Reklama

Emocjonalna przemoc w związkach

Katarzyna Pilewicz
08/18/2022 10:00 PM

Emocjonalna przemoc czasem nie zostawia widocznych śladów, a ofiara długo nie zdaje sobie sprawy, że tkwi w niezdrowym dla niej związku. Emocjonalna przemoc ma wiele form, może ukrywać się pod czułymi gestami i słodkimi słowami, czasem przybiera formę kompletnego milczenia. Możesz nie zauważyć znaków ostrzegawczych, możesz myśleć, że jesteś nadwrażliwa, że przesadzasz, że wszystkie związki są takie. Ale kiedy zaczynasz czuć się odizolowana, bezsilna i bezwartościowa przyjrzyj się temu uważnie.

Sprawcy przemocy domowej często usidlają swoje ofiary intensywną miłością, erotyką i powierzchownym oddaniem. Na samym początku obdarowują ofiarę obezwładniającą troską, uwagą, pięknymi słowami i podarunkami, które sprawiają, że przyszła ofiara przymyka oczy na tak zwane sygnały ostrzegawcze. Intensywny, czuły, bajkowy romans może być tylko formą uwodzenia, zaborczą taktyką mającą na celu budowanie emocjonalnej zależności ofiary. Sprawcy przemocy wiedzą doskonale, co robią. Nic nie dzieje się przypadkowo. Emocjonalna przemoc jest zamierzona i ma na celu podporządkowanie ofiary i przejęcie nad nią władzy.

Intensywny romans

Monika miała 22 lata, gdy spotkała starszego od siebie mężczyznę. W ciągu dwóch tygodni Jarek wprowadził się do jej mieszkania, dołączył swoje imię do jej konta bankowego i dopominał się spędzenia z nim każdej wolnej sekundy, gdy tylko nie była w pracy. Jarek wydawał się idealnym partnerem – zainteresowany każdym aspektem przeszłości Moniki, pytał ją o poprzednie związki, romanse, sekrety i marzenia. Nie odstępował jej na krok. Na początku Monika była zachwycona sposobem, w jaki ich miłość się rozwijała, bo nikt nie kochał jej aż tak intensywnie. Jarek odkładał telefony, gdy byli razem, mówił, że ich bliskość jest najważniejsza i nie może być zakłócana przez innych. W czasie świąt proponował wspaniałe alternatywy do spotkań rodzinnych, aby mogli spędzić czas sami, w egzotycznych miejscach, więc Monika zaczęła opuszczać ważne spotkania rodzinne. Po pewnym czasie poprosił Monikę o hasła na jej konta społecznościowe. Gdy odmówiła, oskarżył ją o brak miłości i ukrywanie podwójnego życia. Monika poddała się – było to prostsze niż ciągła walka z oskarżeniami – tak bardzo chciała utrzymać czystość tamtej początkowej fazy miłości. I tak Jarek uwiódł Monikę w pułapkę, która sprawiła, że ofiara stała się bardziej podatna na jego przymusową kontrolę.

Zastraszanie, winienie, wywoływanie poczucia winy

Romantyczne gesty mogą szybko przerodzić się w zastraszanie. Sprawcy przemocy zawsze winią swoich partnerów za powodowanie napięcia w związku. Ofiary wierzą w to i starają się robić wszystko, aby zadowolić sprawcę i powrócić do pięknego początku romansu, gdy wszystko wydawało się takie piękne. Czują się winne, że niszczą tak piękną i bezwarunkową miłość, jaką były karmione na początku znajomości.

Pewnego letniego wieczoru, po romantycznej kolacji, Jarek zaczął całować Monikę i zdejmować z niej ubranie. Monika pocałowała go, ale delikatnie odrzuciła zaloty i powiedziała, że nie chce teraz seksu. Jarek chwycił ją za oba ramiona, przyciągnął do siebie i popatrzył twardo w oczy. Monika wystraszyła się siły i stanowczości, z jaką ją potraktował. W tym momencie zrozumiała, że odmowa seksu nie jest opcją dla Jarka. Następnym razem nie zaoponowała, gdy sytuacja się powtórzyła. Zmuszała się, aby nie być przyczyną kolejnej awantury, by nie winił jej za niszczenie wielkiej miłości.

Typowe zachowania sprawcy przemocy

Sprawca przemocy jest zazwyczaj sprytny, błyskotliwy, efektowny i uroczy. Jego osobowość przyciąga kobiety, ponieważ urok osobisty wykorzystuje do manipulacji i zmylenia ofiary. To dlatego, gdy ofiara w końcu otwiera się, aby powiedzieć o swojej niewoli mało, kto jej wierzy, bo ludzie znają sprawcę od pozytywnej strony. Ofiara często słyszy, nie to nie mógł być on, masz szczęście, że on cię tak kocha.

Oto jego typowe zachowania: 

Zazdrość – ciągłe pytania: gdzie jest, z kim, co robi; wymówki o czas spędzony z dala od niego.
Kontrola – ofiara nie może wyjść z domu bez wiedzy sprawcy, pracować z dala od domu, czy nawet kąpać się bez jego pozwolenia.
Izolacja – zachowania sprawcy, które separują ofiarę od rodziny i przyjaciół,dzięki którym mogłaby mieć wsparcie. To sprawia, że ofiara czuje się samotna i bez nadziei na wyjście z sytuacji.
Władza – sprawca jest królem na włościach, wymaga posłuszeństwa i bezwzględnie je egzekwuje.

Obraz ofiary

Przyjrzyj się uważnie następującym sygnałom, które możesz odczuwać, gdy tkwisz w związku opartym na emocjonalnej przemocy.

Izolacja. Czujesz się odizolowana od rodziny i przyjaciół.
Niskie poczucie własnej wartości. Jesteś samokrytyczna i czujesz się bezwartościowa.
Strach. Stajesz się ostrożna i unikasz sytuacji, które mogłyby spowodować reakcję ze strony partnera.
Adaptujesz się do oczekiwań partnera. Zmieniasz wygląd, zainteresowania i zachowania mimo wewnętrznych oporów.
Tracisz swoją tożsamość. Porzucasz czynności, które sprawiały ci radość wcześniej.
Zależność i współuzależnienie. Tracisz poczucie swojej niezależności. Uzależniasz się finansowo i emocjonalnie od sprawcy.
Wstyd. Masz poczucie winy i niepokoju, za to kim jesteś.
Zmiany fizyczne. Zauważasz zmiany w wadze ciała, bezsenność, emocjonalne jedzenie.
Zmiany psychologiczne. Pojawia się depresja, jesteś zestresowana, nerwowa, nie poznajesz siebie.

I co dalej?

Jeśli jesteś w związku opartym na przemocy i walce o kontrolę i władzę pamiętaj, że to nie ty jesteś winna za jego zachowania. Cokolwiek byś nie zrobiła, nie możesz spowodować przemocy ze strony drugiej osoby. Stosowanie przemocy to wybór sprawcy, to celowe zachowanie, by mieć nad tobą władzę. A ty masz wolną wolę, aby zdecydować, czy ten związek jest dla ciebie. Pamiętaj, że nie jesteś sama, walcz o siebie. Na terenie USA zadzwoń na nr. 1-800-799-7233 (SAFE) lub poczytaj na stronie internetowej: www.womenslaw.org/find-help/il/advocates-and-shelters/chicago-area-programs .

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.