Redakcja
W obchodzącym 75-lecie Muzeum Polskim w Ameryce została otwarta wystawa, ukazująca początki działalności tej placówki w fotografii archiwalnej z własnej kolekcji MPA. Znalazły się na niej również eksponaty z polskiego pawilonu na nowojorskiej Wystawie Światowej 1939 roku.
Eksponowane materiały ukazują historię muzeum od zniszczenia w pożarze Alliance College w Pensylwanii dokumentów z historii Polonii amerykańskiej i podjęcia przez zjazd Zrzeszenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego w 1911 roku decyzji o utworzeniu muzeum.
Budynek zaprojektował na zlecenie ZPRK urodzony w Polsce, a pracujący w Ameryce architekt John Flizikowski.
W lutym 1912 kupiono siedem parceli u zbiegu ulic Milwaukee i Augusta, a 3 listopada wmurowano tam kamień węgielny. Kontrakty na budowę otrzymały firmy prowadzone przez Polaków.
W 1913 roku wprowadziło się tam ZPRK, w 1915 znalazła miejsce biblioteka, a w 1935 – muzeum i archiwa.
Oglądając wystawę poznajemy ludzi, którzy pierwsi kierowali muzeum, i tych, którzy w nim z oddaniem pracowali – Josepha L. Kanię, prezesa w latach 1934–41 i 1946–53, Mieczysława Haimana, kuratora od 1935 do 1949, Sabinę Logisz (od 1934 do 2002).
Na starych fotografiach Ignacy Jan Paderewski w Chicago dekoruje polskimi odznaczeniami działaczy polonijnych.
Zwiedzenie wystawy wymaga czasu. Obok wielu historycznych fotografii, na których rozpoznajemy między innymi główną salę muzeum, w której znajduje się wystawa, w gablotach – będących również eksponatami – znajdują się dokumenty, listy, wycinki prasowe, wprowadzające w sprawy dawnego polonijnego Chicago, w tym stuletnią historię budynku, w którym muzeum się mieści.
Jak wiadomo, wśród bogatych zbiorów MPA znajdują się eksponaty z polskiego pawilonu Wystawy Światowej w Nowym Jorku, które wobec wybuchu wojny nie mogły wrócić do Polski. Są wśród nich wspaniałe rzeźby w metalu Henryka Grunwalda (1904–1958), rysownika, metaloplastyka, grafika i malarza, którego twórczość powoli ulega niesłusznemu zapomnieniu.
Również z nowojorskiej wystawy pochodzą: znany bywalcom MPA obraz Stanisława Kaczora Batowskiego "Pułaski pod Savannah", ogromny witraż Mieczysława Jurgielewicza "Symbol Polski odrodzonej", Sztandary historycznych dzielnic Polski, a także piękne, wsparte na rzeźbionych orłach gabloty.
Wystawa, która będzie otwarta do 31 sierpnia, jest godna polecenia Polakom i Amerykanom, dorosłym i dzieciom, pasjonatom historii i wszystkim tym, których interesuje polska kultura.
Krystyna Cygielska
