Reklama

Kryzys wieku średniego

Katarzyna Pilewicz
01/19/2023 11:03 PM

45-letni Adam zmienił się nie do poznania po tym, jak najmłodsza córka wyjechała na studia w ubiegłym roku. Przestał interesować się obowiązkami domowymi, kupił sobie czerwony, sportowy samochód i zaczął przebąkiwać o zmianie pracy. Zaniepokojona żona zwróciła się o pomoc do psychologa rodzinnego po tym, jak Adam zapisał się na kurs spadochroniarski i wszystkie wolne chwile zaczął spędzać poza domem.

W czasie terapii jasnym stał się fakt, że Adam przechodzi przez kryzys wieku średniego. Po wyjeździe ostatniej córki, zdał sobie sprawę, że przeżył już połowę życia. Zaczął zadawać sobie pytania: czy to już wszystko, co mogę osiągnąć, czy już na tyle osiadłem zawodowo i rodzinnie, że nic ekscytującego mnie nie czeka? Kariera, rodzina, znajomości, sukcesy i porażki – Adam chciał spojrzeć w głąb siebie i zrozumieć, kim naprawdę jest.

Oznaki kryzysu

Wydaje się, że nierównowaga psychiczna zaczyna się znowu, kiedy wchodzimy w wiek średni. Dotyka nas wtedy syndrom pustego gniazda, kiedy dzieci wyjeżdżają do szkół, wchodzimy w dziwne romanse pozamałżeńskie, menopauzę, narasta niezadowolenie z pracy zawodowej, czasem nawet wypalenie zawodowe. Nie dziwi nikogo fakt, że sąsiad kupuje sobie sportowe auto i nie można odróżnić sąsiadki od jej córki, obie ubrane w obcisłe, poszarpane dżinsy. A niektórzy nawet postanawiają zakładać nowe związki bez podejmowania odpowiedzialności za dzieci, z młodszymi od siebie o dekady partnerami. Po co to wszystko? Żeby udowodnić, że nie starzejemy się, żeby zatrzymać to, co nazywaliśmy młodością.

Wiek średni to naprawdę interesujący czas. Dla niektórych cechuje się zakłóceniem porządku i chaosem, innych zmusza do głębokiej refleksji nad dotychczasową połową życia i przewartościowaniem wyborów. Niektórych kryzys wieku średniego może doprowadzić do psychiatry lub psychologa z objawami nasilenia symptomów depresji lub stanów lękowych, wszechwładnego poczucia pustki lub kryzysu małżeńskiego. A niektórych zawiedzie do hedonistycznego przymusu poszukiwania nowych przygód. A taki obrót sprawy nie wyjdzie na dobre długoterminowo…

Pojęcie kryzys wieku średniego zostało stworzone przez kanadyjskiego psychoanalityka Elliota Jaquesa w 1965 roku. Dotyka on osób w wieku 35 do 65 lat i charakteryzuje się poczuciem desperacji, niespełnienia i nadmierną frustracją. Wiele osób uświadamia sobie swoją śmiertelność i fakt, że połowę życia mają już za sobą, ich życie nie wyglądało tak jak chcieli, a czas się kończy. Kryzys objawia się poczuciem nudy, żalu za utraconą młodością, poczuciem samotności, utraty czegoś, złością, pesymizmem i zmianą libido. Czasem wspominanie przeszłości, nostalgia może przerodzić się w pragnienie zatrzymania ostatnich momentów młodości, co prowadzi do drastycznych zmian: nowa kariera, romans, nowe hobby.

Jak podejść do kryzysu wieku średniego?

Pomyślny koniec kryzysu wieku średniego polegać będzie na skonfrontowaniu własnego życia. Nie życia, o którym zawsze marzyliśmy, które się nie spełniło, ale takiego życia, które prawdziwie przeżyliśmy. To czas, aby zidentyfikować i zweryfikować tożsamość i prawdziwe wartości. Teraz możemy poczuć ulgę; już nie musimy żyć tak, aby usatysfakcjonować rodziców, wychowaliśmy już dzieci – teraz jest czas na naszą własną podróż wewnątrz siebie. Wiek średni to czas na przewartościowanie życia. Co ja tak naprawdę chcę dla samego siebie? Czy jestem w stanie kochać drugiego człowieka? Czy jestem szczęśliwy? Jak chcę się zestarzeć?

Gdy to zrobimy przyjdzie czas na zmiany – możemy zmienić karierę zawodową, lub wzbogacić już istniejącą, możemy wzmocnić związek z partnerem, zbliżyć się do siebie, uwzględnić swoje potrzeby i zaspokoić je. Zwykle kryzys wieku średniego ma związek z utratą tożsamości. Gdy skończy się nasza rola ochraniającego rodzica, bo dzieci wyszły już z gniazda, powstaje pustka, którą trzeba jakoś zapełnić. Może to czas na pójście do szkoły, zrobienie kariery czy poświęcenia czasu na wymarzone podróże? Kryzys mija, gdy spełnione są wymagania pomyślnego przejścia na inny, dojrzalszy etap. Pozostaje wiek średni, którym można się cieszyć do woli.

Kryzys wieku średniego, a desperacja

Nie każdy przebieg kryzysu wieku średniego kończy się owocnym przejściem na inny etap. Niektórzy po szaleńczej pogoni za utraconą młodością i podjęciu kilku nieracjonalnych decyzji wpadają w czarną otchłań desperacji. Rozwody, konsekwencje impulsywnych decyzji, problemy ze zdrowiem mogą zwiastować prawdziwe tragedie. Takie objawy, jak zaburzenia snu, zaburzenia apetytu, chroniczne zmęczenie, poczucie beznadziei i negatywne myślenie, poczucie winy i niskiej wartości, utrata przyjemności z czynności, które nas kiedyś cieszyły, włączając w to seks, a także myśli samobójcze wskazują na konieczność udania się po pomoc. Mając właściwe narzędzia i wsparcie można się nauczyć, że każdy wiek ma swoje zalety, odnaleźć pozytywne nastawienie do życia, poszukać spełnienia i zacząć cieszyć się dojrzałością.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.