Związek Narodowy Polski ma już 139 lat!

15 lutego 2019 r. przypadają 139 urodziny Związku Narodowego Polskiego (Polish National Alliance). Warto przy tej okazji przypomnieć historię i cele tej potężnej polonijnej organizacji bratniej, która w ciągu swojego istnienia zrzeszała ponad 2 miliony osób w całych Stanach Zjednoczonych, a dziś zarządza aktywami liczonymi w setkach milionów dolarów.

Zebranie założycielskie Związku Narodowego Polskiego odbyło się dokładnie 15 lutego 1880 roku w Filadelfii. Założyciele Związku – grupa polskich patriotów z Juliuszem Andrzejkowiczem na czele, Janem Popielińskim, Juliuszem Szajnertem i Julianem Lipińskim – zainicjowała powstanie organizacji, która miała zjednoczyć rozproszoną dotychczas amerykańską Polonię oraz wesprzeć starania Ojczyzny walczącej o odzyskanie niepodległości. Jednym z pierwszych postanowień ZNP powziętym już w 1880 roku była wypłata „pośmiertnego” rodzinom zmarłych członków. Ta prosta forma pomocy rodzinom Polaków mieszkających w USA szybko rozrosła się i dziś, jako jedna z najstarszych i największych organizacji bratniej pomocy w Stanach Zjednoczonych, Związek oferuje Polonii bogatą gamę nowoczesnych ubezpieczeń na życie oraz planów emerytalnych. ZNP to jednak nie tylko ubezpieczenia, lecz także ukazujący się od 1881 r. organ “Zgoda”, wydawany nieprzerwanie od 1908 roku „Dziennik Związkowy”, najstarsza polskojęzyczna gazeta codzienna, radio WPNA 1490 AM oraz najmłodsza stacja Polish American Mix WPNA 103.1 FM. ZNP od początku swojego istnienia angażuje się w przedsięwzięcia wspierające polską kulturę w Stanach Zjednoczonych oraz programy pomocowe dla najbardziej potrzebujących. Każdego roku Związek przyznaje stypendia naukowe na łączną sumę przekraczającą ćwierć miliona dolarów oraz wspiera finansowo kilkadziesiąt polonijnych szkół, zespołów tanecznych i chórów w całych Stanach. Do dnia dzisiejszego działalności Związku Narodowego Polskiego towarzyszy godło na białym tle, które, obok flagi polskiej i amerykańskiej, powiewa przed budynkiem w Chicago, gdzie mieści się główne biuro ZNP. Lata powstania Związku Narodowego Polskiego i jego godła to czasy, kiedy pamięć o klęsce powstania styczniowego 1863 roku była ciągle żywa. Wielu uczestników tego powstania z powodu prześladowań i represji przybyło do Ameryki i brało czynny udział w życiu Polaków w nowej ojczyźnie. Uczestniczyli oni w rocznicowych obchodach upamiętniających to tragiczne wydarzenie. Założyciele Związku Narodowego Polskiego w imię tych samych powstańczych ideałów, okazując jedność z powstaniem sprzed 17 lat, postanowili jako godło młodej polskiej organizacji przyjąć emblemat powstańców styczniowych z 1863 roku. Godło uzupełniono dodatkowymi symbolami: u góry umieszczone zostały dwie dłonie złączone w braterskim uścisku i po prawej liście dębu symbolizujące siłę, mądrość i prawdę, a po lewej liście laurowe, które znaczą chwałę należną zwycięzcy. Emblemat Związku Narodowego Polskiego podzielony jest na trzy równe części, dwie w części górnej i jedną w części dolnej. Przedstawione są na nim pewne symbole. Co one znaczą? Pierwsza część z lewej na czerwonym tle przedstawia białego orła w koronie. Symbolizuje on Królestwo Polskie, które powstało z okrojenia Księstwa Warszawskiego. Orła w koronie można zobaczyć już na denarach Bolesława Chrobrego. To jego najwcześniejszy wizerunek. Orzeł występował na monetach i pieczęciach książąt piastowskich, tarczach i chorągwiach od XII wieku. Jako oficjalny herb państwa polskiego zaczął być używany od 1295 roku przez Przemysława II. Druga część godła ZNP symbolizuje Litwę i jej znak Pogoni – uzbrojony jeździec z mieczem w prawej ręce na białym, wspiętym koniu na niebieskim tle. Znak ten uważany jest za jeden z najstarszych w Europie. W czasie unii polsko-litewskiej (związek Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1569 r.) Pogoń wraz z polskim orłem stanowiły wspólny symbol Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Część trzecia to Michał Archanioł na białym tle. Michał Archanioł – hebrajskie imię Mikael, co znaczy ‘‘Któż jak Bóg”, jeden z archaniołów w religii chrześcijańskiej (jeszcze Gabriel i Rafał). W religii judaistycznej wymienia się Michała wśród siedmiu aniołów wyższego rzędu. Również w islamie Mikail jest jednym z ważniejszych aniołów. W kościele wschodnim wyniesiony ponad wszystkich aniołów i nazwany księciem Serafinów. Według tradycji żydowskiej i chrześcijańskiej, kiedy Lucyfer zbuntował się przeciwko Bogu i nakłonił do buntu część aniołów, Michał miał wystąpić jako pierwszy przeciwko niemu z okrzykiem “Któż jak Bóg”. I tak już od 139 lat ten charakterystyczny znak towarzyszy działalności Związku Narodowego Polskiego, którego członkowie nosząc go okazują swoją przynależność do największej na świecie polonijnej organizacji. Organizacji, której członkowie w ciężkich czasach dla Ojczyzny głosili hasło: “Jeżeli żyć, to dla Polski, a jeżeli cierpieć i umierać, to za Polskę’’. Natomiast inne dawne hasło: “Zjednoczeni staniemy się silnymi” i dzisiaj nic nie traci ze swej aktualności, a zasada służby Ameryce, Polsce i Polonii jest najważniejszą w związkowej działalności. 139 lat istnienia Związku Narodowego Polskiego stawia go więc w elitarnym gronie organizacji, które nie tylko przetrwały ten najtrudniejszy okres, ale przez cały czas dynamicznie się rozwijały i dziś mogą poszczycić się nie tylko solidnymi fundamentami finansowymi, setkami tysięcy zadowolonych klientów, ale i przebogatą, chlubną tradycją. Dostojnemu Jubilatowi życzymy więc nie stu, ale dwustu i więcej lat! Tekst: Łukasz Dudka, Krystyna Białasiewicz fot. Grzegorz Dziedzic