Redakcja
Wszystko o Paradzie Konstytucji 3 Maja i imprezach towarzyszących
Tradycyjnie początek maja w Chicago jest biało-czerwony i patriotyczny. 2 maja obchodziliśmymy Święto Flagi oraz Dzień Polonii i Polaków za Granicą. Punktem kulminacyjnym majowych obchodów są uroczystości upamiętniające Narodowe Święto Konstytucji 3 Maja z paradą jako głównym wydarzeniem celebracji. W sobotę, 4 maja parada przejdzie tradycyjnie po Columbus Drive, w centrum Chicago. Rozpocznie się o godz. 11.30 am. W tym roku prezentować się będzie ok. 120 kolumn marszowych. Cała Polonia jest zaproszona do licznego uczestnictwa i manifestowania polskości. Dla wygody Czytelników zamieszczamy porządek kolumn marszowych i mapkę trasy parady.
Wielkim Marszałkiem tegorocznej parady jest ks. biskup Andrzej Wypych, wicemarszałkami Mary Sendra Anselmo i prof. Zbigniew Kruszewski i honorowym marszałkiem prof. Donald E. Penkos. Tytuł Friend of Polonia otrzymał dr Peter Alter. Hasło tegorocznej parady to: „NATO chroni i jednoczy”.
Królową Parady 3 Maja 2024 została 18-letnia Gabriela Ner, która podczas marcowych wyborów zdobyła też tytuł Ulubienicy Publiczności. Na I Damę Dworu i Miss Obiektywu wybrano Emilię Bryg, a II Damą Dworu została Emily Sulka.
Tradycyjnie obchodom w kolejnej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja towarzyszy szereg wydarzeń organizowanych w dniach przed paradą i po jej zakończeniu.
Już w niedzielę, 28 kwietnia o godz. 3.30 pm odbył się Koncert Konstytucyjny w wykonaniu Lira Ensemble w kościele św. Fr. Borgia w Chicago. Organizatorem koncertu jest Lira Ensemble i Związek Klubów Polskich w USA.
W czwartek rano, 2 maja, w Dniu Flagi RP i Dniu Polonii i Polaków Poza Granicami Kraju złożono kwiaty pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki na skwerze przy Solidarity Dr. nad jeziorem Michigan. Organizatorem ceremonii był Związek Narodowy Polski (Polish National Alliance, PNA). Następnie w samo południe odbyła się uroczystość podniesienia polskiej flagi w centrum na Daley Plaza, a wieczorem uroczysta akademia w Konsulacie Generalnym RP, na której zostały wręczone odznaczenia i wyróznienia zasłużonym osobom. (Relacje z tych uroczstości opublikjemy w następnym wydaniu weekendowym).
Na piątek, 3 maja wieczorem zaplanowano bankiet z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji Trzeciego Maja Stowarzyszenie Polsko-Amerykańskich Policjantów (Polish American Police Association, PAPA). Bankiet rozpoczyna się o godz. 6 pm w Allegra Banquets w Schiller Park.
Na sportową trzeciomajową imprezę „Klasę rowerową Dzikiej” zapraszała w piątek, 3 maja Dzika Fitness (wymagana rejestracja pod numerem 773-230-8613).
W sobotę, 4 maja przed Paradą ma odbyć się o godz. 8.30 am tradycyjne śniadanie organizowane przez Chicago Society w hotelu Hilton w centrum.
Po zakończeniu Parady (w sobotę, 4 maja) zaplanowany jest Wielki Koncert Konstytucyjny zorganizowany przez Chicago Chopin Foundation. Koncert rozpocznie się o godz. 2 pm w Ogrodzie Chopina w rejonie 11 Street i Michigan Avenue w Parku Granta.
Kolejną odsłoną uroczystości trzeciomajowych będzie niedzielna msza św. w intencji Ojczyzny i pokoju, która odbędzie się w kościele St. J. Brebeuf przy 8307 N. Harlem Ave. w Niles zorganizowana przez Związek Narodowy Polski (PNA). Msza rozpocznie się o godz. 10.30 am w niedzielę, 5 maja.
