Reklama

Rodziny patchworkowe – jak budować zdrowe relacje?

Katarzyna Pilewicz
02/02/2023 10:56 PM

Patchwork to produkt zrobiony z pozszywanych kawałków różnych materiałów. Podobnie jest w przypadku rodzin patchworkowych. Rodzina patchworkowa, inaczej nazywana wielorodzinną, to powtórny związek rozwiedzionych lub owdowiałych rodziców i ich dzieci, biologicznych oraz przybranych.

Wszyscy razem stanowią jedną funkcjonującą komórkę społeczną – rodzinę. Nieprawdą jest, że rodzice biologiczni, przybrani oraz ich dzieci z łatwością się połączą i będą funkcjonować w zgodzie i miłości. Sprawa jest o wiele bardziej skomplikowana, bo każda rodzina różni się historią, emocjami, poziomem akceptacji ze strony pozostałych członków rodzin, partnerów i umiejętnością radzenia sobie ze stresem rekonstrukcji nowej rodziny. I każda rodzina patchworkowa tworzy historię od nowa.

Złożoność rodzin patchworkowych

W system rodziny patchworkowej wbudowane jest ryzyko rywalizacji, zazdrości, konfliktów lojalności i kreowania outsiderów, czyli tych, którzy nie akceptują i nie pasują. Oczywiście, istnieje wiele wariacji, które muszą być brane pod uwagę. Dla dziecka, które przeżyło śmierć matki, macocha będzie odgrywała zupełnie inną rolę niż dla dziecka, którego rodzice się rozstali. W przypadku rozstania, wiele zależy od tego jak biologiczni rodzice przeszli przez rozwód, jaką wykazują dojrzałość emocjonalną i jakie są ustalenia dotyczące opieki nad dziećmi. Założenie, że przybrane dzieci szukają drugiej matki czy ojca są niewłaściwe. Większość dzieci chce przyjacielskiej relacji z przybranym rodzicem, coś na zasadzie cioci, wujka, mentora, rodzica chrzestnego lub przyjaciela. Nikt nigdy nie zastąpi rodzica biologicznego. Przynależność do rodziny patchworkowej nie jest w żaden sposób uregulowana prawnie, nie jest także jasno zdefiniowana pod względem biologicznym. Rodzina patchworkowa nie przypomina tradycyjnej – dzieci zyskują drugą parę rodziców, dziadków, kuzynów i rodzeństwo a przybrani rodzice nie mają praw rodzicielskich.

Zalety rodzin patchworkowych

Niewątpliwym plusem rodzin patchworkowych jest to, że powtórne związki małżeńskie są zazwyczaj udane, bardziej przemyślane, dojrzałe i zawierane najczęściej ze względów uczuciowych. Historie negatywnych doświadczeń z poprzednich związków pomagają unikać niektórych błędów w nowej relacji. Jeśli tylko biologiczni rodzice będą w stanie postawić dobro dziecka ponad swoją urazą i niechęcią do byłych partnerów, jest szansa na stworzenie dobrej patchworkowej rodziny. Wówczas dzieci zyskują nowe bliskie osoby, a większa rodzina może stanowić dla nich dużą wartość. Jeśli relacje między jej członkami będą ciepłe, a dzieci będą się stykać z różnymi punktami widzenia, mogą wyrosnąć na otwartych, zaradnych życiowo ludzi.

Problemy w rodzinach patchworkowych

Trzeba mieć świadomość, że mimo uczuć i chęci zbudowania nowej rodziny będą pojawiać się w niej problemy. Kontakty pomiędzy byłymi partnerami, których nie sposób uniknąć ze względu na dzieci stanowią podłoże do zazdrości i sporów o metody wychowawcze. Brak praw rodzicielskich do przybranych dzieci stawia rodziców przybranych, którzy mają swoje poglądy wychowawcze, na drugim planie i wiele zależy od ich umiejętności zdystansowania się do problemu, który tak naprawdę jest problemem biologicznych rodziców. Powszechna i normalna jest zazdrość dzieci o nowych partnerów, do tego dochodzi konflikt lojalnościowy dziecka względem drugiego rodzica, jest to zawsze podstawą do nowych konfliktów a także cierpienia dzieci. A utrwalone negatywne stereotypy wokół ojczyma i macochy nie pomagają w zjednoczeniu rodziny.

Co powinno pomóc?

Po pierwsze powinniśmy pamiętać, że o zdrowiu psychicznym i emocjonalnym dziecka głównie decyduje atmosfera panująca w rodzinie, a nie to, czy jest ona tradycyjna, czy też patchworkowa. Należy mieć na uwadze, że szczęśliwi rodzice, to szczęśliwe dzieci. Oto kilka założeń pomocnych do zbudowania zdrowych relacji pomiędzy przybranymi dziećmi a przybranymi rodzicami:Przybrani rodzice i przybrane dzieci powinny się traktować z uprzejmością i szacunkiem. To do biologicznego rodzica należy odpowiedzialność za stworzenie odpowiedniej atmosfery do przestrzegania tej reguły.Nie naciskać na bliskość. Dobre zamiary i plany na stworzenie jednej, wielkiej szczęśliwej rodziny połączone z nadgorliwością mogą zrujnować ten sielankowy obraz. Szczególnie, gdy w rodzinie pojawiają się nastolatki, które są na etapie budowania własnej niezależności i odseparowania się od istniejącej rodziny. Nastolatkom należy zostawić przestrzeń, by powoli mogły przyzwyczaić się do nowej sytuacji. Nadskakiwanie, przekupywanie i udawanie przyjaźni będzie źle odbierane i stworzy podstawy do manipulacji i fałszu.Najstarsze córki są lojalne dla swoich matek. Należy podjąć szczególną ostrożność i cierpliwość podczas budowania relacji z przybranymi córkami, ponieważ niekiedy też cieszą się specjalną pozycją opiekunki rozwiedzionego ojca, a to stwarza podstawy do różnych prowokacji. Po prostu zredukuj swoje oczekiwania co do zbudowania szczególnej więzi z nastoletnią przybraną córką, a oszczędzisz sobie rozczarowań.Jeżeli rola rodzica przybranego wpędza cię w załamanie nerwowe, nie myśl, że to twoja wina. Jesteś pod presją takich wymagań, a dotyczy to szczególnie roli macochy, którym żaden śmiertelnik nie jest w stanie sprostać.Bądź dobrej myśli. Dynamika w rodzinie zmienia się szybko, jeśli któryś z jej członków zdobędzie się na pozytywne zmiany.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.