Depresja

Depresja, ta tajemnicza choroba, dotyka ludzi w różnym wieku. Zwykle rozwija się wolno, niepostrzeżenie i pojawia się bez uchwytnego powodu. Stopniowo obniża się nastrój, człowiek staje się coraz mniej aktywny, niechętnie nawiązuje kontakt z otoczeniem, unika ludzi, zamyka się w sobie, szuka samotności.

Depresja towarzyszy nam od kilku tysięcy lat. Historycy są pewni, że problem depresji znany był już Sumerom ok. 2600 roku p.n.e. i starożytnym Egipcjanom.

Jako pierwszy za chorobę uznał ją grecki lekarz Hipokrates (460-377 p.n.e.), zwany ojcem medycyny. Wyznaczył on 4 typy temperamentu człowieka: flegmatyk, choleryk, sangwinik i melancholik. I jak to tłumaczył Hipokrates, kiedy równowaga między fluidami zostaje zakłócona (przewaga fluidów negatywnych nad pozytywnymi), pojawia się apatia, smutek, przygnębienie i niechęć do życia.

W średniowieczu sądzono, że za melancholię (depresję) odpowiada działanie złych duchów i opętanie człowieka przez demony. Do leczenia stosowano egzorcyzmy.

W XVII wieku we Francji objawy melancholii zdecydowano leczyć podawaniem rosołu z kury, a w XIX wieku problem ten próbowano rozwiązać metodą hydroterapii. Ludzi przygnębionych wysyłano do nadmorskich kurortów, a wody bogate w jód i sód miały usunąć ich smutki.

Przełom XIX i XX wieku przyniósł nową metodę leczenia ludzi z melancholii, metodę przymusowego snu, a w latach 20. do terapii wprowadzono elektrowstrząsy.

W latach 50. dwaj psychiatrzy odkryli leki przeciwdepresyjne, a od końca XX wieku na świecie furorę zaczął robić lek antydepresyjny Prozak.

Poraz pierwszy terminu „depresja” w znaczeniu „obniżenia poziomu emocji” użył w roku 1854 francuski psychiatra Jules Gabriel Francis Baillarger.

Depresja jest jedną z najczęstszych i najcięższych chorób psychicznych. Z danych przedstawionych przez WHO (Światową Organizację Zdrowia) wynika, że depresja stanowi czwarty, najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie. Kobiety chorują 2 – 3 razy częściej niż mężczyźni.

Przyjemności i sukcesy wprowadzają nas w dobry nastrój, wydarzenia przykre i straty wywołują lęk i rozpacz. Jest to choroba całego organizmu. Symptomami depresji są: chroniczne zmęczenie, zaburzenia snu (bezsenność lub nadmiar senności), zaburzenia apetytu, bóle głowy, kłopoty z trawieniem, rozdrażnienie, częste napady złości, utrata zainteresowania dotychczasowym hobby i przyjemnościami, niska samoocena. Wiele osób myśli o śmierci, otaczający świat wydaje się być szary, osoba chora na depresję jest ciągle smutna, zrozpaczona i pozbawiona uczuć.

Dzięki intensywnym pracom wielu naukowców udało się ustalić związek pomiędzy poziomem norepinefryny, dopaminy oraz serotoniny w mózgu i depresją. Większość nowoczesnych leków przeciwdepresyjnych reguluje właśnie poziom tych substancji.

Główne rodzaje depresji:

Depresja jednobiegunowa (endogenna) – charakteryzuje się trwałym obniżeniem nastroju. Leczenie jej jest konieczne, często jest bowiem przyczyną popełnienia samobójstwa przez chorych. Depresje te nie są wywoływane przez żadne czynniki zewnętrzne. Chorzy bez żadnej przyczyny zaczynają odczuwać przygnębienie, niechęć do działania i życia. Jedną z odmian depresji endogennej jest depresja lekooporna, której leczenie środkami farmakologicznymi jest praktycznie niemożliwe.

Depresja dwubiegunowa – często nazywana depresją maniakalną. Chorzy przechodzą przez kolejne fazy depresji i manii. Depresja ta towarzyszy pacjentowi przez całe życie.

Depresja reaktywna – o klasycznych objawach, pojawia się w wyniku reakcji na trudne traumatyczne wydarzenia: śmierć, ciężką chorobę, utratę dorobku życiowego, pracy. Można ją wyleczyć. W ramach depresji reaktywnych można wyróżnić wiele odmian: depresje poporodowe, inwolucyjne (wieku starczego) czy depresje sezonowe. Depresję reaktywną można wyleczyć i jest to zdecydowanie najczęstsza choroba cywilizacyna – szczególnie w USA. Nasz kraj jest chyba jedynym wysoko rozwiniętym ekonomicznie krajem, gdzie ludzie żyją w ciągłej niepewności, co przyniesie jutro i gdzie jest brak podstawowych zabezpieczeń socjalnych.

Depresje występujące przy innych chorobach – głównie depresja towarzyszy menopauzie, chorobom tarczycy, nadnerczy oraz przysadki mózgowej.

Leczenie

Leczenie depresji jest przede wszystkim leczeniem farmakologicznym. Współczesne leki przeciwdepresyjne mają wysoką skuteczność leczenia, nie uzależniają, są bezpieczne w stosowaniu i mają mało działań ubocznych. Ponieważ leki przeciwdepresyjne ujawniają swoje pełne działanie dopiero po pewnym czasie (2-4 tygodnie), konieczne jest systematyczne ich przyjmowanie przez dłuższy okres czasu w celu utrwalenia efektów leczenia i zapobiegania nawrotom choroby. Leki powinny być przyjmowane jeszcze po ustąpieniu objawów depresyjnych. O tym, jak długo, powinien decydować lekarz prowadzący.

Leczeniem uzupełniającym jest psychoterapia. Formą leczenia jest rozmowa z odpowiednio przygotowanym psychoterapeutą.

Podstawą skuteczności leczenia depresji jest dobra współpraca między lekarzem a pacjentem, wsparcie rodziny i przyjaciół. Depresja jest chorobą przewlekłą, najczęściej pojawia się w okresie jesiennym i wczesną wiosną. Przebywanie na świeżym powietrzu i duża dawka promieni słonecznych łagodzi objawy choroby.

W przypadku depresji ważna jest również PROFILAKTYKA, a tę najlepiej zacząć już od dziecka. Rodzice, którzy mądrze przygotują swoje dzieci na trudy życia, mogą im oszczędzić w przyszłości wielu problemów emocjonalnych – w tym zaburzeń depresyjnych.

Pamiętajmy, depresja jest uleczalna!

***

Mówiący po polsku lekarz Aleksy Dobradin, MD z wieloletnią praktyką w Polsce i Ameryce. Były ordynator Oddziału Medycyny Ogólnej szpitala St. Mary of Nazareth w Chicago. Praktykujący pod adresem: 6422 W. Belmont Ave. Chicago, Illinois 60634, tel. (773) 481-2504.