Polonia na mapie świata

Polaków i osób polskiego pochodzenia mieszkających za granicą jest nawet około 20 milionów – dowiadujemy się z „Atlasu polskiej obecności za granicą” – przygotowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. W przedmowie minister Radosław Sikorski stwierdził, że publikacja jest częścią podjętego przez jego resort wysiłku zgromadzenia całościowej informacji na temat społeczności polskich i polonijnych za granicą. Z tego niewątpliwie pionierskiego zadania MSZ wywiązał się bardzo dobrze, gromadząc na 286 elektronicznych stronach „Atlasu…” kompendium wiedzy o Polonii i Polakach za granicą.

Do przedsięwzięcia dołączył Główny Urząd Statystyczny, opracowując bazę danych na temat organizacji oraz instytucji polonijnych. Jeszcze do niedawna, aby znaleźć rzetelne informacje na temat Polonii, trzeba było badać wiele źródeł. Kto tego próbował, wie, jakie to mozolne.

Obie inicjatywy zostały zaprezentowane ostatnio przez MSZ i GUS na posiedzeniu senackiej komisji do spraw emigracji. Ministerstwo Spraw Zagranicznych w „Atlasie polskiej obecności za granicą” szacuje, że poza granicami Polski mieszka od 18 do 20 milionów Polaków i osób polskiego pochodzenia. To jedna z największych diaspor na świecie.

Polacy emigrowali w różnych epokach, z różnych powodów i w różne części świata. W ostatnich latach w warunkach odzyskanej wolności i demokracji mamy do czynienia ze zjawiskiem nieskrępowanej emigracji zarobkowej na obszarze Unii Europejskiej, z czego skorzystało dwa miliony obywateli RP.

„Atlas…” zawiera mapy, grafiki i krótkie informacje na temat Polonii oraz polskich placówek dyplomatycznych i organizacji polonijnych. Są w nim przedstawione również nekropolie, miejsca pamięci narodowej, media, instytucje edukacyjne, a także cykliczne imprezy. W publikacji znajdują się dane z 33 krajów, zawarte uprzednio w „Raporcie o sytuacji Polonii i Polaków za granicą” z 2013 roku.

Z lektury „Raportu…” wynika, że najwięcej przedstawicieli Polonii na świecie żyje w Stanach Zjednoczonych, szacunkowo ok. 9,6 mln. W USA działa najwięcej, bo ponad 550 organizacji polonijnych (w drugiej pod tym względem Francji – prawie 400, a w znajdujących się na trzecim miejscu Czechach – 375). Najwięcej polskich muzeów, instytutów i galerii jest także w Stanach Zjednoczonych (38). Druga pod tym względem jest Litwa (35). Jednak to nie w USA, a na Ukrainie organizuje się najwięcej imprez polonijnych (260).

Minister Sikorski zapowiedział publikację „Atlasu…” już w czerwcu podczas przedstawiania w Senacie informacji o stanie Polonii. Stwierdził, że z roku na rok Polacy odczuwają coraz większą dumę z Polski. Wspólnie cieszą się sukcesami i dostrzegają, jak dokonuje się modernizacja kraju. Polska diaspora również staje się coraz lepiej zorganizowana, nowoczesna i świadoma swojej pozycji w krajach zamieszkania.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych chce, aby „Atlas…” był interaktywny, tak aby zawarte w nim dane mogły być na bieżąco zmieniane.

Z kolei Główny Urząd Statystyczny przygotował zestawienie obejmujące ponad trzy tysiące organizacji i instytucji polskich oraz polonijnych o charakterze społecznym, kulturalnym i religijnym. Dane mają być aktualizowane co roku.

W „Atlasie…” znajdziemy główne cele działania placówek RP we współpracy ze środowiskiem polonijnym w USA. Mają one dotyczyć wspólnych projektów w zakresie promocji i kreowania pozytywnego wizerunku Polski oraz przeciwdziałania szkodliwym stereotypom Polski i Polaków. Te stereotypy zawierają się, między innymi, w określeniu „polskie obozy”. Dzięki konsekwentnym działaniom Polonii oraz polskich dyplomatów takich określeń używa się w USA coraz mniej.

Wojciech Minicz

fot.msz.gov.pl