Zwieńczeniem obchodów będzie w niedzielę, 5 maja Lunch Konstytucyjny w Jolly Inn Banquets przy 6501 W. Irving Park Rd. w Chicago. W celu rezerwacji miejsca należy wysłać SMS-a pod numer (847) 902-0406 lub e-maila na: [email protected].
Informacje dotyczące parady dostępne są na stronie internetowej: www.polishparade.org.
Kontakt do Komitetu Parady (May 3rd Parade Committee), 5835 W. Diversey Ave, Chicago, IL 60639, [email protected], 773-992-0857.
Komitet Parady 3 Maja działający przy Związku Klubów Polskich zaprasza i zachęca do udziału w tym prestiżowym, patriotycznym wydarzeniu – w życiu polskiej społeczności w aglomeracji chicagowskiej – wszystkie polonijne organizacje, stowarzyszenia, kluby, szkoły polskie, biznesy oraz osoby indywidualne.
MAPKA TRASY PARADY:
ZAPRASZAJĄ ORGANIZATORZY
Dr Łucja Mirowska-Kopeć i Jan Kopeć: Niech biało-czerwony tłum zaleje centrum Chicago
Pokażmy bardzo dużą, silną Polonię – apelują przed sobotnią 133. Paradą Konstytucji Trzeciego Maja w centrum Chicago przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego Parady i prezes Związku Klubów Polskich (Alliance of Polish Clubs in the USA) dr Łucja Mirowska-Kopeć i Jan Kopeć, honorowy prezes Związku Klubów Polskich i koordynator Parady.
– Ważne jest, żebyśmy wszyscy byli obecni i żeby Polacy byli 4 maja w centrum Chicago, i nie tylko maszerowali w paradzie, ale też ją obserwowali, podziwiali jej uczestników, których mogą znać ze swoich miejscowości, ze swoich organizacji. Aby to był taki wielki festyn, podczas którego biało-czerwony tłum zaleje centrum naszego miasta. To jest jeden dzień w roku, jedno najważniejsze wydarzenie, podczas którego spotykamy się wszyscy, wszystkie organizacje, wszystkie biznesy, a do tego mamy bardzo wielu gości amerykańskich. Dobrze stało się, że nasza parada rozrosła się tak naprawdę do tygodnia konstytucyjnego, bo w tym roku od 28 kwietnia aż do 5 maja celebrujemy nie tylko Święto Narodowe Trzeciego Maja, ale także Dzień Flagi RP i Dzień Polonii i Polaków poza granicami kraju – powiedziała dr Łucja Mirowska-Kopeć.
Odnosząc się do hasła tegorocznej parady, które brzmi „NATO chroni i jednoczy”, stwierdziła, że odzwierciedla ono obecną sytuację na świecie, w której obecność w NATO jest bardzo ważna.
W tym roku pochód około 120 kolumn marszowych po Columbus Drive w centrum Chicago rozpoczynać będą jednostki związane ze Związkiem Podhalan w Północnej Ameryce, który obchodzi 95-lecie działalności.
– Nasz Komitet Organizacyjny postanowił, że te organizacje, które właśnie w danym roku obchodzą jakieś ważne dla nich jubileusze, są na początku parady. I tak też się staramy je wyróżniać. I myślę, że w ten sposób okazujemy sobie szacunek, że doceniamy się wzajemnie jako organizacje i cała Polonia, a to jest ogromnie ważne. Powiem szczerze, że górale ogromnie są wdzięczni i bardzo się z tego ucieszyli, że idą na początku parady –powiedziała dr Łucja Mirowska-Kopeć.
Nad przebiegiem sobotniej parady czuwać będzie ponad 50 wolontariuszy, którzy przeszli dwa szkolenia. – Bardzo byśmy prosili wszystkich, którzy biorą udział w paradzie, o zachowanie bezpieczeństwa. Jak zawsze – stosując się do wytycznych miasta – apelujemy o nieprzynoszenie alkoholu, zachowanie porządku i czystości. Bardzo prosimy, żeby nie używać konfetti, bo mieliśmy w związku z tym bardzo nieprzyjemną sprawę po paradzie w ubiegłym roku. Nasi wolontariusze będą ubrani w pomarańczowe koszulki i będą rozstawieni na całej trasie. Prosimy o stosowanie się do ich uwag, bo oni odpowiadają właśnie za bezpieczeństwo, za porządek podczas parady – apelował Jan Kopeć.
