O naturalizacji, czyli o przyjmowaniu obywatelstwa USA

Korzyści z naturalizacji można podzielić na trzy główne kategorie: swoboda podróżowania, uprawnienia emerytalne, możliwość głosowania w wyborach oraz nabycie pełnych praw obywatelskich i co za tym idzie, niezależność od sezonowych wahań polityki imigracyjnej.

Osoby posiadające tzw. zieloną kartę są uprawnione do składania podania o naturalizację po 4 latach i 9 miesiącach od daty uzyskania prawa do stałego pobytu, lub 2 latach i 9 miesiącach, jeżeli prawo to zostało nabyte przez małżeństwo z obywatelem.

Podróże

Podróże z zieloną kartą i polskim paszportem są ryzykowne, gdy pobyt zbliża się do pół roku. W teorii można przebywać za granicą do roku bez utraty stałego pobytu, lecz okres rezydencji niezbędny do ubiegania się o obywatelstwo resetuje się od momentu ostatniego powrotu po nieobecności powyżej 180 dni, niezależnie od daty otrzymania karty. Nawet jeśli ktoś miał ją 20 lat, od półrocznej podróży muszą upłynąć następne 4 lata.

Osoba posługująca się paszportem amerykańskim może przebywać za granicą bez żadnych limitów, omija przy powrocie tasiemcowe lotniskowe kolejki dla “innostrańców”, nie jest też narażona na szykany i widzimisię urzędników imigracyjnych.

Emerytury

Szczególnie istotne staje się posiadanie obywatelstwa dla osób planujących wyjazd za granicę po nabyciu świadczeń emerytalnych Social Security. Unikają one haraczu w wysokości około 30% wartości emerytur.

Prawo do głosowania

Obywatel ma prawo głosowania i nie podlega deportacji w przypadku poważnego naruszenia prawa. Pozbawienie obywatelstwa może nastąpić wyłącznie w wyniku stwierdzenia przez sąd tzw. kłamstwa imigracyjnego i zdarza się bardzo rzadko. Temu głównie służą dziesiątki pytań na aplikacji dotyczące rozmaitych przestępstw i zbrodni. Ich zatajenie jest podstawą do wszczęcia procedury denaturalizacji, ale ilości takich spraw są znikome: przez 3 ostatnie lata prawnicy Departamentu Sprawiedliwości Department of Justice, DOJ) złożyli 94 wnioski o odebranie nabytego przez naturalizację obywatelstwa USA. Dla porównania, ponad 830 tys. osób otrzymało obywatelstwo w samym tylko roku 2019.

Opłata i procedura

Opłata za aplikację wynosi 725 dol., choć można ubiegać się o zniżkę lub całkowite umorzenie, musi to jednak być poparte odpowiednimi dowodami: niski dochód udokumentowany zeznaniem podatkowym 1040, korzystanie z pomocy stanu (SNAP czy Medicaid) lub wyjątkowe okoliczności, tzw. hardship.

Po złożeniu aplikacji USCIS ściąga opłatę – powinno to być płacone czekiem personalnym, co daje natychmiastowy dowód zapłaty. Następnie przychodzi list potwierdzający otrzymanie aplikacji. Obecnie trwa to około 6-8 tygodni. Wkrótce potem inny list wskazuje czas i miejsce, gdzie zostaną pobrane odciski palców i zrobione zdjęcie, za co nie ma dodatkowej opłaty. Czasem USCIS zawiadamia, że użyje danych uprzednio pobranych. Po następnych 4 do 8 miesiącach wysyłany jest list z prośbą o przybycie na egzamin i przesłuchanie. Wkrótce po udanym interview USCIS zaprasza na ceremonię zaprzysiężenia, gdzie otrzymuje się certyfikat naturalizacji. Uwaga: ze względu na pandemię, wszystkie wyżej podane przedziały czasowe wydłużyły się znacząco i należy liczyć się z opóźnieniami.

