Reklama

Wybaczyć sobie

Jako dziecko Oliwia przeżyła lata emocjonalnego i fizycznego znęcania się ze strony dziadków, z którymi mieszkała po tym, jak rodzice stracili nad nią prawa rodzicielskie. Próbując sobie poradzić, rozwinęła zachowania, które pomogły jej przetrwać, ale sprawiły, że nosiła w sobie ciężar poczucia winy i wstydu.

Katarzyna Pilewicz
10/24/2024 05:07 PM

Autor: Adobe Stock

Jako nastolatka stała się arogancka i agresywna, często eliminując tych, którzy byli jej życzliwi, aby uniknąć niewygodnego poczucia słabości i bezbronności. Kilka lat później, w nadużywaniu alkoholu znalazła sposób na ucieczkę od wspomnień o domu pełnym przemocy i bólu. Teraz, w wieku czterdziestu lat, Oliwia zmaga się z poczuciem winy z powodu swoich czynów oraz pamiętając, jak zachowywała się w niezdrowy i obelżywy sposób wobec innych, tak jakby testowała, czy mimo wszystko zostaną przy niej, nawet gdy ich zrani.

Dysfunkcyjne mechanizmy obronne

Trauma z dzieciństwa ma głęboki wpływ na nasze życie emocjonalne, kształtując nasz sposób myślenia, reagowania i interakcji z innymi. Bez odpowiedniego wsparcia i zrozumienia, nieprzepracowane doświadczenia mogą prowadzić do dysfunkcyjnych zachowań w dorosłym życiu. Osoby, które przeżyły traumatyczne doświadczenia w dzieciństwie, często zmagają się z problemem przebaczenia sobie własnych, niezdrowych zachowań. Dlatego ważne jest, aby zrozumieć, jak te zachowania wynikają z traumy, a nie tylko z osobistych wyborów. Oto trzy przykłady dysfunkcyjnych zachowań, które mogą wynikać z traumatycznych doświadczeń z dzieciństwa:

Agresja i przemoc

Agresja często jest reakcją na głęboko zakorzeniony ból emocjonalny. Osoby, które doświadczyły traumy w dzieciństwie, mogą reagować agresywnie, ponieważ nauczyły się, że przemoc fizyczna lub werbalna jest jedynym sposobem na obronę lub wyrażenie emocji, które są trudne do zrozumienia i opanowania. Agresja może być również mechanizmem obronnym przed zranieniem, gdy osoba czuje się zagrożona i odrzucona przez innych. W takich przypadkach samo przebaczenie wymaga zrozumienia źródła tych reakcji i pracy nad uznaniem swojej krzywdy bez usprawiedliwiania destrukcyjnych działań.

Unikanie bliskich kontaktów z ludźmi

Osoby, które doznały traumy emocjonalnej w dzieciństwie, mogą mieć trudności z nawiązywaniem bliskich relacji z innymi. Często wynika to z nabytego braku zaufania do ludzi oraz lęku przed odrzuceniem, zranieniem lub zdradą. Unikanie bliskich związków może być próbą chronienia siebie przed bólem emocjonalnym, który przypomina trudne doświadczenia z przeszłości. Tacy ludzie często budują wokół siebie emocjonalne mury, unikają intymności i odrzucają próby nawiązania głębszych relacji. Proces samoprzebaczenia w tym przypadku wymaga zaakceptowania faktu, że unikanie kontaktów jest mechanizmem obronnym, a także podjęcia kroków w celu budowania zdrowych relacji, w których można poczuć się bezpiecznie.

Nadużywanie substancji psychoaktywnych
Alkohol i inne substancje psychoaktywne mogą być stosowane jako sposób na radzenie sobie z bólem emocjonalnym, którego źródłem jest trauma z dzieciństwa. Nadużywanie alkoholu często staje się formą ucieczki od trudnych emocji, takich jak smutek, złość czy lęk. Może również być próbą zagłuszenia wspomnień lub stłumienia poczucia winy i wstydu. Osoby dotknięte traumą mogą sięgać po alkohol, aby chwilowo poczuć ulgę, ale długoterminowo pogłębia to problem, prowadząc do uzależnienia i dalszego pogorszenia stanu psychicznego. Samo przebaczenie w kontekście uzależnienia wymaga zrozumienia, że substancje te były jedynie próbą radzenia sobie z bólem, ale też podjęcia odpowiedzialności za swoje zdrowie i rozpoczęcie leczenia.

Jak pracować nad samowybaczaniem?

Dysfunkcyjne zachowania, takie jak agresja, unikanie bliskich relacji czy nadużywanie alkoholu, są często reakcją na traumy z dzieciństwa. Zrozumienie, że te zachowania mają swoje korzenie w trudnych doświadczeniach, jest kluczowe w procesie samo przebaczenia. Samo przebaczenie to świadome działanie, które polega na uznaniu własnych błędów lub zaniedbań, przyjęciu odpowiedzialności za nie, a następnie na postanowieniu, że nie będziemy siebie dalej za te błędy karać. Nie oznacza ono jednak zignorowania popełnionych czynów, lecz przyznanie, że każdemu człowiekowi zdarza się popełniać błędy, i że należy z tych błędów wyciągnąć lekcję na przyszłość. Dzięki pracy nad traumą, możemy odzyskać kontrolę nad swoim życiem, nawiązać zdrowe relacje i znaleźć wewnętrzny spokój.

Etapy procesu samo wybaczania

Przyjęcie odpowiedzialności. Samo przebaczenie nie oznacza usprawiedliwiania swoich błędów, ale świadome wzięcie odpowiedzialności za swoje działania. Obejmuje to także chęć naprawy szkód, jakie mogły one wyrządzić innym.
Współczucie wobec siebie. Kluczowym elementem tego procesu jest traktowanie siebie z empatią i współczuciem. Musimy zrozumieć, że jako ludzie jesteśmy niedoskonali i mamy prawo do popełniania błędów. Praktyka samo współczucia pomaga nam zaakceptować swoje niedoskonałości bez wyniszczającego poczucia winy.
Nauka na błędach. Ważnym aspektem samo przebaczenia jest wyciąganie wniosków na przyszłość. Zamiast żyć w ciągłym żalu, warto zastanowić się, jak można uniknąć podobnych błędów i co zrobić, aby lepiej reagować w przyszłości.
Uwolnienie się od winy. Ostatecznym celem samo przebaczenia jest uwolnienie się od ciężaru winy. Oznacza to rezygnację z negatywnych emocji związanych z przeszłością i pozwolenie sobie na rozwój i zdrowe funkcjonowanie.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.