Joanna Trzos
Maria Zakrzewska, polonistka i bibliotekarka, została wyróżniona przez Chicagowską Bibliotekę Publiczną wpisem w oficjalnym blogu z okazji z 150-lecia swojego istnienia. Panią Zakrzewską, która w trakcie swojej bibliotekarskiej pracy publikowała też swoje artykuły w „Dzienniku Związkowym”, nazwano „niestrudzoną orędowniczką, mistrzynią przedsiębiorczości w kreowaniu inicjatyw łączących polską społeczność w Chicago z biblioteką publiczną (CPL)”.
– Jestem bardzo z tego powodu szczęśliwa, bo w tym roku minie 10 lat od mojego przejścia na emeryturę z Chicagowskiej Biblioteki Publicznej. I to, że mnie jeszcze w tej bibliotece pamiętają i uhonorowano mnie takim wpisem w oficjalnym blogu, jest naprawdę dla mnie ważnym wyróżnieniem, z którego bardzo się cieszę – powiedziała Maria Zakrzewska w rozmowie z „Dziennikiem Związkowym”.
„Maria Zakrzewska: Connecting CPL and the Polish Community” – taki wpis został zamieszczony w oficjalnym blogu Chicago Public Library (CPL) z okazji 150-lecia istnienia Chicagowskiej Biblioteki Publicznej.
– Jestem bardzo zaszczycona, bo znajduję się w tym blogu w pięknym towarzystwie. Są tam wpisy poświęcone m.in. Williamowi Frederickowi Poole – pierwszemu bibliotekarzowi Chicago Public Library, Vivian G. Harsh – pierwszej czarnoskórej bibliotekarce, która została dyrektorką biblioteki publicznej, byłym burmistrzom Chicago: Haroldowi Washingtonowi i Richardowi Daley oraz Cindy Pritzker, która założyła fundację Chicagowskiej Biblioteki Publicznej.
We wpisie czytamy, że w ciągu 20 lat pracy w CPL Maria Zakrzewska była „niestrudzoną orędowniczką inicjatyw, mistrzynią przedsiębiorczości w kreowaniu inicjatyw łączących polską społeczność Chicago z CPL (Chicagowską Biblioteką Publiczną)”. Podkreślono, że w 1995 roku Zakrzewska wygrała konkurs na grant od stanu na rozbudowę kolekcji materiałów w języku polskim znajdujących się w Chicagowskiej Bibliotece Publicznej. Aby promować te zbiory, Maria Zakrzewska opublikowała wiele artykułów na łamach „Dziennika Związkowego” – co też podkreślono we wpisie w blogu CPL. Przypomniano, że w 1995 r. założyła Komitet do spraw Polsko Amerykańskich (Polish American Services Committee, PASC) i przez 15 lat była jego przewodniczącą. Do komitetu organizującego obchody Miesiąca Dziedzictwa Polskiego należało w różnych latach od dziesięciu do piętnastu pracowników CPL. Komitet ten działa nadal i choć na mniejszą skalę, wciąż organizuje polskie programy w CPL.
Maria Zakrzewska kilka miesięcy po zdobyciu w 1993 r. tytułu magistra bibliotekarstwa (MLA) w Rosary College (obecnie Dominican University) w River Forest została zatrudniona na stanowisku bibliotekarza w Dziale Języków Obcych w Bibliotece Harolda Washingtona (HWLC), centralnej bibliotece należącej do Chicagowskiej Biblioteki Publicznej. Polonistka, absolwentka Wydziału Filologii Polskiej Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, po emigracji wraz z synami do Stanów Zjednoczonych w 1988 r., by połączyć się z mężem, musiała zaczynać wszystko od nowa. Tuż po przybyciu do Chicago, zapisała się do Triton College, a następnie do Wilbur Wright College, by kontynuować naukę języka angielskiego. W latach 1989-1993 Zakrzewska uczyła klasy gimnazjalne w sobotniej Polskiej Szkole im. Maksymiliana M. Kolbe w Chicago. Przyznaje, że bibliotekarstwem zainspirowała się, obserwując pracę Heleny Ziółkowskiej w bibliotece publicznej Portage-Cragin, gdzie udzielała się jako wolontariuszka.Późniejszą pracę w CPL traktowała jako przedłużenie swojej misji edukacyjnej. Miała okazję popularyzować bogatą polską kulturę i historię Polski poprzez różnorodne programy w Chicagowskiej Bibliotece Publicznej. Poświęcała na to swój wolny od pracy czas. Zawsze odpowiadała na potrzeby czytelników poszukujących informacji i wiedzy.
