Alicja Jarosz
„Bez kamer lodowce nie miałyby głosu, a my nie mielibyśmy pamięci o lądach, które zniknęły bezpowrotnie. (…) W lodzie zawarta jest pamięć o świecie” – James Balog
Wystawa Extreme Ice, prezentowana w chicagowskim Muzeum Nauki i Przemysłu w Chicago (Museum of Science and Industry), poprzez dramatyczne zdjęcia i filmy dokumentalne, przedstawia proces topnienia lodowców jako wynik nieodwracalnych zmian klimatycznych.
Klimat ulega ociepleniu, w wyniku czego lodowce topnieją w dramatycznym tempie. Fotograf James Balog i jego zespół Extreme Ice Survey dotarł do odległych regionów świata, aby zarejestrować niepokojące obrazy szybko znikających lodowców naszej planety. Fotografie te i filmy zostały zaprezentowane podczas ekspozycji w Muzeum Nauki i Przemysłu w Chicago. Wystawa Extreme Ice dostarcza wizualne dowody na istnienie zmian klimatycznych w unikalnej i pełnej emocji prezentacji.Przez ponad 10 lat Balog i jego zespół rozmieszczali kamery poklatkowe o wysokiej rozdzielczości w miejscach na wszystkich kontynentach od Montany po Górę Kilimandżaro. Kamery Extreme Ice Survey uchwyciły chwile, których oczy człowieka nie byłyby w stanie w pełni zaobserwować.Na całym świecie istnieje ponad 200 tys. lodowców. Większość z nich topnieje w zatrważającym tempie z powodu zmian klimatycznych. Balog sfotografował 24 lodowce w celach naukowych, jak i dla szerszej publiczności. Wśród fotografii prezentowanych na wystawie można zobaczyć m.in. zdjęcia przedstawiające Grenlandię. Fotograf udokumentował powstanie rzek i tuneli osłabiających strukturę lodu. 28 maja 2008 ekipa Extreme Ice Survey sfilmowała proces cielenia się lodowca Grenlandii. Nikomu wcześniej nie udało się zaobserwować tego zdarzenia, które osiągnęło tak wielką skalę. Cielenie lodowców to proces, podczas którego od bryły lodowej odrywają się mniejsze fragmenty. Ekipie Baloga udało się sfilmować moment, podczas którego liczący 4,5 mile sześcienne fragment oderwał się od góry lodowej Grenlandii. Na wystawie można zobaczyć kilkuminutowy film, będący zapisem tego zdarzenia.Ekipa Extreme Ice Survey dotarła także do Mont Blanc we francuskich Alpach, który stanowi „dom” dla wielu lodowców m.in. dla Glacier des Bossons. W 2008 roku odbyła podróż na Alaskę i uwieczniła tam Columbia Glacier. Zaobserwowała tam i udokumentowała zjawisko powstawania niebieskich jezior w wyniku topnienia struktury lodowca. W 2009 roku wybrała się do Kanady i sfotografowała tam lodowiec Bridge Glacier, który skurczył się o ponad 2 mile przez ostatnie 40 lat w wyniku ocieplenia klimatu. Ekspedycja powróciła w to samo miejsce po trzech latach i przedstawiła dowody w postaci fotografii – pokazujących, że na przełomie zaledwie kilku lat lodowiec znacznie się zmniejszył.W 2006 roku ekipa Baloga dotarła do Szwajcarii i sfotografowała tam lodowiec Trift Glacier. To jeden z najszybciej topniejących lodowców w Alpach. 0d 1860 roku skurczył się on o około 2 mile. Ekspedycja powróciła tam 9 lat później i udokumentowała na fotografiach, jak w ciągu tego czasu zmniejszyła się powierzchnia lodowca.Wystawa Extre Ice posiada charakter interaktywny. Umieszczono tam bryłę lodu, którą każdy może dotknąć i przekonać się, jak wygląda fragment lodowca. Ta część ekspozycji wzbudza zainteresowanie zwiedzających, zwłaszcza najmłodszych.Zorganizowanie wystawy było możliwe dzięki pomocy ze strony Fundacji Aunt Marlene Foundation oraz Malott Family Foundation. Wsparły ją także fundacje Paul M. Angell Family, the Buchanan Family, Connie and Dennis Keller oraz Wareham/ Elfman Family.Topnienie lodowców, wywołane podwyższeniem temperatury, powoduje wzrost poziomu wody w oceanach. Państwa i miasta znajdujące się na wybrzeżach są szczególnie zagrożone, jak na przykład Miami czy Malediwy. Ociepleniu klimatu towarzyszą liczne niebezpieczne zjawiska meteorologiczne jak huragany czy tornada. Pomimo tak wielu negatywnych skutków topnienia lodowców i zmian klimatycznych autorzy wystawy sądzą, że uda się zatrzymać lub spowolnić ten proces. Co więcej, dają nam nadzieję, że można powstrzymać dalsze zmiany klimatu. Na wystawie umieszczono plansze informujące o tym, w jaki sposób możemy przeciwdziałać dalszemu ociepleniu klimatu. Wystawa, propagując postawy proekologiczne, przekonuje, że wiele zależy od nas samych. Kupując różne produkty, powinniśmy zwracać uwagę, czy nie są one szkodliwe dla środowiska i czy można je ponownie przetwarzać. Ponadto ludzkość powinna ograniczyć emisję gazów cieplarnianych do atmosfery. Można to osiągnąć m.in. poprzez korzystanie z energii słonecznej i geotermalnej. Warto także korzystać z samochodów hybrydowych. Wiele zatem zależy od nas samych. Niech wystawa Extreme Ice skłoni nas do refleksji, a przede wszystkim do działania na rzecz poprawy losu naszej planety, czyli nas wszystkich.
Tekst i zdjęcia:Alicja Jarosz Gunawardhana
