Tokarczuk budziła zainteresowanie w USA jeszcze przed zdobyciem Nagrody Nobla

Twórczość laureatki tegorocznej nagrody Nobla Olgi Tokarczuk wzbudzała zainteresowanie niektórych środowisk amerykańskich zanim jeszcze została ona uhonorowana tym prestiżowym wyróżnieniem. Jej twórczość znana jest miłośnikom literatury, studentom, a także PEN. Jak powiedziała PAP prof. Anna Frajlich, która wykładała na Uniwersytecie Columbia, prowadziła ona w roku 2012 seminarium poświęcone tzw. „literaturze post-zależnościowej”, obejmującej m.in. powieść polską po roku 1989. Jedną z książek będących przedmiotem zajęć stała się „Prawiek i inne czasy” Tokarczuk z roku 1996 roku. Przetłumaczyła ją na angielski Brytyjka Antonia Lloyd-Jones, a wydała Twisted Spoon Press w roku 2010. Frajlich przypomina, że pisarkę przedstawiano na Columbii jako „Klasyka wschodnioeuropejskiej fikcji postkomunistycznej, reprezentującej autentycznie nowy nurt w literaturze polskiej, przyjmującej świadomie kobiecą perspektywę i odchodzącej od starej polityki, aby rozważyć związek między archetypami kultury a wydarzeniami historycznymi”. Wskazywano na realizm magiczny, okrutny świat i klarowny język, jakim posługuje się pisarka. Akcentowano uniwersalne potraktowanie losów ludzkich przez pryzmat życia kobiet. Studentów interesowały m.in. symboliczna natura prozy Tokarczuk i rola metafory w jej twórczości. Pytali o losy społeczności żydowskiej w Polsce, zastanawiali się nad wizerunkiem Boga i jego relacjami z ludźmi, a także nad tym, w jakim stopniu książka została zainspirowana Biblią. Według Frajlich, spotkanie autorki ze studentami i wykładowcami Columbii w minionym roku spotkało się z dużym zainteresowaniem. Cała sala była wypełniona. Wydarzenie zorganizowano z okazji przekładu książki „Bieguni” przez Jennifer Croft na język angielski. Pod tytułem „Flights” została opublikowana w Wielkiej Brytanii nakładem Fitzcarraldo Editions. W Ameryce wydała ją w sierpniu 2018 roku Riverhead Books, stanowiąca część Penguin Random House. Na Columbii podkreślano, że polsks pisarka z miejsca odniosła sensacyjny sukces, zdobywając wyróżnienie Man Booker International Prize. Przedstawiano „Flights” jako „powieść o konstelacji”, poetycką medytację o podróżach, nieśmiertelności i kondycji ludzkiej. Zwracano uwagę, że autorka eksploruje m.in. temat jak być podróżnikiem, wędrowcem, ciałem w ruchu nie tylko w przestrzeni, ale w czasie. Prof. Iwona Sadowska jest dyrektorem Studiów Języka Polskiego na Georgetown University w Waszyngtonie. Uczy języka polskiego, rosyjskiego oraz ma wykłady z filmu. „Kiedy mam zajęcia z literatury, czytamy urywki +Biegunów+, wydanych Polsce w 2007 roku. Kupiłam tę książkę i lecąc samolotem z Warszawy do Waszyngtonu wiedziałam, że kiedy wyląduję, muszę coś z tym zrobić, bowiem dzieło nie było jeszcze wtedy przetłumaczone” - powiedziała. Jak dodała dopiero w 2012 roku za pośrednictwem pracującej w chicagowskiej bibliotece June Pachuta-Farris otrzymała fragmenty przekładu Craft. Wykorzystała tekst na zajęciach. „Jej książki przekraczają granice i są jak gwiazdy, które się łączą, ale każda świeci swoim własnym światłem. Bardzo spodobały się moim studentom. Olga Tokarczuk jest jak Andriej Tarkowski. Jej lektura podobnie jak jego filmy wymagają czasu i zastanowienia. Chcesz czytać jej książkę, musisz się zatrzymać i pomyśleć” – konkludowała Sadowska. Tłumacz Sean Bye przygotowywał w roku 2016 udział Tokarczuk na PEN World Voices Festival w Nowym Jorku. Podkreśla, że jest to największy na świecie festiwal literatury światowej w Stanach Zjednoczonych. Było to jeszcze zanim „Bieguni” zostali opublikowani na rynku amerykańskim. „Tokarczuk była już wtedy znana. Często rozmawiałem na jej temat z amerykańskimi wydawcami. Antonia i Jennifer, tłumaczki pisarki polskiej, przez lata promowały ją na naszym rynku. Ostatecznie był to ogromny sukces. Bardzo się cieszę, że ich działania tak zaowocowały” – mowił Bye, który był wcześniej kuratorem Instytutu Kultury Polskiej w Ameryce. Jak dodał w ramach festiwalu PEN, Tokarczuk wzięła udział w okolicznościowym spotkaniu w Tenement Museum na Manhattanie, mieszcącym się w budynku, gdzie niegdyś mieszkali imigranci polscy i polscy Żydzi. Czytała m.in. fragmenty „Ksiąg Jakubowych”. „Była już wówczas znana Amerykanom, a zainteresowanie jej twórczością było na spotkaniu bardzo duże. Mówiła głównie o sprawach związanych z literaturą” – przypominał Bye. Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP) fot.DAVID CHANG/EPA-EFE/Shutterstock