Porządek i bezpieczeństwo są bardzo ważne podczas parady, podkreśliła jeszcze Łucja Mirowska-Kopeć. – Prosimy stosować się do zaleceń obsługi. Grupy czasami robią duże odstępy między sobą, a nie powinno mieć to miejsca przede wszystkim dlatego, że mamy też ograniczony czas. O godzinie 1.30 pm parada musi się skończyć. Mieliśmy chyba dwa lata temu taką sytuację, że parada się przeciągnęła o ponad pół godziny, a musimy dostosować się do wymogów władz miejskich – wskazała.
Organizatorzy odnieśli się też do wymogów miasta w zakresie ograniczeń dotyczących dopuszczalnej liczby motocyklistów i samochodów prezentujących się podczas parady. – Przepisy miasta w tym zakresie pozwalają nam na dwie grupy po 50 motocykli. Nie ma możliwości zrobienia jednej 100-motocyklowej grupy lub większej. Oczywiście wiemy, że moglibyśmy mieć i 500 motocykli, ale jest to parada, w której idzie dużo pieszych, w tym dzieci. W związku z powyższym, ze względu na bezpieczeństwo, miasto ma ograniczenia, które dotyczą też samochodów, a te na naszej paradzie się rozrastają, np. Auta PRL. Jeżeli dojdzie do tego, że tych aut będzie ponad 50, to też będziemy musieli podzielić je na dwie grupy. Z jednej strony jest to troszkę bolesne, ale z drugiej bardzo ważne, bo chodzi o bezpieczeństwo. Wiemy, co się wydarzyło podczas innych wielkich uroczystości czy imprez i nie chcemy, żeby to się stało na naszej paradzie – wyjaśniała prezes ZKP.
Organizatorzy Parady Konstytucji 3 Maja zaapelowali do Polonii o przystrojenie domów i samochodów w narodowe, biało-czerwone barwy Polski oraz do udziału w paradzie oraz wszelkich wydarzeniach planowanych przed jej przejściem i po jej zakończeniu.
MARSZAŁKOWIE PARADY i PRZYJACIEL POLONII
Wielki Marszałek, JE bp Andrzej Wypych: Postaram się być „marszałkiem plus”
Wielkim Marszałkiem tegorocznej parady wybrano emerytowanego biskupa Andrzeja Wypycha, wieloletniego i jedynego polskojęzycznego biskupa w archidiecezji chicagowskiej, który pełnił posługę wikariusza biskupiego Wikariatu V oraz z oddaniem służył społeczności polonijnej.
Zgodnie z zapowiedziami, emerytura nie przeszkodziła biskupowi Andrzejowi Wypychowi w dalszej oddanej służbie Polonii. W lutym przyjął tytuł Wielkiego Marszałka tegorocznej Parady Konstytucji 3 Maja.
– To wielki przywilej być marszałkiem tej historycznej parady. Jestem zbudowany faktem, że mogę posłużyć jako marszałek, bo to nie tylko wyróżnienie, ale też posługa. Ważne, abyśmy jako Polonia stanęli razem w tej paradzie, aby uhonorować poprzednie pokolenia, które dokładały do dobrostanu Polonii, ale też trzeba nadal ten dobrostan budować. Pamiętajmy, że jak nas widzą, tak nas piszą. Jeżeli będzie nas dużo, świadczymy wobec otaczającego nas społeczeństwa, które mówi: O, to jest Polonia! A jak nas nie ma, to mówi: Kto to jest Polonia? – powiedział ks. bp Wypych w rozmowie z „Dziennikiem Związkowym”.
Biskup Wypych, który w grudniu ub. r. wyznał w rozmowie z „Dziennikiem Związkowym”, że do decyzji o przejściu na emeryturę przyczyniły się kłopoty z chodzeniem i staniem – zapowiada, że na miarę swoich fizycznych i zdrowotnych możliwości ma zamiar uczestniczyć w paradzie i towarzyszących jej wydarzeniach.
