16 stycznia 2017 roku to oficjalnie najbardziej depresyjny dzień w roku. Mimo że nie jest to wsparte żadnym naukowym badaniem, coś jest w twierdzeniu, że styczeń ze swoją zimną i ponurą pogodą, opróżnione konto bankowe po świątecznych zakupach, nadmiar kilogramów i niedotrzymywanie postanowień noworocznych – powodują, że nastroje mocno zniżkują, a niektórzy z nas, ci bardziej podatni i wrażliwi, mogą popaść w kryzys emocjonalny.
Przyczyny depresji
Przyczyną obniżonego nastroju może być wiele czynników, zarówno psychologicznych jak i biologicznych. Niektórzy rodzą się z genetycznymi predyspozycjami, które podnoszą ryzyko zachorowania na depresję. Inne znane medyczne przyczyny depresji to choroby tarczycy, anemia i problemy z sercem. Czasem, gdy kondycja medyczna jest ustabilizowana, nastrój się poprawia i ulega zmianie. Chroniczny stres, przepracowanie, i brak snu – zawsze prowadzą do depresji. Podobnie jak niektóre leki przepisywane na chroniczne dolegliwości, na przykład na nadciśnienie. Zdarza się, że leki antydepresyjne nie pomagają, a wręcz przeciwnie, nasilają symptomy i prowadzą do myśli samobójczych. Dlatego zawsze czytaj ulotkę i zapoznaj się z efektami ubocznymi leków, które bierzesz. Symptomy depresji mogą różnić się intensywnością: od łagodnych do bardzo dokuczliwych, w zależności od tego, jak bardzo przeszkadzają w normalnym funkcjonowaniu w rodzinie, w pracy czy w szkole.
Rodzaje zaburzeń afektywnych
Zaburzenia depresyjne, czyli od pojedynczego epizodu do zaburzeń depresyjnych nawracających. Depresja charakteryzuje się obniżonym nastrojem, poczuciem smutku i winy, obniżoną samooceną, zmianą w rytmie spania, od trudności w zaśnięciu lub częstym budzeniem się w nocy, do nadmiernego spania nawet w ciągu dnia. Depresja zabiera energię i motywację do wykonywania normalnych czynności. Do tego dołączają zaburzenia apetytu i wynikające z tego zmiany wagi ciała, od szybkiego tycia do utraty kilogramów. Osoby cierpiące na depresję nie potrafią cieszyć się z rzeczy, które dawały im satysfakcję i radość w przeszłości, są pesymistycznie nastawione do świata, brakuje im nadziei na przyszłość, są nadpobudliwe i mają tendencję do izolowania się od ludzi i rodziny.
Aby zdiagnozować epizod depresji, symptomy muszą być obecne przez większość dnia co najmniej przez dwa tygodnie. Depresja może utrzymywać się od kilku tygodni do kilku miesięcy. Ponury nastrój, który jej towarzyszy, może doprowadzić do myśli samobójczych, nasilających się do tego stopnia, że w głowie tworzy się plan, jak tego dokonać. Wówczas potrzebna jest natychmiastowa pomoc, ponieważ myśli samobójcze mają tendencję do szybkiej intensyfikacji; chory może nagle i nieracjonalnie targnąć się na swoje życie w przypływie nagłego impulsu.
Chroniczna depresja (dystymia) – symptomy chronicznej depresji są podobne do wyżej opisanych, ale są słabsze w intensywności. Chroniczna depresja utrzymuje się do dwóch lat. Zwykle zaczyna się w dzieciństwie lub wczesnej młodości. Pozwala funkcjonować, ale wciąż powstrzymuje od oddychania pełną piersią i życia na optymalnym poziomie komfortu.
Depresja poporodowa jest związana z hormonalnymi, psychologicznymi i fizycznymi zmianami po urodzeniu dziecka. Ryzyko depresji poporodowej zwiększa się u bardzo młodych matek, u tych matek, które wcześniej zmagały się z epizodami depresji, u kobiet, które mają niewielkie wsparcie po urodzeniu dziecka, są w konflikcie małżeńskim lub samotnie wychowują niemowlę oraz u wielodzietnych matek. Szacuje się, że jedna na dziesięć kobiet może zachorować na depresję poporodową, a jedna na tysiąc będzie cierpieć na depresję połączoną z psychozą.
Depresja psychotyczna – to typ depresji połączonej z oderwaniem od rzeczywistości. Podczas psychozy osoba cierpi na halucynacje słuchowe, słyszy głosy, które wygłaszają poniżające komentarze na jej temat. Do tego mogą dołączyć urojenia, czyli intensywne przekonania między innymi o bezwartościowości, porażce lub grzechu. Jedna z czterech osób przyjmowanych na oddziały szpitali psychiatrycznych cierpi na depresję psychotyczną.
Depresja maniakalna – epizod depresji, zazwyczaj bardzo silny, nastający po epizodzie maniakalnym. Mania charakteryzuje się podwyższoną energią, brakiem snu, poczuciem nadprzyrodzonej siły i kreatywności, zwiększoną rozmownością, podejmowaniem nieodpowiedzialnych decyzji, włącznie z wydawaniem pieniędzy, niekontrolowanym seksem i często nadużywaniem alkoholu. Mania czasem wiąże się z epizodami psychotycznymi, słyszeniem głosów mówiących o nadprzyrodzonej sile. Do tego dochodzi paranoja i nadmierna agresywność i impulsywność.
Depresja sezonowa – zdarza się każdego roku o tej samej porze. Zazwyczaj rozpoczyna się wraz z nastaniem jesieni i trwa aż do wiosny. Niektórzy eksperci twierdzą, że depresja sezonowa jest związana ze światłem lub jego brakiem podczas krótkich zimowych dni. Dlatego jest rzadziej spotykana w krajach, gdzie słońce świeci cały rok. Depresja sezonowa zwykle zaczyna się u progu dorosłości i dotyka znacznie częściej kobiety.
Dbajmy o siebie
Nadchodzący smutny poniedziałek przypomina nam o konieczności utrzymania higieny psychicznej i zabezpieczenia się przed depresją. Nie zawsze można uniknąć życiowych zakrętów, ale przy odpowiedniej umiejętności radzenia sobie z przeszkodami losu i dbałością o zdrowie, można uchronić się przed większymi załamaniami nerwowymi i depresją. Odpowiednia dieta, sen, odpoczynek, unikanie używek w czasie obniżonego nastroju – pomogą w okresie zwiększonego ryzyka. Pierwszą i najgroźniejszą oznaką nadchodzącej depresji jest chęć izolowania się od ludzi. Poczucie wyobcowania i wycofanie jest bardzo groźne, więc trzeba się go wystrzegać. Do dobrego samopoczucia potrzebni nam są pozytywni ludzie. Dobrze jest się nauczyć szukać wsparcia, gdy jest taka potrzeba.
Całodobowa linia dla osób w kryzysie lub chcących popełnić samobójstwo (w j. angielskim):
1(800) 273-8255
Psychological Counseling Center prowadzi w języku polskim sześcioosobowe grupy dla osób zmagających się z depresją. Spotkania odbywają się w piątki po południu. Komfortowa atmosfera, pełna poufność, wsparcie i ekspertyza psychologa – zapewniają dogodne warunki do nauczenia się sposobów mierzenia się z trudnymi sytuacjami i wychodzenia z depresji. Po informacje dzwoń:
(847) 907-1166.
Katarzyna Pilewicz
