Kiedy boli gardło

Ból gardła to najczęściej jedna z pierwszych oznak infekcji bakteryjnej lub wirusowej. Niestety, może on również świadczyć o bardzo poważnych schorzeniach, z rakiem włącznie. Dlatego najważniejsze jest zidentyfikowanie jego przyczyny.

Najczęstsze przyczyny

Przyczyn wywołujących ból gardła jest dużo, od błahych po bardzo poważne. Oto najczęstsze z nich:

Infekcje górnych dróg oddechowych – w zależności od rodzaju infekcji bólowi gardła mogą towarzyszyć: kłucie, drapanie, złe samopoczucie, podwyższona temperatura, ból głowy i mięśni, obrzęknięta i bolesna szyja, katar, kaszel, uczucie suchości, ból podczas przełykania, powiększenie okolicznych węzłów chłonnych, zaczerwienione i powiększone migdałki z biało-żółtym nalotem lub czopami ropnymi.

Wśród bakterii, które najczęściej atakują gardło (także przy źle leczonej infekcji wirusowej), są: paciorkowce (np. Streptococcus pyogenes), gronkowce, a także, co może zdumieć co poniektórych, krętek kiły i dwoinka rzeżączki (w wyniku seksu oralnego). Jeśli chodzi o wirusy (podłoże wirusowe ma ok. 80 proc. przypadków), które najbardziej „lubią” gardło, są to: adenowirusy, rinowirusy, wirus grypy, wirus Ebsteina-Barra wywołujący mononukleozę zakaźną, wirusy wywołujące choroby zakaźne wieku dziecięcego, takie jak odra, ospa wietrzna, świnka, szkarlatyna i różyczka.

Przewlekły stan zapalny – objawia się suchością w gardle, bólem, drapaniem, uporczywą chrypą oraz odruchowym kaszlem. Jego przyczyną są najczęściej czynniki drażniące, takie jak dym z papierosów, zanieczyszczenie powietrza, pyły, spożywanie gorących lub zimnych pokarmów, alkohol. Na przewlekłe dolegliwości skarżą się też osoby „pracujące” gardłem i cierpiące na niektóre choroby, w tym refluks żołądkowo-przełykowy.

Grzybica – mamy z nią do czynienia najczęściej wtedy, gdy bólowi gardła towarzyszą białe naloty. Najczęściej narażeni są na nie cukrzycy i osoby poddawane długotrwałej antybiotykoterapii lub doustnej sterydoterapii.

Ropień migdałka lub języka – bólowi gardła towarzyszy utrudnione połykanie z wysoką temperaturą organizmu.

Może być spowodowany np. powikłaniem ostrego zapalenia migdałków.

Zmiany w zatokach przynosowych – zgromadzona w zatokach treść spływa do przewodów nosowych, a następnie do nozdrzy tylnych i gardła. To ostatnie podrażniają bakterie zawarte w ropie, wywołując silny ból, uczucie zalegania i przekrwienie błony śluzowej.

Alergia – na ukąszenia owadów, sierść zwierząt lub pyłki wywołuje silny obrzęk krtani, chrypę lub świszczący głos i jego załamywanie się, silny kaszel.

Ciało obce – o obecności ciała obcego w gardle lub przełyku może świadczyć, poza bólem gardła przy połykaniu, ślina podbarwiona krwią.

Nieprawidłowości anatomiczne – w tym przypadku bólowi gardła nie towarzyszą żadne inne objawy. Do anatomicznych nieprawidłowości zalicza się np. przedłużony wyrostek rylcowaty.

Polipy – są łagodnymi guzkami krtani, tworzącymi się najczęściej na skutek nadmiernego wysiłku głosowego i palenia papierosów. Najbardziej charakterystycznym objawem jest chrypka, prowadząca czasem do całkowitej utraty głosu.

Rak – o chorobie nowotworowej w obrębie gardła, krtani, języka lub migdałka podniebiennego może świadczyć promieniujący do ucha jednostronny ból gardła (nie musi być on silny), któremu towarzyszą ślinienie, trudności w połykaniu, duszność, czasem widoczne owrzodzenie, uporczywa chrypka, duszność, trudności w oddychaniu, uczucie zatkania nosa, okresowe krwawienia przez nos, bóle głowy, obecność widocznego guza na szyi.

Sposoby domowe

Przy bólu gardła przebiegającym bez wysokiej temperatury zaleca się:

• picie ciepłych (nie gorących) płynów: najlepsze są rozcieńczone soki lub herbatki owocowe, a także mleko z miodem,

• wietrzenie i nawilżanie powietrza,

• zrezygnowanie z palenia papierosów i unikanie kontaktu, z dymem tytoniowym,

• systematyczne czyszczenie i odgrzybianie klimatyzatorów,

• milczenie przez kilka dni, zwłaszcza przy zapaleniu krtani,

• stosowanie tabletek do ssania (działają przeciwzapalnie),

• inhalacje parowe z wody nasyconej olejkami eterycznymi (np. tymiankowy, lawendowy) lub wody z dodatkiem kwiatu rumianku, szałwii.

• płukanie gardła: przy pomocy szałwii, która działa antyseptycznie i ściągająco (2 łyżeczki suszonej szałwii zalać 1/4 litra wrzącej wody, zaparzyć pod przykryciem ok. 15 minut, przecedzić, dodać płaską łyżeczkę soli lub sody oczyszczonej, płukać gardło 3–4 razy dziennie), roztworem sody oczyszczonej (pół łyżeczki na szklankę wody), naparem z rumianku, kory dębu, kwiatu nagietka (łyżeczka suszonych kwiatów na szklankę wrzątku) albo letnią wodą,

• kompresy: liście kapusty zanurzyć w gorącej wodzie, wyciągnąć i rozbić tłuczkiem do mięsa, przyłożyć do szyi i owinąć szalikiem, trzymać do pół godziny,

• unikanie jedzenia ostrych i gorących potraw,

• przyjmowanie świeżego lub suszonego imbiru, który ma działanie antybakteryjne, a także poprawia ukrwienie błon śluzowych, dzięki czemu przeciwciała mogą lepiej zwalczać chorobotwórcze drobnoustroje (porcja to stary imbir wielkości opuszka kciuka lub ćwierć łyżeczki suszonej przyprawy).

Z powyższych porad można skorzystać tylko i wyłącznie wtedy, gdy lekarz wykluczy infekcję bakteryjną czy powikłaną infekcję wirusową, nie mówiąc o poważniejszych przyczynach. Należy pamiętać, że zakażenie bakteryjne może się bardzo szybko rozprzestrzenić na krtań, oskrzela, płuca, zatoki, uszy. Gdy zostanie ono zignorowane może doprowadzić do powikłań ze strony serca, nerek i stawów.