– Będę się starał na tyle, ile tylko mogę – i „plus”. Dzisiaj wszystko jest „plus”, więc i ja będę się starał na plus. Na paradzie pojadę samochodem, a później muszę kawałek przejść. Za bardzo nie mogę chodzić, ale o lasce dam radę. Jak się coś kocha, to człowiek zawsze znajdzie sposób, żeby to uczynić. Oprócz tego, co mogę uczynić fizycznie, wspieram paradę, jej uczestników i organizatorów w modlitwie. Błogosławię im ze swojej kaplicy od Matki Bożej Częstochowskiej, naszej patronki i od świętego Jana Pawła II – powiedział bp Wypych.
Bp Andrzej Wypych urodził się 5 grudnia 1954 r. w Kazimierzy Wielkiej. Ukończył filozofię i teologię na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Święcenia diakonatu przyjął 6 maja 1978 r. z rąk kardynała Karola Wojtyły. W 1979 r. Wypych przyjął święcenia kapłańskie z rąk arcybiskupa Franciszka Macharskiego. W 1983 r. rozpoczął pracę w parafiach Archidiecezji Chicago, a w 1989 r. został przeniesiony do tej archidiecezji na stałe. Jako ksiądz Wypych służył m.in. w parafiach Pięciu Braci Męczenników, św. Władysława i św. Pankracego w Chicago oraz parafii św. Idziego w Oak Park. W 2002 r. ks. Wypych został proboszczem parafii św. Franciszka Borgii w Chicago, pełniąc jednocześnie funkcję dziekana Dekanatu IV-D.
W 2011 r. papież Benedykt XVI mianował ks. Wypycha biskupem pomocniczym Archidiecezji Chicago. Sakry biskupiej udzielił Wypychowi 10 sierpnia 2011 r. chicagowski kardynał Francis George. Bp Andrzej Wypych pełnił posługę wikariusza biskupiego Wikariatu V oraz z oddaniem służył społeczności polonijnej, aktywnie działając m.in. w Lidze Katolickiej Pomocy Polsce i Polonii i udzielając sakramentu bierzmowania młodzieży polonijnej. Po przejściu na emeryturę we wrześniu ub. roku, jak powiedział, ma więcej czasu na modlitwę i nadal aktywnie działa w Lidze Katolickiej.
Wicemarszałek parady Mary Sendra Anselmo: Mam dobre polskie serce
Mary Sendra Anselmo, zasłużona działaczka Polonii amerykańskiej i Komitetu Organizacyjnego Parady 3 Maja w Chicago, obecna wiceprezes ds. edukacji Kongresu Polonii Amerykańskiej, przejdzie w tym roku w Paradzie Konstytucji 3 Maja w roli jej wicemarszałka.
– Jestem bardzo zaszczycona. Zawsze tak naprawdę myślałam, że nie jestem wystarczająco ‘polska’, aby być marszałkiem, ponieważ wiele razy mówiono mi to prosto w twarz. Musimy pokazać naszą polską dumę, ale nie tylko w naszym sąsiedztwie. Musimy wyjść poza ogrodzenie. Musimy je przekroczyć i pokazywać się. Każda osoba może wnieść coś, co uczyni naszą społeczność lepszą, uczyni nasze miasto lepszym – powiedziała Anselmo w wywiadzie udzielonym „Dziennikowi Związkowemu”.
– Jako członek komitetu organizacyjnego, zawsze uczestniczyłam w polskiej paradzie. Na początku swojego istnienia przechodziła ona po Augusta Boulevard, a ja wówczas mieszkałam przecznicę dalej” – wspominała.
Anselmo była członkiem jakby zespołu przejściowego po przekazaniu w 1991 roku organizacji parady przez Związek Narodowy Polski (Polish National Alliance) Związkowi Klubów Polskich. To z jej inicjatywy 25 lat temu rozpoczęto wybory Królowej Parady 3 Maja, a także wybór najlepszego rydwanu prezentowanego w paradzie.
– Starałam się przyciągnąć do organizowania parady polskich Amerykanów, rodziny, kobiety – dodała.
Mary Sendra Anselmo zawodowo przez lata związana była z sekretariatem Sądu Okręgowego Powiatu Cook. Jako główna zastępczyni byłej sekretarz sądu Dorothy Brown, była odpowiedzialna za szkolenie kadr i rozwój. Absolwentka Governors State University i Mundelein College z wykształcenia jest nauczycielką licealną nauk ścisłych.
