900-tonowa platforma radioteleskopu w obserwatorium Arecibo w Portoryko zawaliła się – podała we wtorek Narodowa Fundacja Nauki, nadzorująca obserwatorium. 305-metrowy teleskop był jednym z najważniejszych na świecie i był znany z wielu filmów m.in. z „GoldenEye” (seria filmów o Jamesie Bondzie).
Zawalenie się teleskopu nie było niespodziewane; już w listopadzie zdecydowano o zakończeniu jego pracy z uwagi na zerwanie się kabla – drugiego w ciągu trzech miesięcy – podtrzymującego platformę z przyrządami teleskopu. Planowano jej rozbiórkę.
Jak podała w komunikacie NSF, przyczyną zawalenia się platformy znajdującej się nad czaszą teleskopu było runięcie trzech wież podtrzymujących konstrukcję. W wypadku nie ucierpiał żaden człowiek, jednak poza samym teleskopem uszkodzony został budynek ośrodka edukacyjnego obserwatorium.
Działający przez 57 lat radioteleskop był największym takim instrumentem na świecie do 2016 r., kiedy ukończono budowę 500-metrowego teleskopu FAST w Chinach. Obserwatorium przeżyło m.in. trzęsienia ziemi oraz wiele huraganów.
Radioteleskop posłużył m.in. do odkrycia przez polskiego astronom Aleksandra Wolszczana pierwszych planet pozasłonecznych (wokół pulsara PSR+1257). W 1968 roku uzyskano nim dowód na istnienie gwiazd neutronowych. Wykorzystywano go też na przykład w badaniach Układu Słonecznego do uzyskiwania radarowych obrazów planetoid. Instrument służył również do poszukiwań potencjalnych sygnałów od pozaziemskich cywilizacji, a także wysłano nim sygnał w kosmos od mieszkańców Ziemi.
Teleskop ma za sobą także karierę filmową. Wystąpił w filmach „Kontakt” z 1997 roku, „Gatunek” z 1995 roku, a także w jednym z filmów z serii o Jamesie Bondzie („GoldenEye z 1995 r.), jak również w jednym z odcinków serialu „Z Archiwum X”. (PAP)