Osoby posiadające stały pobyt ponad 20 lat, będące w wieku powyżej 50 lat (lub 15 lat pobytu i ukończone 55 lat) mogą zdawać egzamin w swoim języku. Należy wtedy przybyć na interview z tłumaczem. Ze stu pytań zadawanych jest 10, z czego wystarczy prawidłowo odpowiedzieć na 6. Pytania są stosunkowo proste, lecz trzeba je dobrze poznać. Osoby powyżej 65. roku życia mające pobyt stały od 20 lat zdają ze skróconej wersji 20 pytań. Wszyscy inni muszą zdawać po angielsku, obowiązuje ich też (bardzo prosty) egzamin pisemny.

Podanie liczy 20 stron. Oprócz podstawowych danych osobowych w aplikacji jest szereg pytań mających na celu ocenę “moralności” kandydata. Najważniejsze z nich – i najbardziej mgliście sformułowane – dotyczą historii aresztów “w USA i wszędzie indziej”. Pytanie musi być potraktowane bardzo poważnie, gdyż USCIS rutynowo rozsyła zapytania do wszystkich agencji “law enforcement”, od lokalnych do federalnych, mając dostęp nawet do tzw. zatartych wyroków. Generalnie, “felonies” są podstawą do odmowy; drobne wykroczenia, szczególnie sprzed wielu lat, są traktowane ulgowo, tym niemniej na aplikancie spoczywa obowiązek ich wyszczególnienia pod przysięgą. Trzeba podać: co, za co, gdzie, kiedy, i jaki był skutek prawny. Często wymaga to wizyt w sądach i policji, aby uzyskać te dane. W razie wątpliwości należy skonsultować się z nami.

Podczas interview zawsze zadawane są następujące pytania: czy kandydat kiedykolwiek głosował w USA lub rejestrował się do głosowania (nie!), czy nie ma zaległych podatków i czy zawsze składał zeznania podatkowe (tak!). Jeśli nie, należy to uzasadnić, np. spłacam na raty w uzgodnieniu z IRS lub nie wypełniam, bo moje dochody są poniżej progu podatkowego, co trzeba udokumentować). Często zadawane są pytania o służbę wojskową i przeszkolenie z bronią, zaległe alimenty i przemoc domową.

Dział imigracyjny Zrzeszenia Amerykańsko-Polskiego (Polish American Association, PAA) jest akredytowany przez DOJ. Sprawdza kwalifikacje kandydatów na obywateli, udziela pomocy w wypełnieniu podania, a następnie śledzi kolejne etapy. Dla osób zdających po angielsku prowadzimy kursy przygotowawcze, na które można się zapisać dzwoniąc pod numer (773) 282-8206 wewn. 400.

Od osób uczęszczających na kursy przygotowujące do egzaminu na obywatelstwo USA i wypełnienie aplikacji N-400 dział imigracyjny PAA nie pobiera żadnych opłat. W sprawie składania aplikacji proszę dzwonić pod numer: (773) 282-8206, wewn. 340, 341, 342, 353.

Grażyna Zajączkowskadyrektor działu imigracyjnego Zrzeszenia Amerykańsko-Polskiego

Założone w 1922 r.  Zrzeszenie Amerykańsko-Polskie (ZAP) jest niedochodową agencją pomocy socjalnej oferującą szeroki wachlarz usług dla Polonii oraz wszystkich tych, którzy potrzebują pomocy. Świadczenia oferowane są w językach polskim i angielskim z pełnym uwzględnieniem różnic kulturowych. W ofercie agencji są programy edukacyjne dla dorosłych, usługi z zakresu pośrednictwa pracy, kompleksowe poradnictwo psychologiczne i leczenie uzależnień oraz usługi imigracyjne. Zrzeszenie Amerykańsko-Polskie (Polish American Association, PAA) działa również na rzecz obrony praw imigrantów. Szczegółowe informacje można uzyskać na stronie www.polish.org albo w jednej z dwóch placówek Zrzeszenia w Chicago: 3834 N. Cicero Ave., tel. (773) 282-8206 oraz 6276 W. Archer Ave., tel. (773) 767-7773.