Anselmo w latach 2011-2012 pełniła funkcję prezesa wydziału stanowego Kongresu Polonii Amerykańskiej. Obecnie jest wiceprezes ds. edukacji Kongresu Polonii Amerykańskiej. Była prezes Legionu Młodych Polek przez trzy kadencje w latach 1996-1998, 2004-2006 i 2013-2015.
Jest członkiem i działaczem wielu innych organizacji polonijnych, w tym: Związku Narodowego Polskiego, Związku Polek, Klubu Obywatelskiego Polek oraz Chicago Intercollegiate Council. Anselmo zasiada też w zarządzie Fundacji Copernicus Center. Sprawowała funkcję wiceprezesa Muzeum Polskiego w Ameryce.
– Jestem w 100 procentach Polką. Kilka lat temu pojechałam do Rzeszowa, bo nie wszyscy w naszej społeczności sądzili, że mam polskie pochodzenie, i znalazłam moich przodków, rodzinę mojego ojca, która nosiła nazwisko Sendra. Byli pochowani tam setki lat temu. Zrobiłam zdjęcia ich nagrobków. Natomiast Leśnik to rodzina ze strony mojej babci – wspomina Mary Sendra Anselmo i dodaje: Mam dobre polskie serce.
Wicemarszałek parady prof. Zbigniew Anthony Kruszewski
Profesor Zbigniew Anthony Kruszewski został wybrany na wicemarszałka tegorocznej Parady Konstytucji 3 Maja – jak powiedziała „Dziennikowi Związkowemu” przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego Parady dr Łucja Mirowska-Kopeć – ze względu na jego polonijną działalność oraz to, że „jest jednym z tych, którzy walczyli o to, żeby Polska wstąpiła do NATO”. Zbigniew Kruszewski jest profesorem nauk politycznych związanym z Uniwersytetem Chicagowskim, nowojorskim SUNY i Uniwersytetem Teksańskim w El Paso. Był inspiratorem i fundatorem licznych stypendiów dla Polaków na uniwersytetach amerykańskich. Od 1952 r. jest działaczem Kongresu Polonii Amerykańskiej i byłym wiceprezesem organizacji. Autor licznych prac naukowych o granicach, regionach granicznych i problemach etnicznych. Odznaczony Powstaniec Warszawski, działał w polskim harcerstwie.
Honorowy marszałek parady prof. Donald E. Pienkos
Tytuł honorowego marszałka Parady 3 Maja przypadł w tym roku prof. Donaldowi Pienkosowi, wybitnemu historykowi zajmującemu się tematyką Polonii amerykańskiej. Donald Edward Pienkos (ur. 1944) to emerytowany profesor nauk politycznych, polsko-amerykański historyk na Uniwersytecie Wisconsin-Milwaukee specjalizujący się w historii Polonii amerykańskiej. Zalicza się do najważniejszych liderów polonijnych w Stanach Zjednoczonych. Od lat reprezentuje stan Wisconsin we władzach krajowych Kongresu Polonii Amerykańskiej. Był szczególnie zaangażowany w wysiłki na rzecz przystąpienia Polski do NATO. W 2010 r. został odznaczony Oficerskim Krzyżem Zasługi od Prezydenta RP.
Przyjaciel Polonii – Dr Peter Alter
Dr Peter Alter – „Friend of Polonia” (Przyjaciel Polonii) podczas 133. Parady Konstytucji 3 Maja w Chicago; główny historyk Chicago History Museum i dyrektor Studs Terkel Center for Oral History, kurator wystawy „Back Home: Polish Chicago” (którą do 8 czerwca można oglądać w Muzeum Historii Chicago). Oto krótki komentarz, jakiego nam udzielił:
– Jestem bardzo zaszczycony, że podczas tegorocznej parady otrzymałem tytuł „Przyjaciela Polonii”. Praca z polską społecznością w Chicago przy wystawie „Back Home: Polish Chicago” w Muzeum Historii Chicago była dla mnie wielką radością. Mam też miłe wspomnienia z oglądania parady z naszymi dziećmi wiele lat temu, a teraz mogę być jej częścią!