Jak wspomina w rozmowie z naszą gazetą, przez pierwsze dwa lata Komitet ds. Polsko Amerykańskich przy CPL, którym kierowała, zdobywał fundusze na honoraria dla wykonawców programów bibliotecznych ze składek organizacji polonijnych i osób prywatnych. Działalność tę dostrzegła Rada Miasta Chicago, która później zaczęła przeznaczać ze swego budżetu około 4 tys. do 5 tys. dolarów na obchody Miesiąca Dziedzictwa Polskiego w CPL. Komitet przygotował w czasie 15 lat, kiedy kierowała nim Zakrzewska, ponad 500 imprez w bibliotece centralnej (HWLC) i bibliotekach lokalnych (dzielnicowych), zarówno dla dorosłych, jak i dzieci. W imprezach tych uczestniczyło około 12 tysięcy osób. Zakrzewska zorganizowała w trakcie swojej 20-letniej pracy wiele spotkań z autorami polonijnymi i gośćmi z Polski.
– Przy okazji chciałabym podziękować „Dziennikowi Związkowemu” i jego redaktorom, którzy mi bardzo pomogli w czasie, kiedy pracowałam w Chicagowskiej Bibliotece Publicznej, właśnie w dotarciu do naszej polskiej społeczności. Jestem polonistką z pierwszego mojego wykształcenia, więc pisanie mam niejako we krwi i napisałam sporo artykułów przede wszystkim właśnie do „Dziennika Związkowego”. Głównie opisywałam w nich naszą polską kolekcję w Chicagowskiej Bibliotece Publicznej i promowałam ją.
We wpisie „Maria Zakrzewska: Connecting CPL and the Polish Community” w oficjalnym blogu Chicago Public Library (CPL) pojawiły się odniesienia do dwóch książek. Jedną z nich jest „The New Chicago. A Social and Cultural Analysis” pod redakcją Johna Kovala i innych autorów. W książce wydanej w Filadelfii w 2006 r. Mary Patrice Erdmans pisała o otrzymaniu grantu stanowego przez Marię Zakrzewską.
Drugie odniesienie to książka „Polacy w Chicago” wydana w 2020 roku przez Muzeum Historii Polski w Warszawie, w której zamieszczony jest artykuł Marii Zakrzewskiej zatytułowany „Chicagowska Biblioteka Publiczna w służbie Polonii” (Chicago Public Library Serving the Polish Community). Wspomina się tu także o manuskrypcie będącym tłumaczeniem w języku angielskim tekstu artykułu Marii Zakrzewskiej zamieszczonego w książce „Polacy w Chicago. Doświadczenie imigranta: integracja, izolacja, asymilacja”. Na prośbę Chicagowskiej Biblioteki Publicznej autorka napisała angielskojęzyczną wersję tego artykułu, który został jako manuskrypt zakatalogowany i jest dostępny dla czytelników CPL.Manuskrypt „Chicago Public Library Serving the Polish Community”, podarowany przez Zakrzewską CPL, dostępny jest tylko na miejscu w bibliotece głównej (Harold Washington Library Center) w dziale Special Collections.
W 2021 roku Maria Zakrzewska uzupełniła artykuł w języku angielskim o nowe informacje. Wysłała go do czasopisma „The Polish Review” i został on przyjęty do publikacji. Ma się on ukazać w tym czasopiśmie w roku 2024. Także teraz, będąc na emeryturze od 2013 roku, Maria Zakrzewska nie ustaje w staraniach na rzecz pielęgnowania, ochrony i wspierania wszelkich inicjatyw mających na celu rozwój polonijnej kultury w Stanach Zjednoczonych.
Zapraszamy do wysłuchania naszego podcastu z Marią Zakrzewską, w którym także rozmawiamy z nią o czytelnictwie i amerykańskich bibliotekach.
Joanna Trzos[email protected]
Maria Zakrzewska otrzymała za swą działalność na rzecz Polonii m.in. następujące wyróżnienia:
- W maju 1998 roku, od Ministra Kultury Rzeczypospolitej Polskiej otrzymała odznakę „Zasłużony dla Kultury Polskiej” za organizowanie programów promujących polską kulturę i za promowanie zbiorów polskich znajdujących się w Chicagowskiej Bibliotece Publicznej.
- W październiku 2000 roku od ówczesnej skarbnik stanowej Judy Baar Topinki otrzymała dyplom „za wybitne osiągnięcia w służbie społeczeństwu” (Outstanding Public Service Award).
- 7 marca 2011 roku z okazji Dnia Pułaskiego została przez Kongres Polonii Amerykańskiej, wydział na stan Illinois, uhonorowana plakietką „Żołnierz Wolności” (Soldier of Liberty Award).
- W październiku 2014 roku została wyróżniona przez wydział chicagowski Fundacji Kościuszkowskiej za promocję kultury polskiej oraz zaangażowanie w działalność na rzecz wydziału fundacji w Chicago jako członek komitetu wykonawczego i jako wiceprezydent.
- 18 października 2019 roku z okazji 45. rocznicy powstania Polskiej Szkoły im. św. Maksymiliana Kolbego przy parafii św. Konstancji w Chicago otrzymała dyplom uznania „za dotychczasową działalność edukacyjną i wychowawczą, za wytrwałość, serce i oddanie dla uczniów polskiej szkoły”.
