Joanna Trzos
Po licznych interwencjach „Dziennika Związkowego” i jego czytelników pozyskanie polskiego paszportu w Chicago stało się znacznie łatwiejsze. Konsulat przygotował wiele udogodnień dla polskich obywateli – mówi w rozmowie z naszą gazetą konsul RP w Chicago Małgorzata Bąk-Guzik.
Katarzyna Korza: Jakim zainteresowaniem cieszy się punkt paszportowy w oddziale Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej/Polish & Slavic Federal Credit Unionw Mount Prospect?
Małgorzata Bąk-Guzik: – Tymczasowy dyżur konsularny w oddziale Polsko-Słowiańskiej Federalnej Unii Kredytowej w Mount Prospect cieszy się bardzo dużą popularnością i zainteresowaniem. Dzięki temu rozwiązaniu możemy obsłużyć większą liczbę polskich obywateli oczekujących na złożenie wniosku paszportowego. Ponadto wiele osób chwali sobie przyjazną lokalizację, łatwy dojazd i bezpłatny parking.
Ile osób zapisuje się dziennie na wizytę paszportową za pomocą systemów teleinformatycznych?
– Dzienna liczba osób zapisanych na wizytę paszportową każdego dnia jest inna i jest także zależna np. od właściwego przygotowania się osób dzwoniących do rozmowy telefonicznej w sprawie zapisu. Zdarza się, że interesanci nie dysponują informacjami niezbędnymi do zapisania ich na wizytę, co skutkuje wydłużeniem rozmowy lub czasem wręcz uniemożliwia ich zapisanie i w efekcie wymaga ponownego kontaktu telefonicznego z naszym urzędem. W tym miejscu zwracam się do Państwa z prośbą o rzetelne przygotowanie się do rozmowy telefonicznej. Dzięki temu będziemy w stanie skutecznie i szybko Państwa obsłużyć. Za pośrednictwem systemów teleinformatycznych rejestrujemy średnio ponad 150 osób dziennie.
Ile paszportów miesięcznie wydawanych jest za pośrednictwem Konsulatu Generalnego RP w Chicago?
– Po otwarciu tymczasowego dyżuru konsularnego w Mount Prospect i uruchomieniu kolejnego – czwartego stanowiska ds. obsługi paszportowej w siedzibie Konsulatu, przyjmujemy ok. 3000 wniosków paszportowych miesięcznie. Jest to rekordowa liczba. Od początku bieżącego roku nasz urząd przyjął już blisko 9000 wniosków o wydanie paszportu, tj. więcej niż w ciągu całego ubiegłego roku.
Czy obserwują Państwo jakieś zmiany w zainteresowaniu polskim paszportem? Czy ono ciągle rośnie, czy też zmalało w stosunku do pierwszego roku pandemii?
– Konsulat regularnie monitoruje zainteresowanie otrzymaniem polskiego paszportu. Obecnie zapotrzebowanie nie wzrasta, aczkolwiek wciąż utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie, co ma związek z obowiązującymi nadal obostrzeniami epidemicznymi, tj. brakiem możliwości podróżowania do Polski z paszportem amerykańskim.
Ile wynosi obecnie czas oczekiwania na polski paszport? Jak długo trzeba czekać na paszport tymczasowy i w jakich okolicznościach jest on wydawany?
– Czas oczekiwania na paszport wynosi do 12 tygodni od dnia złożenia wniosku paszportowego, zaś na paszport tymczasowy do 2 tygodni. Jeśli wymaga tego sytuacja, paszport tymczasowy może być także wydany w trybie ekspresowym. Należy pamiętać, że konsul może wydać obywatelowi paszport tymczasowy wówczas, gdy spełnione są warunki formalne. Artykuł 23 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych określa, w jakich okolicznościach może być wydany paszport tymczasowy. Konsul najczęściej wydaje paszport tymczasowy: osobom przebywającym za granicą, na czas oczekiwania przez nie na doręczenie paszportu sporządzonego w Rzeczypospolitej Polskiej; osobom przebywającym czasowo za granicą, na powrót do miejsca stałego pobytu; osobom przebywającym za granicą, w udokumentowanych nagłych przypadkach związanych z chorobą lub pogrzebem członka rodziny; osobom przebywającym za granicą, w udokumentowanych nagłych przypadkach związanych z prowadzoną działalnością zawodową.
Z jakiego trybu pozyskiwania paszportu powinni skorzystać Polacy, którzy chcą awaryjnie udać się do kraju – np. w sytuacji chorej bliskiej osoby lub pogrzebu?
