Reklama

Menopauza a zdrowie psychiczne

Anna miała 51 lat, gdy zauważyła pierwsze objawy menopauzy. Początkowo były to uderzenia gorąca, które budziły ją w środku nocy, ale z czasem pojawiły się wahania nastroju i problemy z koncentracją. Była zawsze osobą pełną energii. Jako pielęgniarka w pracy była zorganizowana i niezawodna. Teraz jednak nie poznawała samej siebie.

Katarzyna Pilewicz
11/07/2024 05:15 PM

Autor: Adobe Stock

Miewała dni, gdy czuła się przygnębiona bez wyraźnego powodu, a proste zadania wydawały się trudniejsze niż zwykle. Pracując wiele lat w systemie opieki zdrowotnej wiedziała, że menopauza jest naturalną częścią życia. Teraz musiała tylko nauczyć się akceptować zmiany w swoim ciele i umyśle i odnaleźć na nowo siłę, którą miała w sobie zawsze.

Czym jest okres okołomenopauzalny (perimenopauza) i menopauza?

Menopauza jest nieuniknionym okresem w życiu kobiety, który wiąże się z zakończeniem naturalnej płodności i istotnymi zmianami hormonalnymi. Występuje zazwyczaj w wieku 45 do 55 lat. Menopauza oznacza koniec cykli menstruacyjnych u kobiet i jest oficjalnie diagnozowana po 12 miesiącach bez miesiączki. Przejście prowadzące do menopauzy, znane jako okres okołomenopauzalny i może wystąpić już w wieku 35-40 lat. Niektóre kobiety doświadczają perimenopauzy jedynie przez krótki czas, dla innych może trwać kilka lat. Podczas tego czasu jajniki zaczynają wytwarzać mniej hormonów, przez co cykl menstruacyjny bywa nieregularny. Oznacza to, że ciało kobiety zbliża się do końca swoich lat reprodukcyjnych.

Chociaż menopauza i okres perimenopauzalny znane są głównie z objawów fizycznych, takich jak uderzenia gorąca, problemy ze spaniem, zmiany w wadze ciała, to niosą ze sobą także szereg zmian psychologicznych, które mogą wpływać na jakość życia i samopoczucie kobiety. Zrozumienie psychologicznych skutków menopauzy i nauczenie się, jak sobie z nimi radzić, jest istotnym krokiem w adaptacji do nowej fazy życia.

Wahania nastroju i zwiększona wrażliwość emocjonalna

Zmiany poziomów hormonów, szczególnie estrogenu i progesteronu, wpływają na neurotransmitery w mózgu, takie jak serotonina, które regulują nastrój. W rezultacie wiele kobiet doświadcza wahań nastroju, w tym zwiększonej drażliwości, uczucia smutku czy lęku. Zmienne nastroje mogą być dodatkowo wzmacniane przez fizyczne objawy menopauzy, jak uderzenia gorąca, które zaburzają sen i pogarszają samopoczucie.

Depresja i lęk

W czasie menopauzy istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia objawów depresji i lęku, zwłaszcza jeśli kobieta miała historię depresji w przeszłości. U 16% kobiet, objawy depresji mogą wystąpić po raz pierwszy w życiu. Wpływają na to zarówno czynniki biologiczne, jak spadek estrogenu, który pełni rolę ochronną dla układu nerwowego, jak i czynniki psychologiczne, takie jak przełomowe zmiany i momenty w życiu – wyprowadzka dzieci z domu, konieczność opiekowania się starzejącymi się rodzicami, śmierć rodziców i innych bliskich osób, zmiany w życiu zawodowym, etc.

Problemy ze snem

Bezsenność i częste przebudzenia są powszechne podczas menopauzy. Zmniejszona jakość snu wpływa negatywnie na nastrój, zwiększa drażliwość i obniża zdolność koncentracji. Chroniczny brak snu może prowadzić do wzrostu poziomu kortyzolu, hormonu stresu, który dodatkowo wpływa na nasilenie objawów depresji i lęku.

Obniżenie poczucia własnej wartości

Zmiany fizyczne, takie jak przyrost masy ciała, starzenie się skóry czy zmiany w strukturze włosów, mogą wpłynąć na postrzeganie własnego ciała i samoocenę. Wiele kobiet czuje, że traci młodość i atrakcyjność, co obniża ich poczucie własnej wartości i prowadzi do trudności w akceptacji zmian zachodzących w organizmie. Może to też wpływać na relacje interpersonalne i obawy dotyczące życia seksualnego.

Problemy z koncentracją i mgła mózgowa

Jednym z częstych objawów menopauzy jest spadek zdolności koncentracji i pamięci, co niektóre kobiety nazywają mgłą mózgową. Badania wskazują, że zmniejszony poziom estrogenu może wpływać na funkcje poznawcze, prowadząc do problemów z pamięcią krótkotrwałą i koncentracją. Chociaż zazwyczaj te problemy są przejściowe, mogą budzić frustrację i lęk o przyszłość, zwłaszcza jeśli kobieta musi utrzymać wysoką wydajność w pracy.

Jak sobie radzić z psychologicznymi efektami menopauzy?

Zrozumienie, że menopauza jest naturalnym etapem życia, może pomóc w zaakceptowaniu zmian i redukcji stresu. Otwarta rozmowa z partnerem, który nie zawsze rozumie, co dzieje się w psychice kobiety może pomóc uzyskać niezbędne wsparcie emocjonalne.

Ważna jest regularna aktywność fizyczna, seksualna, zdrowa dieta oraz ćwiczenia relaksacyjne, jak głębokie oddychanie, joga czy mindfulness. Regularne praktykowanie tych technik pomaga także w poprawie jakości snu. Ćwiczenia fizyczne stymulują produkcję endorfin, które pomagają w regulacji nastroju i obniżają poziom stresu.

Pamiętajmy, że menopauza nie jest końcem aktywnego życia, ale nowym początkiem, a kobiety mogą nauczyć się radzić sobie z wyzwaniami i żyć pełnią życia, pomimo zachodzących zmian.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.