Reklama

Skutki emocjonalnego zaniedbania w dzieciństwie

Katarzyna Pilewicz
08/24/2022 09:59 PM

Anika miała wszystko, czego jej koleżanki mogły zapragnąć. Mieszkała w pięknym domu z basenem, ubrana w najdroższe sukienki, zawsze otoczona wianuszkiem koleżanek. Do szkoły przyjeżdżała w towarzystwie niani, która zawsze organizowała dla dziewczynek spotkania w domu. Na zewnątrz życie Aniki było godne pozazdroszczenia, ale czegoś istotnego brakowało. Nie miała miłości rodziców. Prawie ich nie widziała, bo oboje pracowali w znanej kancelarii prawniczej i tak naprawdę nie interesowało ich życie wewnętrzne ich jedynego dziecka.

Zaniedbanie emocjonalne

O zaniedbaniu emocjonalnym dziecka mówi się wtedy, gdy nie dostaje ono odpowiedniej dawki miłości i uwagi od rodziców. Dotyczy to zarówno bliskości psychicznej, czyli przekonania, że jest się kochanym, wysłuchanym, wspieranym emocjonalnie; jak i bliskości fizycznej w postaci czułych gestów, przytulania, głaskania po głowie. Gdy rodzice nie poświęcają dziecku uwagi, nie zauważają jego potrzeb emocjonalnych, nie starają się zrozumieć jego punktu widzenia, nie słuchają, co mówi i młody człowiek nie rozwija się prawidłowo emocjonalnie. Niedostępność emocjonalna rodziców może wynikać z różnych sytuacji, między innymi, gdy rodzice nie są przygotowani, aby poświęcić czas dziecku, ze względu na intensywną pracę, wyjazdy lub z powodu własnych problemów z okazywaniem emocji. Czasem niedostępność wynika z uzależnienia, depresji, zaburzeń osobowości lub charakteru. Dzieci takich rodziców wyrastają na osoby z niską samooceną i rzadko potrafią rozpoznać i zrozumieć własne emocje dojrzewając.

Skutki zaniedbania emocjonalnego w dorosłym życiu

Rozpoznanie u siebie zachowań, które są skutkiem emocjonalnego zaniedbania w dzieciństwie bywa trudne, szczególnie dla osób, które same nie mogą rozpoznać swoich emocji. Jeszcze trudniej jest zdać sobie sprawę, że nasi idealni rodzice nie byli tak idealni i popełniali błędy, jak większość z nas. Oto kilka typowych reakcji:

Złość i rozczarowanie, gdy inni nie zauważają ważnych dla ciebie rzeczy, takich jak nowa fryzura, osiągnięcie w pracy, urodziny. Przychodzi wówczas myśl, że nikt nie dba, dla nikogo nie jesteś ważny. Czasem niezauważenie twojej fryzury oznacza po prostu niezauważenie jej przez otoczenie. Nie musi się to wiązać z tym, że jesteś nieważny. Ktoś mógł zapomnieć skomentować lub po prostu nie wiedział, jak to zrobić.

Uczucie opuszczenia i osamotnienie. Uczucie to narasta zazwyczaj podczas konwersacji z większą ilością ludzi i na spotkaniach towarzyskich. Osoby zaniedbane emocjonalnie w dzieciństwie odczuwają wykluczenie o wiele boleśniej, co przeszkadza im w budowaniu zdrowych przyjaźni. Mają problem z nawiązaniem głębszej relacji z drugą osobą. Ponieważ ich zdanie nie było szanowane w dzieciństwie, mogą mieć problem z otwarciem się na innych. Nie tylko sądzą, że ich opinie nie mają znaczenia, ale boją się je wypowiadać. Aby poradzić sobie z tym problemem, skup się na spędzaniu czasu wolnego z ludźmi, do których czujesz przynależność, a będziesz mógł o wiele łatwiej mówić co myślisz. Gdy inni wykluczają cię, zdaj sobie z tego sprawę, zaakceptuj, że jest to bolesne uczucie i zadzwoń do kogoś, kto jest dla ciebie dostępny emocjonalnie. Nie wpadaj w nurt samotności i poczucia, że nie ma ludzi, którzy chcą się z tobą przyjaźnić.
Potrzeba naprawiania innych ludzi. Ta potrzeba wynika z twojej historii, chciałeś w dzieciństwie pomóc rodzicowi niedostępnemu emocjonalnie z powodu problemów psychicznych lub uzależnienia. Dzieci zwykle mają ogromne poczucie odpowiedzialności i potrzebę pomocy swoim niedojrzałym emocjonalnie rodzicom, nawet jeśli doświadczają przemocy z ich strony. To buduje cykl współuzależnienia, w którym dorosłe już dziecko ma potrzebę naprawienia kogoś bliskiego. Aby zwalczyć cykl współuzależnienia, pracuj nad swoimi granicami i zdaj sobie sprawę, że nie możesz dawać więcej niż bliska osoba jest w stanie wziąć. Musisz też zadbać o siebie.
Porównujesz siebie do innych. Częściowo jest to ludzkie i powszechne, szczególnie u młodych ludzi. Ale jeśli zauważysz, że robisz to ciągle – porównujesz swój wygląd, karierę, związki, do tego co widzisz w mediach społecznościowych to znak, że masz niską samoocenę i brak pewności siebie. Wobec tego, jeśli zauważysz, że porównujesz się bez przerwy z innymi, odłóż telefon i skup swoją uwagę w innym kierunku. Przypomnij sobie, że rzeczy nie zawsze wyglądają tak, jak je widzimy. Twoja historia jest inna, nie znaczy, że lepsza czy gorsza. Po prostu inna.
Potrzeba tłumaczenia się lub usprawiedliwiania ze swoich uczuć. Kiedy dziecko jest wychowywane w środowisku, które ignoruje, zawstydza lub karze za okazywanie emocji, uczy go to, że emocje są złe i nie można ich pokazywać. Stara się wówczas chować je głęboko lub ma potrzebę głośnego tłumaczenia się z nich, tak jakby nikt nie wierzył w ich prawdziwość. W takim przypadku, gdy zorientujesz się, że tłumaczysz się ze swoich uczuć, pamiętaj, że ty jesteś ich posiadaczem i nie musisz się nikomu tłumaczyć z tego, co czujesz.
Zaburzenia jedzenia i nadużywanie alkoholu. Zauważ, co czujesz, kiedy sięgasz po jedzenie lub alkohol. Pustka? Nuda? Jeśli chcesz wypełnić wewnętrzną pustkę jedzeniem lub alkoholem zgłoś się do terapeuty specjalizującego się w leczeniu tych zaburzeń. To pomoże ci zyskać samoświadomość i zrozumienie, dlaczego i przed czym uciekasz.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.