„I myśmy szli i szli – dziesiątkowani/ Choć zdradą pragnął nas podzielić wróg/ I przez Ludową przeszliśmy – niepokonani/ Aż wolną Polskę raczył wrócić Bóg!” – hymn sybiraków otworzył uroczyste chicagowskie spotkanie tych, którzy przeszli przez nieludzką ziemię.
Bankietem uczcił Związek Sybiraków z Chicago smutną 78. rocznicę masowych wywózek prawie dwóch milionów Polaków na Syberię, w latach 1940–1941.
W niedzielę, 11 lutego w uroczystości w restauracji Lone Tree Manor w podchicagowskim Niles uczestniczyło ponad 100 osób. Byli sybiracy, ich rodziny, weterani i przedstawiciele organizacji polonijnych. – To kolejny bankiet sybiraków i choć pogoda była okropna, przybyło dużo gości. Mniej było na pewno sybiraków. Mam ich na liście 60 osób, ale nie wszyscy są aktywni. Niektórzy są chorzy, inni daleko mieszkają. Nie wiem, jak długo będziemy kontynuować nasze bankiety. Uważam, że była to dobra okazja, aby spotkać naszych dawnych znajomych – z nutą refleksji mówił Eugeniusz Chmielowski, prezes Związku Sybiraków w Chicago.
Część oficjalną rozpoczęto wprowadzeniem sztandarów przez członków Stowarzyszenia Historycznego 12. Pułku Ułanów Podolskich. Pamięć tych, którzy nie wrócili z nieludzkiej ziemi, i zmarłych członków organizacji uczczono minutą ciszy.
Wśród obecnych byli goście honorowi: żony zmarłych członków Związku Sybiraków w Chicago z rodzinami, panie Kazimiera Wasiak oraz Barbara Stankiewicz, a także przedstawiciele organizacji polonijnych i środowisk kombatanckich: Andrzej Zgiet – prezes Stowarzyszenia Emigracji Polskiej, Betty Uzarowicz ze Zrzeszenia Nauczycieli Polskich w Ameryce, Wanda Penar – dyrektor Związku Narodowego Polskiego i polskiej szkoły im. gen. Władysława Andersa, Wanda Juda – komisarz 13. Okręgu Związku Narodowego Polskiego, Anna Wierzbicka reprezentująca Gminę 41 ZNP, liczna delegacja z oddziału stanowego Kongresu Polonii Amerykańskiej: wiceprezes Bogdan Strumiński, Jolanta Kaczmarska-Waltos, Jan Płachta oraz Zygmunt Goliński – komendant Stowarzyszenia Armii Polskiej Placówki 90. w Chicago oraz Krystyna i Leszek Nowobilscy.
Prowadząca bankiet Wanda Penar przypomniała historię Związku Sybiraków w Chicago i nawiązała do konieczności kontynuowania przez młode pokolenie pamięci o losach deportowanych na Syberię Polaków i wartościach, którym to pokolenie hołdowało. – Leży nam głęboko na sercu, aby wartości historyczne były przekazywane młodemu pokoleniu, szczególnie w czasach, kiedy próbuje się zakłamać historię. (...) Mam nadzieję, że obecni na bankiecie młodzi ludzie będą spadkobiercami i historia sybiraków pozostanie żywa – powiedziała Penar.
„Z weterańskim słowem” zwrócił się do zebranych Zygmunt Goliński, komendant najstarszej w Chicago organizacji kombatanckiej – Stowarzyszenia Armii Polskiej Placówki 90. – skupiającej weteranów II Korpusu Armii Polskiej, Polskich Sił na Zachodzie i sybiraków. Komendant Goliński mówił o sztafecie pokoleń do polskiej wolności i podkreślił, że „weterani są nieodłącznie związani z sybirakami”.
Do modlitwy i błogosławieństwa przed wspólnym obiadem zaprosiła siostra Maria Dionette Werner CSSF, również sybiraczka.
W części artystycznej w słowno-muzycznym spektaklu wystąpił zespół harcerski Wichry.
Podczas bankietu sybiracy otrzymali bukiety goździków, które wręczyły im nauczycielki z polskiej szkoły im. gen. Andersa.
Zgodnie z tradycją Związku Sybiraków w Chicago uroczysty bankiet był poprzedzony mszą świętą, która została odprawiona na tydzień przed bankietem, 4 lutego w kościele pw. Świętej Trójcy w Chicago.
Jola Plesiewicz
Zdjęcia: Dariusz Piłka
Związek Sybiraków w Chicago powstał w 1992 roku. Jednym z założycieli związku był jego obecny prezes Eugeniusz Chmielowski, a także nieżyjący już Władysław Chruściel, Jan Kupriańczyk, Janusz Wasiak, Henryk Ścigała i Tadeusz Wojnar. Obecnie na liście sybiraków jest 60 osób. Związek Sybiraków w Chicago wydał dwie książki: „Przeznaczeni na zagładę. Wspomnienia polonijnych Sybiraków” w języku polskim i w języku angielskim „The Mass Deportation of Poles to Siberia”. W 2017 roku, kiedy Związek Sybiraków w Chicago obchodził 25-lecie swojego istnienia, podczas uroczystego bankietu Kurt W. Peterson z Uniwersytetu Loyoli ogłosił ustanowienie Stypendium Sybiraka dla studentów studiujących historię lub język polski na tym uniwersytecie. Warto dodać, że również prezes Eugeniusz Chmielowski ustanowił stypendium własnego imienia, które jest związane z wydziałem języków i literatury współczesnej na Uniwersytecie Loyoli.
Ewa Malcher