– Dla osób które potrzebują wyrobić paszport niezwłocznie w związku z chorobą lub pogrzebem członka rodziny proponujemy dwa rozwiązania: kontakt z konsulem poprzez wysłanie e-maila z opisem sytuacji, swoim imieniem i nazwiskiem oraz numerem telefonu, na adres: [email protected] i/lub [email protected] lub kontakt telefoniczny z konsulem za pośrednictwem telefonu dyżurnego nr +1 312 735 7772, który jest czynny codziennie poza godzinami urzędowania Konsulatu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami sytuację losową należy udokumentować, np. stosownym zaświadczeniem lekarskim lub aktem zgonu.
W jakiej sytuacji – zanim udamy się do konsulatu w celu wyrobienia polskiego paszportu – należy poświadczyć polskie obywatelstwo?
– Kwestie obywatelskie należą niewątpliwie do kategorii spraw złożonych i wymagających wnikliwej oraz kompleksowej analizy, dlatego na to pytanie niestety nie ma uniwersalnej odpowiedzi. Zagadnienia dotyczące obywatelstwa polskiego reguluje ustawaz dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim. Przy tej okazji pragnę zwrócić uwagę,iż sam fakt urodzenia się w Polsce nie potwierdza polskiego obywatelstwa, podobnie jak posiadanie numeru PESEL również nie potwierdza polskiego obywatelstwa. Zachęcamdo tego, aby sprawy z zakresu obywatelstwa konsultować u źródła, tj. ze specjalistami i mam tu na myśli urzędników państwowych, w tym konsula, który po zebraniu wywiadui zapoznaniu się z Państwa dokumentami udzieli rzetelnej informacji. Przykładowo procedura poświadczenia posiadania polskiego obywatelstwa najczęściej dotyczy osób, które wyjechały z Polski i od lat nie posiadają ani ważnego polskiego paszportu ani dowodu osobistego oraz np. osób dorosłych, urodzonych za granicą, których rodzicami są obywatele polscy, ale które nigdy nie posiadały polskiego paszportu/dowodu osobistego.
Czy proces pozyskiwania polskiego paszportu jest obecnie w jakikolwiek sposób zakłócany przez tzw. firmy pośredniczące i czy zmiana w systemie e-Konsulat jest skuteczna?
– Zdarza się, choć zdecydowanie w mniejszym stopniu, że niektóre firmy pośredniczące nadal próbują zakłócać proces rejestracji na wizyty paszportowe i zarabiać na nieuczciwych praktykach stosowanych wobec obywateli RP. Powyższe praktyki udało się jednak w zdecydowanym stopniu ograniczyć dzięki adekwatnej reakcji Konsulatu oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych na zaistniały problem. Uruchomienie telefonicznych zapisów oraz usprawnienie systemu e-konsulat poprzez wprowadzenie dodatkowych zabezpieczeń, okazały się skuteczne. Nie bez znaczenia pozostaje tutaj zaangażowanie niektórych mediów polonijnych, które pomogły nagłośnić problem i uświadomić polskim obywatelom, że rejestracja na wizytę w Konsulacie zawsze była i jest bezpłatna oraz że Konsulat w Chicago nie współpracował i nie współpracuje w sprawach konsularnych z żadnymi pośrednikami.
Pytanie czytelnika: „W komunikacie napisali Państwo, że na wizytę w Mt. Prospect należy przygotować szereg dokumentów, w tym dowód osobisty i decyzję wojewody poświadczającą posiadanie obywatelstwa polskiego. Jeżeli mój paszport jest ciągle ważny, to czy muszę ten dokument przedstawić? Czy przedstawienie wszystkich – jak Państwo napisali w komunikacie – ‘pozostałych dokumentów wymaganych prawem’ jest niezbędne w każdej sytuacji, niezależnie od tego, czy mamy paszport ważny, czy nie?”
– Każda sprawa paszportowa jest indywidualna, dlatego w komunikacie podano zestaw dokumentów, o których okazanie może poprosić konsul w zależności od sytuacji danego obywatela. Jeżeli w dniu składania wniosku paszportowego legitymują się Państwo ważnym polskim paszportem lub dowodem osobistym, wówczas konsul nie będzie wymagał od Państwa przedkładania decyzji wojewody o poświadczeniu posiadania polskiego obywatelstwa. Natomiast jeśli nie posiadacie Państwo ważnego żadnego z ww. dokumentów tożsamości lub posiadacie dokument, który utracił ważność dawno temu, przedłożenie dokumentu poświadczającego posiadanie polskiego obywatelstwa może okazać się konieczne. Konsul może również poprosić o przedłożenie dodatkowych dokumentów, takich jak np. akty stanu cywilnego, jeśli ma wątpliwości, co do tożsamości lub obywatelstwa wnioskodawcy.
Pytanie czytelnika: „Czy na linii telefonicznej, przeznaczonej do rejestracji wizyt paszportowych, konsulat mógłby ustawić tzw. kolejkowanie, żeby nie trzeba było dzwonić po kilkadziesiąt razy, tylko po prostu odczekać w kolejce?”
