„Ocaliła dwustu Żydów” (WIDEO)

Ciąg dalszy miniatury filmowej IPN z cyklu „Nie tylko Ulmowie”

„Ocaliła dwustu Żydów” to tytuł kolejnego odcinka miniatury filmowej IPN z cyklu „Nie tylko Ulmowie”. Film oddaje hołd także tysiącom tych anonimowych Bohaterów.

Film opowiada o Zofii Klemens, Polce z Katowic pod okupacją Niemiecką. Dla Szmuela Rona było to co najmniej drugie schronienie po ucieczce z Getta w Będzinie. Wcześniej ukrywał się w schronie pod kuchnią górniczej rodziny Kobylców.

Znalazłszy schronienie u Zofii Klemens, Szmuel zatroszczył się o innych uciekinierów, których systematycznie sprowadzał do jej mieszkania. Kolejne grupy Żydów były następnie nielegalnie przeprowadzane przez Pawła Jaworskiego przez granicę na Słowację.

W jednej z takich wypraw Paweł Jaworski został zastrzelony przez Niemców. Czasami w mieszkaniu pani Klemens znajdowało się nawet 30 uciekinierów, a w sumie od wiosny 1943 r. do lutego 1944 r.. w tym czasie przewinęło się przez moje mieszkanie ok. 200 osób – wspominała już po wojnie bohaterska Gospodyni. Oglądając film, poznamy też treść listu, który, wiele lat po wojnie wysłał z Jerozolimy do swojej wybawczyni Szmuel Ron.

Hanna Krall, ocalona z Zagłady polska pisarka i dziennikarka żydowskiego pochodzenia pisała o swoim ocaleniu: Było mieszkanie […] u Szarkowskich. Potem małe, ubogie mieszkanie p. Podhorskiej […], potem kryjówka u p. Nowaka […], potem wytworne mieszkanie pp. Łysakowskich […], potem byli Czapscy […], potem w Rykach p. Wojewoda […] i p. Makowa […], potem były jeszcze inne mieszkania, inni ludzie – łańcuch ryzyka, ludzi i miejsc […] Przekazywano mnie sobie z rąk do rąk – p. Puławska p. Pomorskiej, p. Pomorska p. Podhorskiej, p. Podhorska p. Jadachowej. Na moje utrzymanie łożył z konspiracyjnych funduszów docent dr Tadeusz Stępniewski […]. Wymieniłam tylko tych ludzi, których z nazwiska pamiętam. Wszyscy, ratując mnie, narażali siebie i swoje rodziny na śmiertelne niebezpieczeństwo. W grze o moje życie – stawką było życie 45 osób. Większość tych osób nigdy nie będzie uhonorowana, ani nawet publicznie znana.

Film o Zofii Klemens oddaje hołd także tysiącom tych anonimowych Bohaterów.

Paweł Błażewicz (IPN)

Zdjęcia z archiwum IPN