Pierwszy raz od 30 lat odsetek osób uczestniczących w niedzielnych mszach świętych spadł w ub. roku poniżej 40 proc.; wzrasta za to odsetek parafian przyjmujących komunię - wynika z badań przeprowadzonych przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK).
Wyniki badań dotyczących niedzielnych praktyk religijnych Polaków przedstawiono w czwartek na konferencji prasowej.
"Od ok. 30 lat mamy do czynienia ze stałym spadkiem odsetka osób uczestniczących w niedzielnej mszy świętej - tzw. wskaźnika dominicantes. Ta tendencja się utrzymuje, jednak w 2013 r. po raz pierwszy wskaźnik ten spadł poniżej 40 proc." - powiedział dyrektor ISKK ks. dr Wojciech Sadłoń.
Według tych badań odsetek wiernych uczestniczących w mszach św. w zeszłym roku wyniósł 39,1 proc.; w 2012 r. było to 40 proc. katolików. Jak zaznaczył ks. Sadłoń, z przeprowadzanych corocznie sondaży ISKK wynika, że liczba wiernych przychodzących regularnie do Kościoła w ostatnich 10 latach zmalała o prawie 2 mln.
Wzrosła natomiast nieznacznie liczba parafian przyjmujących komunię św. (wskaźnik communicantes). W 2013 r. było to 16,3 proc. Rok wcześniej do komunii przystąpiło 16,2 proc. wiernych. Jak podkreślił Sadłoń, badania ISKK pokazują, że od 1980 r. spadkowi wskaźnika dominicantes towarzyszy stała tendencja wzrostowa odsetka osób przyjmujących komunię. "Wcześniej rósł on nieco bardziej intensywnie; obecnie można powiedzieć, że lekko się ustabilizował, ale nadal zmienia się on dość dynamicznie" - ocenił.
Sadłoń wyjaśniał, że na potrzeby statystyk polskich katolików podzielono na trzy grupy. Największa, liczącą ok. 60 proc., jest grupa osób wierzących, przywiązanych do Kościoła i praktyk, którzy wiarę wynieśli z domu. Kolejną grupą są osoby bardzo głęboko wierzące, najbardziej zagorzałe, deklarujące życie zgodnie z modelem moralności katolickiej. Na przeciwnym biegunie jest trzecia grupa osób - niezdecydowani oraz niewierzący i niepraktykujący. "Od lat ta umiarkowana grupa, można powiedzieć +kulturowych katolików+, systematycznie się zimniejsza. Dochodzi do pewnej polaryzacji - zwiększają się bowiem te dwie skrajne grupy katolików" - powiedział dyrektor ISKK.
Sadłoń tłumaczył, że - "wraz z modernizacją kraju" - zmienia się styl świętowania niedzieli przez katolików. Przyznał, że badania pokazują, że niedzielna msza św. przegrywa z innymi formami spędzania wolnego czasu, takimi jak spotkania z rodziną i znajomymi oraz oglądanie telewizji.
Rozkład geograficzny statystyk zaangażowania wiernych w niedzielne praktyki religijne pokazuje, że największe jest ono w diecezjach południowo-wschodniej Polski, najmniejsze zaś w diecezjach północno-zachodnich. Najwięcej wiernych uczestniczy w mszach w diecezjach: tarnowskiej (69 proc.), rzeszowskiej (64,1 proc.) i przemyskiej (58,8 proc.). Z kolei najmniej wiernych uczestniczy w mszach w diecezjach: szczecińsko-kamieńskiej (24,3 proc.), koszalińsko-kołobrzeskiej (25 proc.) i łódzkiej (26,5 proc.). Spadek wskaźnika dominicantes dotyczy natomiast wszystkich diecezji i w skali kraju rozkłada się dość równomiernie.
Wskaźnik communicantes najwyższy jest w diecezjach: tarnowskiej (23,7 proc.), przemysko-warszawskiej (21,4 proc.) oraz opolskiej (20,9 proc.). Poniżej średniej jest natomiast odsetek wiernych przyjmujących komunię w diecezjach: koszalińsko-kołobrzeskiej, szczecińsko-kamieńskiej, sosnowieckiej (we wszystkich mniej niż 11 proc.).
Coroczne badanie niedzielnych praktyk religijnych Polaków ISKK prowadzi od ponad 30 lat. Sondaż realizowany jest we wszystkich z ponad 10 tys. parafii w Polsce w jedną z niedziel października.
Badanie przeprowadzone jest w taki sposób, że do proboszczów wysyłane są formularze ankiet i to oni są odpowiedzialni za przeprowadzenie badania w swoich parafiach - wyznaczają osoby odpowiedzialne za liczenie wiernych uczestniczących w niedzielnych mszach (często zadanie to wykonują ministranci). Zebrane dane są wpisywane do formularza i przekazywane do ISKK, który opracowuje statystyki. Proboszczowie określają też liczbę wiernych na terenie swoich parafii - biorą pod uwagę osoby ochrzczone, a dodatkowych informacji na temat mieszkańców dostarczają wizyty po kolędzie. (PAP)
Zamieszczone na stronach internetowych portalu www.DziennikZwiazkowy.com materiały sygnowane skrótem „PAP” stanowią element Codziennego Serwisu Informacyjnego PAP, będącego bazą danych, którego producentem i wydawcą jest Polska Agencja Prasowa S.A. z siedzibą w Warszawie. Chronione są one przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Powyższe materiały wykorzystywane są przez Alliance Printers and Publishers na podstawie stosownej umowy licencyjnej. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, jest zabronione.
Ewa Malcher
