W ostatnią niedzielę w chicagowskiej Bazylice św. Jacka odprawiona została Msza święta za poległych w Powstaniu Warszawskim.
Msza została wzbogacona programem wspomnieniowo-artystycznym, tradycyjnie już przygotowanym przez program radiowy „Ojczyzna naszych przodków”, działający pod redakcją Henryka Zygmunta.
Nasi rodacy licznie zgromadzeni w Bazylice mogli wysłuchać z nagrań radiowych wspomnień uczestniczek Powstania Warszawskiego: podporucznik Haliny Jarosz i podporucznik Krystyny Izy Obuchowicz, obecnie wciąż aktywnych członkiń Koła Armii Krajowej w Chicago. Ogromne wzruszenie wywołały też odtworzone z archiwalnego nagrania wspomnienia nieżyjącego już porucznika Władysława Lisa, uczestnika walk Brygady Pancernej generała Maczka wyzwalającej Belgię, o reakcji polskich żołnierzy na wiadomość o wybuchu powstania i ich entuzjastycznej chęci udania się natychmiast na pomoc walczącej Warszawie. Z kolei podpułkownik Marian Prusek – także z nagrania radiowego – przekazał inne, bardziej bolesne, własne doświadczenia o wrogiej postawie władz sowieckich w stosunku do jednostek Armii Krajowej, usiłujących przedostać się z rejonu Kielc na pomoc powstańcom.
Te historyczne refleksje uczestników walk o niepodległość Polski były przeplatane pieśniami i wierszami patriotycznymi z okresu II wojny światowej i przede wszystkim Powstania Warszawskiego.
Ważnym elementem wizualnym uroczystości była prezentacja popiersi bohaterów tamtych czasów, m.in. generała Emila Fieldorfa („Nil”) i rotmistrza Witolda Pileckiego. Autorem rzeźb jest ceniony chicagowski artysta Leonard Szczur.
Wykonawcami podniosłych akcentów poetycko-muzycznych byli: Józef Furgał, Marek Kulisiewicz, Hanna Powichrowska, Andrea Valinevicius i Henryk Zygmunt.
Należy podkreślić, że Hanna Powichrowska, przejęta tragicznym przebiegiem powstania, napisała na ten temat kilka utworów poetyckich, z których dwa zaprezentowała przy wielkim aplauzie słuchaczy.
Na zakończenie programu, bardzo gorąco przyjętego przez uczestników uroczystości, z archiwalnego nagrania odtworzona została ocena Powstania Warszawskiego, wygłoszona przez papieża Jana Pawła II, a zamykająca się słowami: „Warszawa tego okresu historycznego jest męczeńskim sanktuarium narodu polskiego”. Tradycyjnie też w hołdzie naszemu papieżowi artyści odśpiewali ulubioną Jego pieśń „Barka”, co podchwycili też niemal wszyscy obecni w kościele.
Cennym aspektem uroczystości była obecność wyjątkowo liczej grupy młodzieży polonijnej, która miała okazję poznania tak ważnego wydarzenia w historii Polski, jakim było Powstanie Warszawskie.
Andrzej Trzos