Czy mam prawo iść na prawo? Brak status nie zamyka drogi do marzeń

Illinois to stan przyjazny dla nieudokumentowanych imigrantów – twierdzi Monika Starczuk z Inicjatywy Polonijnej. Szacuje się, że w Chicago i okolicach żyje około 150 tys. Polaków nieposiadających uregulowanego statusu imigracyjnego. Wśród nich: Ania i Julka, które mieszkają w Chicago od 13 lat.

Ania jest mamą Julki. Przyleciały do USA, kiedy Julka miała półtora roku. Anka, chociaż przebywa w Stanach Zjednoczonych nielegalnie, posiada numer social security, prawo jazdy, płaci podatki i spłaca dom. Jest matką samotnie wychowującą swoją jedyną pociechę. Zdolna nastolatka Julka, która za miesiąc skończy 15 lat, dostała się do jednej z najlepszych w mieście szkół średnich. Trzynaście lat temu Anka nie planowała szczegółowo przyszłości swojej córki. Pokochała Amerykę za jej otwartość, równość szans i przysłowiowy już – amerykański uśmiech.

Julka przez większą część życia nie miała pojęcia o swoim statusie imigracyjnym. Czasami tylko dopytywała, dlaczego nie jeżdżą na wakacje do Polski tak, jak jej koleżanki. Anka kilka lat temu zaczęła tłumaczyć córce, że nie są rezydentkami tego kraju, więc nie mogą wyjechać i wrócić tak jak inni. Nigdy nie użyła w rozmowie z córką określenia „nielegalni”. Uważa, że to słowo używane w stosunku do ludzi, a w szczególności do dzieci, wywołuje uczucia odrzucenia i wstydu. Z upływem lat największym marzeniem Anki stawało się posiadanie amerykańskiego obywatelstwa, a jej córki – uzyskanie dyplomu prawnika w Ameryce. Czy rzeczywiście Julka ma szanse na to, by w przyszłości należeć do palestry? Na to pytanie matka Julki nie zna odpowiedzi. Wierzy w potencjał córki, poparty bardzo dobrymi wynikami w nauce.

Pod koniec szkoły podstawowej Julka mogła otrzymać stypendium na naukę w prestiżowej szkole prywatnej. Jednak tak się nie stało, ponieważ w dokumentach należy wpisać numer social security, którego dziewczyna nie posiada.

Już w pierwszym tygodniu nauki w szkole średniej Julka odczuła, że bez numeru ubezpieczenia społecznego nie będzie mogła w pełni skorzystać ze wszystkich oferowanych przez szkołę możliwości. Nawet prawo jazdy, które można zdobyć w szkole, stało się dla niej tylko marzeniem. A przecież już w pierwszej klasie miała zdobywać punkty niezbędne do uzyskania stypendium otwierającego jej drzwi do wymarzonej uczelni. Była przygotowana na to, że po przekroczeniu progu szkoły średniej każdego dnia będzie pracowała na swoją przyszłość. Niestety, jej rodziców nie stać na opłacenie studiów, szczególnie na tak kosztownym kierunku, jakim jest prawo.

„Dziś obie z mamą wiemy, że pierwsze niepisane prawo każdego imigranta to pytać, sprawdzać i dowiadywać się – nawet, kiedy myślisz, że już znasz odpowiedź.”

Anka nie miała pojęcia o gwarantowanej w stanie Illinois równości szans edukacyjnych dzieci i młodzieży bez względu na ich status imigracyjny. Nie wiedziała też, że jej córka może skorzystać z Deferred Action for Childhood Arrivals (DACA). Programu, który umożliwi jej równy start w nowej szkole, a przede wszystkim da nadzieję na zrealizowanie marzenia o adwokaturze.

Julka śmieje się, że teraz to ona chce zostać sędzią. Za miesiąc będzie obchodzić piętnaste urodziny, które cieszą ją bardziej niż wyczekiwane „sweet sixteen”. Ukończenie piętnastego roku życia to jeden z warunków skorzystania z DACA. Jedyny, którego Julka jeszcze nie spełnia.

Obie imigrantki dzięki Monice Starczuk wiedzą, że największym błędem osób będących w podobnej sytuacji jest brak rzetelnej informacji prawnej. Dla wszystkich zainteresowanych, którzy chcieliby skorzystać z „pierwszego niepisanego prawa każdego imigranta”, pani Monika podaje adresy następujących stron internetowych: http://www.polishinitiative.org/, http://www.iyjl.org/ oraz http://icirr.org/

Małgorzata Koryś