KRÓLOWA PARADY
Królowa Parady Gabriela Ner: To jest moment dla wszystkich Polaków
Tegoroczna Królowa Parady 3 Maja, a przy okazji Miss Publiczności, Gabriela Ner będzie królować nie tylko podczas sobotniej parady, ale przez najbliższy rok podczas licznych wydarzeń polonijnych. Zapowiada, że chce dumnie reprezentować komitet parady, utrzymać prestiż i sukces, którymi cieszyły się dotychczasowe królowe, ale również dalej rozwijać paradę i pracę jej komitetu.
– Serdecznie wszystkich zapraszam na paradę. To jest moment dla wszystkich Polaków, aby się zebrali, ubrali na biało-czerwono i nawzajem się wspierali, bo to przecież nasza parada – powiedziała podczas wizyty w studio „Dziennika Związkowego” tuż po wyborach na Królową Parady Gabriela Ner.
Uczennica 4 klasy liceum Loyola Academy oraz absolwentka Polskiej Szkoły im. Jana III Sobieskiego zapowiadała wówczas, że ma w planach rozwój komitetu parady poprzez dalsze nawiązywanie współpracy z różnymi organizacjami, a zwłaszcza tymi w Polsce.
– Chciałabym wprowadzić coś nowego. Chciałabym stworzyć grupę młodzieżową dla młodych Polek, aby te dziewczyny uczyły się, że warto być dumną ze swojej ojczyzny, języka, tradycji, kultury. Żeby nie wstydzić się tych rzeczy i pokazać, że są inne dziewczyny, które myślą tak samo. Chciałabym zapraszać do tej grupy mentorki, kobiety z Chicago, które odniosły sukces, mają swoje biznesy, są lekarzami, prawnikami itd.
Gabriela Ner ma 18 lat i jest uczennicą 4 klasy liceum Loyola Academy oraz absolwentką Polskiej Szkoły im. Jana III Sobieskiego. Zdała Egzamin Dwujęzyczności „Seal of Biliteracy” z języka polskiego oraz Egzamin Certyfikatowy z Języka Polskiego w Polsce na poziomie B2. Jest prezesem polskiego klubu w Loyola Academy. Współpracuje z przedstawicielami innych klubów etnicznych i bierze udział w organizacji „International Night”.
Gabriela tańczy w Zespole Pieśni i Tańca „Polonia”. Udziela się jako wolontariuszka w fundacji You Can Be My Angel. Planuje studiować biznes i psychologię. Po zdobyciu wyższej edukacji chciałaby stworzyć biznes, który służyłby społeczności nie tylko w Stanach Zjednoczonych, ale również w Polsce.
W przyszłości chciałaby też pójść w ślady mamy i zostać nauczycielką języka polskiego w polskiej szkole. Mimo że ukończyła już edukację w polskiej szkole, często tam wraca i pomaga nauczycielom w klasach pierwszych.
Rodzice Gabrieli pochodzą z Leżajska w okolicach Rzeszowa. Jak powiedziała, została wychowana w polskiej rodzinie, dla której priorytetem jest utrzymywanie polskości i wiary katolickiej.
Opracowanie:
Joanna Marszałek, Joanna Trzos, Ewa Malcher, Alicja Otap
Źródła: Inf. wł. Dziennika Związkowego, komunikaty prasowe organizatorów
Dzień Polonii i Polaków za Granicą został ustanowiony przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej z inicjatywy Senatu jako dowód wdzięczności i uznania wkładu Polonii i Polaków za granicą w odzyskanie przez Polskę niepodległości. Z kolei Dzień Flagi RP jest świętem ustanowionym nowelą ustawy z 2004 roku o godle, barwach i hymnie RP.
Narodowe Święto Konstytucji 3 Maja zostało ustanowione w 1919 r. i ponownie w 1990 r. Obchodzone jest na pamiątkę uchwalenia 3 maja 1791 r. w Rzeczypospolitej Obojga Narodów ustawy rządowej, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja. Była to druga na świecie (po amerykańskiej) i pierwsza w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. W Polsce 3 maja jest dniem wolnym od pracy.
Porządek kolumn marszowych:
