Jeśli twój przyjaciel odwraca się plecami, gdy widzi cię w sklepie i karze cię tym za twoją rzekomą nielojalność, gdy ciągle łapiesz się na tym, żeby uważać na słowa w jego obecności, bo może się obrazić, gdy czujesz się wyczerpany emocjonalnie po dniu spędzonym w jego towarzystwie, gdy cię krytykuje i stawia nieustanne wymagania – oznacza to, że masz toksycznego przyjaciela. Toksyczna przyjaźń niszczy twoje poczucie własnej wartości, wprowadza jad i negatywizm i oddziałuje niszcząco na zdrowie psychiczne.
Aneta chwaliła się, że ma przyjaciółkę od ponad 20 lat. Znały się jeszcze ze szkoły średniej. Aneta wytrzymywała wiele sytuacji, które nigdy nie powinny się zdarzyć, wybaczając nawet uwiedzenie swojego chłopaka na jednej z alkoholowych imprez podczas studiów. Przyjaciółka zawsze cieniem kładła się na wszystkich znajomościach Anety i zdawało się, że odciągała innych ludzi od niej. Potrzebowała ciągłej uwagi i pomocy nawet w najdrobniejszych kwestiach. Angażowała ją do swoich problemów, mówiła tylko o sobie, nie dając nic w zamian. Dla Anety ten związek z biegiem czasu stawał się nie do zniesienia. „Najtrudniejsze było uświadomienie sobie, że nie chcę już dłużej tej relacji i że nie ma to nic wspólnego z prawdziwą przyjaźnią. Ale jak odwrócić się od kogoś, kto mnie uważa za przyjaciela? Musiałam spróbować. Doszłam do takiego momentu, że nie chciałam jej wybaczać niczego więcej”. Jedną z wielu właściwości toksycznej przyjaźni jest poczucie „uwięzienia” w związku. Jak się z niego wydostać, by nie skrzywdzić drugiej osoby?
Sygnały, że masz toksycznego przyjaciela
1. Unikasz dzielenia się dobrymi wieściami. Przyjaźń jest po to, by dzielić się dobrymi i złymi zdarzeniami. Jeśli czujesz się niezręcznie mówiąc przyjaciółce, jak bardzo jesteś szczęśliwa z awansu, są duże szanse na to, że jest zazdrosna o twój sukces. Są oczywiście rzeczy, które chcemy trzymać tylko dla siebie, ale to, że nie możesz powierzyć przyjacielowi takiej wiadomości świadczy, że nie ufasz mu, że podejrzewasz, że nie będzie cieszyć się z twojego sukcesu.
2. Uważasz na słowa i zachowania, by nie urazić przyjaciela. Jeśli jesteś przyzwyczajona do cenzurowania swoich słów i zachowań w obecności przyjaciółki, oznacza to, że boisz się jej reakcji i starasz się dostosować do jej oczekiwań. Ciągle się boisz i wewnętrznie czujesz postawę „na baczność”.
3. Czujesz się krytykowana i osądzana. Jeśli ktoś ciągle pomniejsza twoje sukcesy i nie pomaga w dążeniu do polubienia siebie i zamiast słuchać i akceptować nieustannie osądza i nie szanuje twoich wartości – nie potrzebujesz takiej osoby w swoim życiu. Wielu uważa, że ocenianie innych jest toksyczne. Czym innym jest bowiem wyrażenie swojej opinii, czym innym wyśmiewanie i dezawuowanie twoich poglądów. W zdrowej przyjaźni musi być miejsce dla dwojga, miejsce na otwarte wyrażanie swoich, nawet odmiennych poglądów.
4. Nie masz zaufania. Bez zaufania żaden związek nie ma fundamentów. Jeśli wolisz nie zapraszać swojej przyjaciółki do znajomych lub rodziny, bo obawiasz się, że zachowa się nieodpowiednio i nadszarpnie twoją reputację lub jeśli nie możesz powierzyć
jej sekretu, bo nie potrafi utrzymać tajemnicy – to znak, że jesteś uwikłana w niezdrową przyjaźń. Jeśli twoja przyjaciółka rani cię celowo, przez zawstydzanie cię, plotkowanie na twój temat czy traktowanie cię z góry, nie czekaj aż się zmieni. Prawdziwa przyjaźń to zaufanie, szacunek i stałość.
5. Twoja przyjaciółka wyzwala w tobie wszystko co najgorsze. Najlepszą miarą dla zdrowej relacji z innymi jest odpowiedź na pytanie, czy ta osoba sprawia, że jesteś lepszym człowiekiem? Aneta była zazwyczaj cierpliwa i spokojna, przy swojej przyjaciółce wybuchała złością i zalewała ją fala negatywnych myśli. Toksyczni ludzie mają tendencje do zaburzania naszej wewnętrznej równowagi i stabilności emocjonalnej.
6. Stale znajdujesz się w niebezpiecznych sytuacjach przez swoją przyjaciółkę. Toksyczni ludzie uwielbiają mieć towarzystwo w swoich niezdrowych zachowaniach i wciągają w nie innych. Przyjaciółka Anety lubiła zabawić się w barach i ciągnęła Anetę ze sobą, by nie czuć się samotnie, ale po kilku kieliszkach i gdy poznawała inne osoby, Aneta przestawała jej być potrzebna. Wiele razy zdarzało się, że „zapominała” o przyjaciółce i Aneta wracała do domu sama.
Przyjaciel czy wróg?
Od dawna wiadomo, że dobrzy przyjaciele wydłużają życie, wprowadzają w nie radość, poczucie bezpieczeństwa i spełnienie. Niestety, zły przyjaciel ma dokładnie odwrotny efekt – zwiększa stres, zabiera pozytywną energię i zabija wiarę w ludzi.
Pierwszym krokiem w drodze do zdrowych relacji przyjacielskich jest rozpoznanie toksyczności przyjaciela, następnie przejęcie odpowiedzialności za swoje zdrowie i postawienie granic. Gdy kontynuujesz taką znajomość, wystawiasz swoje zdrowie psychiczne i emocjonalne na próbę. Wyznacz więc granice, naucz się odmawiać, nie dawaj się wykorzystywać, zwróć uwagę, jeśli uważasz, że granice zostały przekroczone. Nawiąż kontakty z innymi, nietoksycznymi ludźmi, rozpoznasz ich szybko. Będziesz przy nich swobodna i pogodna.
Katarzyna Pilewicz
