Reklama

Jak pomóc dziecku z zaburzeniami zachowania?

Katarzyna Pilewicz
02/09/2023 10:40 PM

Dziesięcioletni Adaś od dwóch lat sprawia problemy wychowawcze. W szkole zabiera dzieciom piórniki, natrętnie wymaga pożyczenia pieniędzy na luncz i nie stroni od poszturchiwania, popychania i wyśmiewania się z innych. W domu nie słucha poleceń, często wybucha złością a nawet agresją w kierunku młodszych braci. Zrozpaczeni rodzice nie wiedzą co dalej robić.

Strategia obronna dziecka

Problemy ze zdrowiem psychicznym i niewłaściwym zachowaniem dzieci i nastolatków są częścią strategii obronnej. Dziecko rozwija pewne symptomy, jak złość, agresja, lęk i wycofanie jako obronę przed trudną sytuacją lub próbę dostosowania się do niej. Konflikty w domu, separacja rodziców, zmiana szkoły, śmierć bliskiej osoby, narodziny rodzeństwa, jakiekolwiek zmiany, które dziecko postrzega jako trudne i godzące w poczucie bezpieczeństwa lub przynależności, mogą wywołać różne strategie obronne, które u dziecka przejawiają się zaburzeniami zachowania. Zdrowe dziecko nie rodzi się agresywne, wycofane i zalęknione, ale podczas swojego życia, przystosowując się do środowiska wykształca wzorce zachowania, które pomogą mu ochronić się przed postrzeganym zagrożeniem, odrzuceniem, brakiem akceptacji, brakiem znaczenia dla otoczenia. Dziecko zachowujące się w sposób nieakceptowany społecznie może szybko zostać ocenione jako chuligańskie, źle wychowane lub psychicznie zaburzone. Przykleja mu się więc łatkę dziecka trudnego i ono dalej żyje w tym przekonaniu, że znaczy coś dla otoczenia jedynie wtedy, kiedy będzie rozrabiać.

Jak nie skrzywdzić dziecka, lecz mu pomóc?

Najlepszym sposobem leczenia nieszczęśliwego dziecka jest dokonanie pewnych zmian w jego środowisku. Dziecko otoczone przez toksycznych ludzi, którzy kreują stres czy nierealne oczekiwania wobec dziecka, będzie się bronić tak jak umie najlepiej – przez zmianę zachowania. Tak, jak ludzie w środowisku dziecka są częścią problemu, tak zmiana zachowań dorosłych lub przedstawienie mu innych, pozytywnych ludzi może być częścią rozwiązania problemu. Dziecko nie znajdzie samo spokoju, poczucia przynależności i znaczenia bez odpowiednich ludzi.

Zmień swoje nastawienie. Zamiast stawiać się w roli karzącego rodzica, spójrz na dziecko z innej strony. Zobacz w nim dobre cechy, zachęcaj do ich rozwijania. Rudolf Dreikurs, psycholog i jeden z twórców teorii adlerianowskiej twierdził, że „dziecko potrzebuje zachęty tak, jak roślina wody”. Łatwo jest się skupiać na negatywnym zachowaniu dziecka i wymawiać mu jego błędy, które dziecko podświadomie będzie utrwalać, bo w ten sposób ma twoją uwagę, a o wiele trudniej jest znaleźć pozytywne cechy, gdy ma już przyklejoną etykietkę chuligana.

Akceptuj swoje dziecko takim, jakim jest, mimo że nie spełnia twoich rodzicielskich oczekiwań i marzeń. Dziecko jest istotą samą w sobie, odrębną i nie musi być takie, jakiego sobie wymarzyli rodzice. Kochasz je przecież miłością bezwarunkową.Drastyczna zmiana zachowania dziecka i wynikające z tego problemy mogą być skutkiem traumy. Nie musi to być drastyczne doświadczenie zagrażające życiu dziecka, każde dziecko ma swoją indywidualną wrażliwość i sposób interpretacji doświadczeń. Dla jednego dziecka kłótnia rodziców będzie nieprzyjemnym wydarzeniem, dla drugiego podstawą do zaburzenia poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji. Często nieakceptowalne wybryki czy używanie narkotyków jest odpowiedzią na ukryte w podświadomości cierpienie dziecka. Powrót do zdrowia i uzdrowienie, zależy od odkrycia bólu wewnętrznego, który prześladuje twoje dziecko i zapewnienie mu spokoju. Dla niektórych dzieci trauma nie ma końca, nie mają wyjścia, bo muszą przebywać wśród najbliższych, którzy się nie szanują, nieustannie walczą, mimo że wydaje się im, że dzieci nic nie wiedzą.

Pamiętaj o sobie. To jest ekstremalnie ciężkie, wychowywać dziecko z zaburzeniami zachowania, ty również potrzebujesz odpocząć by uwolnić frustrację, ból i rozczarowanie. Sięgnij po pomoc doświadczonego specjalisty, który holistycznie spojrzy na całą rodzinę by doszukać się w czym tkwi błąd i doradzić jakie zmiany mogą być niezbędne, by pomóc dziecku. Twoje niegrzeczne dziecko potrzebuje cię najbardziej, znajdź odpowiednie źródła pomocy, zmień dynamikę w jego środowisku. Jesteś jedyną nadzieją dla dziecka. Nie poddawaj się.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.