Masakry w szkołach w USA – jak rozmawiać z dziećmi?

Świat obiegła wiadomość o kolejnej masakrze w szkole podstawowej w Teksasie. Rano 24 maja, 18 letni Salvador Ramos rozpoczął swoją krwawą zbrodnię od próby zabójstwa swojej babci. Zaraz potem ostrzegł w mediach społecznościowych, że zamierza kontynuować zbrodniczy proceder w pobliskiej szkole. Nie powstrzymany przez nikogo dotarł do pomieszczeń czwartoklasistów i zabarykadował się tam, zabijając 19 uczniów i dwie nauczycielki.

Jak uzmysłowić sobie ogrom rozpaczy przeżywanej przez rodziców dzieci i całej społeczności małego miasteczka Uvalde. Jak nie poddać się panice na globalną skalę? Czy w czasach tak niebezpiecznych i nieprzewidywalnych rodzice potrafią zapewnić dzieciom poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji? Jak rozmawiać z dziećmi o przemocy? W czasach internetu, rodzice nie są w stanie uchronić swoich pociech przed taką wiedzą i potwornymi obrazami zbrodni.

Jak pomóc dzieciom radzić sobie ze stresem po masakrach?

Podejmij kroki, aby ograniczyć dostęp do mediów. W świecie 24-godzinnych wiadomości, które rozprzestrzeniają się natychmiast na media społecznościowe, do których dzieci mają łatwy dostęp dzięki smartfonom przyklejonym do rąk – przerażające zdjęcia i sensacyjne opowieści mogą z łatwością wywołać uraz wtórny, czyli emocjonalny stres spowodowany wiedzą o traumie przeżywanej przez innych. Dzieci narażone na takie historie, mogą interpretować świat jako miejsce niebezpieczne, a co za tym idzie – wzmacniać swoje lęki i rozwijać zaburzenia nerwicowe. Do dzieci i nastolatków bardziej przemawiają graficzne, przerażające zdjęcia niż słowa, ponieważ pozostają w pamięci dłużej i powodują chroniczny stres, więc ograniczenie dostępu do graficznych treści jest niezbędne.

Rodzice zazwyczaj unikają rozmów o tragediach z obawy przed nasileniem stresu i niepokoju u dzieci. Czy raczej unikać tematu czy też mówić o nim? Psycholodzy zalecają, aby na początek dowiedzieć się od dziecka, co ono wie na temat tragedii. W przypadku małego dziecka, nie ma konieczności mówienia o masakrach, bo dziecko nie jest zainteresowane tematem. Dzieci w wieku szkolnym i nastolatkowie, z łatwym dostępem do smartfonów i internetu, mają już swoją wiedzę na temat masakry i nie jest możliwe, aby mogły być od tego uchronione. Zacznij więc dyskusję od tego, co twoje dziecko wie na temat tragedii i jak ją rozumie. Ważne jest aktywne słuchanie dziecka i zadawanie otwartych pytań, aby wyłonić błędne informacje, które możesz potem sprostować. Zrozumienie i walidacja uczuć dziecka jest tu najważniejsze. Usiądź w spokojnym miejscu i przygotuj się na odpowiadanie na pytania, które dziecko ci zada. Odpowiedz na nie bez zdenerwowania, odpowiednio do jego rozwoju i poziomu rozumowania, nawet wówczas, gdy sama się boisz. Gdy dziecko zadaje pytania, chce również wiedzieć, czy będzie bezpieczne. Nie unikaj odpowiedzi, bo to nasili niepokój, wyolbrzymi zagrożenie i pchnie dziecko do szukania odpowiedzi w innych miejscach.
Słuchanie dziecka pozwoli rodzicom zaadresować lęk i niepokój. Mówienie o emocjach pomoże dziecku je przeprocesować. Kiedy rodzice identyfikują przy dziecku własne emocje, uczą je w ten sposób jak z nimi sobie radzić. Gdy dziecko nie jest w stanie wyrazić emocji w zdrowy sposób, strach i niepokój ujawnia się poprzez impulsywne działania, krzyk, społeczną izolację, problemy z koncentracją, snem i apetytem.
Pokaż dziecku inną perspektywę masakry. Nie przestawaj rozmawiać na temat wiedzy, którą dziecko ma, ale pokaż mu też inną stronę – mów o bohaterach, którzy ratowali życie, opowiedz o szybkiej akcji policji i zespołu medycznego a także o akcjach pomocy rodzinom po masakrze. To pomoże przywrócić dziecku poczucie bezpieczeństwa i wiarę w ludzi dobrej woli.
Zmiany w zachowaniu u dzieci narażonych na wiadomości o masakrach, są bardzo powszechne, ale zazwyczaj zachowanie wraca do normy po kilku tygodniach, jeśli dostęp do informacji w mediach społecznościowych jest odpowiednio ograniczany i dziecko czuje się bezpieczne, aby wyrażać swoje emocje dotyczące tragedii. Niekiedy jednak dzieci, a szczególnie te bardzo wrażliwe, mogą rozwinąć symptomy wtórnego stresu pourazowego. Bądź czujny, jeśli symptomy takie, jak bezsenność, koszmary nocne, irytacja, zmniejszony apetyt, bojaźliwość nie ustępują, a negatywnie wpływają na życie domowe, towarzyskie i szkolne dziecka, wówczas poszukaj profesjonalnej pomocy.

Dr Katarzyna Pilewicz, LCPC, CADC

doktor psychologii i specjalista od uzależnień. Ukończyła Adler University w Chicago w dziedzinie psychologii klinicznej. Doktorat obroniła w Walden University zajmując się wpływem psychologii pozytywnej na poprawę stanu psychiki człowieka. Autorka licznych publikacji popularnonaukowych w dziedzinie psychologii i higieny psychicznej w amerykańskim wydaniu Magazynu „Polonia” i w “Dzienniku Związkowym” w Chicago. Prowadzi swoją klinikę w trzech lokalizacjach na przedmieściach Chicago, gdzie prowadzi psychoterapię dla młodzieży oraz dorosłych z problemami natury psychologicznej, pomagając w powrocie do wyższej jakości życia.