Toksyczni ludzie i jak ich rozpoznać?

Katarzyna Pilewicz
03/09/2023 11:00 PM

W życiu nieustannie poznajemy nowych ludzi. Jedni są tylko przygodnymi współuczestnikami naszych doświadczeń, inni pozostają z nami na dłużej. Nie od dziś wiadomo, że dobrzy przyjaciele i pozytywni ludzie, których mamy wokół wydłużają życie, wprowadzają radość, poczucie bezpieczeństwa i spełnienia. Niestety, toksyczni ludzie, którym pozwalamy panoszyć się w naszym życiu mają odwrotny efekt – zwiększają stres, zabierają pozytywną energię i zabijają wiarę w dobre wartości. Pierwszym krokiem w drodze do zdrowych relacji z innymi ludźmi jest rozpoznanie toksyczności, następnie przyjęcie odpowiedzialności za swoje zdrowie poprzez ustanowienie granic i mentalne odcięcie się od toksycznej osoby.

Jak rozpoznać wpływ toksycznych ludzi na twoje życie?

Najskuteczniejszą metodą jest rozpoznanie u siebie objawów i reakcji po kontakcie z toksyczną osobą. Odpowiedz sobie na poniższe pytania:

Czy jesteś fizycznie lub emocjonalnie wykończony po spędzeniu czasu z tą osobą?
Czy czujesz się niekomfortowo wiedząc, że będziesz mieć kontakt z tą osobą?
Czy po przebywaniu z tą osobą jesteś niepewny siebie, czujesz się winny bez racjonalnego powodu?
Czy czujesz przymus ciągłego pomagania tej osobie?
Czy czujesz się zdezorientowany lub niepewny co do swoich wierzeń, opinii i granic personalnych po przebywaniu z tą osobą?
Czy czujesz się sfrustrowany, że twoje myśli, wierzenia, potrzeby i uczucia nic nie znaczą?
Czy musisz ciągle zmieniać swoje zachowania, by przystosować się do tej osoby?
Czy musisz ciągle uważać, żeby nie urazić tej osoby?

Uwaga: toksyczni ludzie!

Tak jak środowisko ma swoje toksyny tak i niektórzy ludzie mają skłonności do zatruwania otoczenia. Toksyczne zachowania negatywnie wpływają na wszystko wokół – innych ludzi, kariery, biznesy, małżeństwa, a przede wszystkim dzieci. Toksyczni ludzie generalnie nie mają wglądu w swoje toksyczne zachowania, a więc tym samym nie biorą za nic odpowiedzialności i nie znają wyrzutów sumienia. A co za tym idzie jakakolwiek pozytywna zmiana człowieka, który nie bierze odpowiedzialności za swoje zachowania, jest niemożliwa. Toksyczna osoba to taka, która jest samolubna, manipuluje, kontroluje lub wymusza. Jej zachowanie jest nieprzyjemne i napastliwe. A ty po przebywaniu z tą osobą masz silne, negatywne reakcje. Oto kilka typów toksycznych ludzi:

Agresywny narcyz

Agresywni i samolubni, ale lubią przygodę i ryzyko. Na powierzchni potrafią być czarujący i zabawni, ale gdy poczują przewagę wychodzi z nich przymus kontroli i władzy. Szukają takich przyjaciół i partnerów, którzy będą ich wielbić i potrzebować. Myślą o sobie, że są asertywni raczej niż agresywni, mają poczucie własności do wszystkiego, co ich otacza, należy im się to, co najlepsze. Prawo ich nie dotyczy. Wpadają w szał, gdy się im sprzeciwisz. Przyciągają ludzi, którzy mają niskie poczucie własnej wartości, bo ci widzą ich jako swoich obrońców. Ochrona zazwyczaj szybko się kończy, a następuje przemoc emocjonalna i fizyczna.

Fałszywy przyjaciel

Ludzie ci zachowują się jak przyjaciele, ale nimi nie są. Nie pomogą w razie potrzeby, a wręcz przeciwnie – mogą pogrążyć jeszcze bardziej. Przyciąga ich twoje nieszczęście. Ich pomoc nie polega na altruizmie tylko na chęci poczucia się wyższym i ważniejszym w obliczu czyjejś krzywdy. Fałszywego przyjaciela poznać można po zawiści, zazdrości, pasywnej agresji i nietolerancji, gdy tobie wiedzie się lepiej. Wówczas się dystansują lub aktywnie sabotażują twój sukces. I znowu szukają kogoś, komu wiedzie się gorzej, by podnieść swoją wartość.

Zrzęda

To osoby negatywne i wiecznie narzekające. Nic nie jest wystarczająco dobre dla nich i mówią o tym głośno. Na powierzchni wyglądają przyjemnie, ale ich negatywna energia szybko oddziałuje na ciebie – chcą wciągnąć cię w swoje nieszczęście. Rozpoznać ich możesz po zachowaniach pasywno-agresywnych, czyli po ukrytej agresji. Poczujesz, że nie możesz przy nich cieszyć się z niczego, bo zatrują każdą radość.

Królowa dramatu

To osoby uwodzicielskie, kuszące i dramatyczne. Są zwykle fizycznie atrakcyjne, czarujące i zabawne. Zrobią wszystko, by przyciągnąć uwagę – będą flirtować, ubierać się ekstrawagancko czy zachowywać głośno. Niestety pod gładką powierzchnią nie ma nic głębokiego. Osądzają siebie według czynników zewnętrznych – co posiadają, jak wyglądają, i kogo znają. Obsesyjnie chcą uwagi i to kosztem innych – nie spoczną, dopóki nie wykorzystają cię w tym celu.

Przyjaciel czy wróg?

Gdy kontynuujesz toksyczną znajomość przyczyniasz się do narażania siebie na dalsze nieodpowiednie zachowania, takie jak umniejszanie twojej wartości, krytykowanie, zawstydzanie cię w towarzystwie, plotkowanie na twój temat, etc. Wyznacz granice, naucz się odmawiać, nie dawaj się wykorzystywać, zwracaj uwagę na nieodpowiednie zachowania, złośliwość i podłość w stosunku do ciebie. Nawiąż kontakty z innymi, nietoksycznymi ludźmi, rozpoznasz ich po swoim lepszym nastroju i chęci przebywania z nimi. Przyjaźń oznacza zaufanie, wierność, życzliwość, lojalność, szacunek i pomoc w razie potrzeby. Przyjaciół możesz mieć kilku, a znajomych wielu. To naturalne. Pamiętaj tylko kogo dopuszczasz do swojego życia i unikaj toksycznych ludzi, którzy mogą go zatruć swoim jadem.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.