– W Ministerstwie Spraw Zagranicznych prowadzone są dalsze prace nad usprawnieniem i zmodernizowaniem systemu rejestracji na wizyty w urzędach konsularnych, tak aby był bardziej efektywny i przyjazny dla klienta.
Pytanie czytelnika: „Co powinni zrobić obywatele polscy, którzy nie posiadają adresu internetowego i dostępu do Internetu lub umiejętności w tym zakresie? Czy istnieje jakiś numer telefonu w Konsulacie, gdzie można zadzwonić po radę?”
– Zasięgnąć informacji w sprawach konsularnych można codziennie w godzinach pracy urzędu pod stacjonarnym numerem telefonu 312-337-8166. Pragnę przy tej okazji zaznaczyć, że linia telefoniczna dedykowana zapisom na wizyty paszportowe oraz tzw. linia dyżurna nie służy udzielaniu informacji konsularnych.
Pytanie czytelnika: „Czy planują Państwo jeszcze jakiekolwiek punkty paszportowe w aglomeracji chicagowskiej?”
– Wychodząc naprzeciw polskim obywatelom w związku z bezprecedensowym zapotrzebowaniem na paszport, Konsulat i Ministerstwo Spraw Zagranicznych wprowadziły konkretne usprawnienia. Uruchomiony został dyżur konsularny w Mount Prospect obsługiwany przez konsulów delegowanych przez Ministerstwo oraz kolejne – czwarte stanowisko ds. obsługi interesantów w sprawach paszportowych w urzędzie. Ponadto wydłużono godziny przyjęć i wprowadzono hybrydowy system zapisów na wizyty paszportowe, tj. przez telefon oraz system zdalnej rejestracji e-Konsulat. Dzięki temu znacząco zwiększyła się dostępność wizyt paszportowych i dzienna liczba obsługiwanych osób. Stale monitorujemy poziom zapotrzebowania na paszport i od tego uzależniamy dalsze działania. Zakładamy, że wraz z wycofywaniem obostrzeń epidemicznych, które aktualnie uniemożliwiają podróżowanie do UE na podstawie paszportu amerykańskiego, nastąpi pewien spadek zainteresowania polskim paszportem, jednak w chwili obecnej nie posiadamy informacji, kiedy obostrzenia te zostaną zniesione. Wprowadzone do tej pory usprawnienia przynoszą zamierzone rezultaty, dlatego na chwilę obecną nie planujemy otwarcia kolejnego punktu składania wniosków paszportowych. Oczywiście, w razie ewentualnego wzrostu zapotrzebowania będziemy podejmować adekwatne działania, aby zapewnić zainteresowanym obywatelom możliwość uzyskania polskiego paszportu.
Czy mają Państwo jakiekolwiek wakaty w Konsulacie? Czy jest obecnie prowadzona rekrutacja na jakieś stanowiska urzędnicze?
– W przypadku powstawania stanowisk wakujących, podejmowane są działania zmierzające do jak najszybszego ich obsadzenia. W chwili obecnej placówka posiada obsadzone wszystkie stanowiska w Wydziale Ruchu Osobowego. Ponadto dysponujemy dodatkowym czasowym wsparciem kadrowym ze strony Ministerstwa Spraw Zagranicznych w związku ze zwiększonym zapotrzebowaniem na polski paszport.
Pytanie czytelnika: „Co powinny zrobić osoby, które nie mają dostępu i umiejętności komputerowych, a potrzebują wniosku np. paszportowego w swojej sprawie? Chcąc nie chcąc jestem skazana na pomoc odpłatną pośredników. Czy konsulat mógłby zapewniać wnioski w punkcie paszportowych i konsulacie?”
– Wnioski paszportowe, oprócz strony internetowej, dostępne są również bezpłatnie w Konsulacie oraz w miejscu dyżuru konsularnego w Mount Prospect.
Pytanie czytelnika: „Czy jest możliwe pozyskanie paszportu tymczasowego na adres amerykański, a docelowego na adres polski? Jeśli tak, w jaki sposób wypełnić wniosek?
– Co do zasady odbiór dokumentu paszportowego następuje osobiście w urzędzie, w którym został złożony wniosek. Przy odbiorze dokumentu paszportowego dokonuje się sprawdzenia, w tym za pomocą czytnika elektronicznego, czy dane osobowe i biometryczne zamieszczone w tym dokumencie są zgodne ze stanem faktycznym. W wyjątkowych sytuacjach, takich jak np. duża odległość do urzędu, przepisy dopuszczają możliwość wysyłki paszportu do miejsca zamieszkania, na wniosek osoby zainteresowanej. Natomiast konsul nie wysyła paszportu do obywatela przebywającego w Polsce.
Dziękuję za rozmowę.
Katarzyna Korza[email protected]
