie i właściwą w nim rolę kobiet" – podkreślono w uchwale.
(PAP)
