Chicago (Inf. wł.) – Powstałe 70 lat temu – 27 września 1939 roku Polskie Państwo Podziemne, do momentu samorozwiązania się 1 lipca 1945 roku, było strukturą zapewniającą ciągłość państwowości polskiej w warunkach wojny, w wyniku której terytorium państwa polskiego pozostawało pod okupacją nieprzyjaciela – stwierdził prof. Marek Suszko z uniwersytetu Loyola podczas polonijnych uroczystości upamiętniających siedemdziesiątą rocznicę tego wydarzenia, jakie z inicjatywy działaczy zrzeszonych w chicagowskim Kole b. Żołnierzy Armii Krajowej i Fundacji Charytatywnej AK odbyły się w „Wietrznym Mieście” 11 października.
Profesor Suszko przypomniał, że w okresie okupacji dzięki istnieniu PPP na terenie kraju sprawowana była realna władza opierająca się na ścisłym współdziałaniu z przedstawicielami władz polskich na uchodźstwie, które rezydowały za zgodą rządu Jego Królewskiej Mości Jerzego V w Londynie.
Sprawnie funkcjonowały zakonspirowane struktury PPP – Delegatura Rządu i Komenda Główna Armii Krajowej (po scaleniu w 1943 roku sił zbrojnych działających na terenie kraju). Poza granicami Polski walczył II Korpus Wojska Polskiego pod dowództwem brytyjskim pozostając w dyspozycji Naczelnego Wodza w Londynie.
Łączność prezydenta, premiera i naczelnego wodza z krajem była skuteczna i ciągła. Realizowana była drogą radiową i przez emisariuszy krążących z kraju do Londynu i odwrotnie drogą lotniczą i lądową.
Obok Delegatury całkiem niezależnie, ale w ścisłym współdziałaniu z rządem funkcjonowała Rada Jedności Narodowej stanowiąca rolę parlamentu. W jej skład wchodzili przywódcy stronnictw politycznych działający w Sejmie i Senacie RP do września 1939 roku. Będąca w skali międzynarodowej zupełnym fenomenem struktura państwa była finansowana z dobrowolnego opodatkowania się przez istniejące niezależne organizmy gospodarcze. Działała w pełnej konspiracji pod kryptonimami „Tarcza” i „Uprawa”.
W momencie rozwiązania struktur PPP, co nastąpiło 1 lipca 1945 roku, wydany został ostatni dokument Polskiego Państwa Podziemnego – Testament Polski Walczącej, w którym działacze RJN na czele z przewodniczącym Kazimierzem Pużakiem sformułowali 12 postulatów skierowanych do Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej i społeczeństwa polskiego.
Domagali się opuszczenia terytorium Polski przez wojska sowieckie i policję polityczną NKWD, zaprzestania prześladowań politycznych, amnestii dla więźniów politycznych oraz wszystkich żołnierzy AK, zwolnienia skazanych i uwięzionych w procesie moskiewskim zjednoczenia, honorowego powrotu wojsk polskich z zagranicy, połączenia wojsk polskich w całość i uniezależnienia Armii Polskiej od wpływów sowieckich poprzez spolszczenie korpusu oficerskiego armii gen. Roli-Żymierskiego, zaprzestania dewastacji gospodarczej kraju przez władze okupacyjne, zapewnienia niezależności w prowadzeniu polityki zagranicznej, stworzenia samorządu terytorialnego, zapewnienia swobód dla klasy robotniczej i działalności wolnych związków zawodowych, dopuszczenia stronnictw demokratycznych do wyborów pięcioprzymiotnikowych, kontroli nad akcją przesiedleńczą, sprawiedliwego przeprowadzenia reformy rolnej, zapewnienia masom pracującym współkierownictwa i kontroli nad gospodarką narodową oraz warunków materialnych zabezpieczających byt rodzinie i osobisty rozwój kulturalny oraz poparcia powszechnego, demokratycznego nauczania i wychowania na zasadach moralnych i duchowych dorobku cywilizacji zachodniej i naszego kraju.
Działacze RJN postulowali, aby władze dążyły do demokratyzacji Polski i przekreślenia różnic dzielących społeczeństwo. „Dopóki dążenie to nie przejawi się w czynach, nie będzie mogło nastąpić trwałe odprężenie w stosunkach wewnętrznych, a wielu ludzi Polski Podziemnej będzie musiało się nadal ukrywać, bez żadnych wrogich zamiarów wobec rządu, lecz wyłącznie z obawy o swe życie” – napisali w uzasadnieniu swojej odezwy.
Niestety, wprowadzenie w życie większości tych postulatów było możliwe dopiero po zrzuceniu komunistycznego zniewolenia. Pierwszy, wzywający do opuszczenia Polski przez wojska sowieckie, został zrealizowany po 48 latach, gdy w 1993 roku opuściło kraj 56 tys. żołnierzy. Zabrali ze sobą 599 czołgów, 390 dział i moździerzy, 202 samoloty i 20 wyrzutni rakietowych pozostawiając po sobie w wielu przypadkach „spaloną ziemię”. Inne zupełnie nie doczekały się realizacji
Uroczystości rocznicowe rozpoczęła Msza św. odprawiona w kościele św. Konstancji przez ks. kanonika Tadeusza Dzieszkę. Po nabożeństwie ponad 130 osób spotkało się na obiedzie żołnierskim w salach bankietowych „Orła Białego” w Niles.
Po odśpiewaniu hymnów narodowych Polski i Stanów Zjednoczonych przez artystów zespołu „Lira” uczestników bankietu powitali gospodarze uroczystości, prezes Fundacji Wiesław Chodorowski i prezes Koła AK Marian Prusek.
Wśród gości honorowych obecni byli między innymi: ks. kanonik Tadeusz Dzieszko, konsul generalny RP w „Wietrznym Mieście” Zygmunt Matynia z żoną Bożeną, dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią MSZ Maciej Szymański, wiceprezesi Związku Narodowego Polskiego Teresa Abick i Paul Odrobina. Weteranów z innych organizacji reprezentowali między innymi: prezes 5, Kresowej Dywizji Piechoty Mieczysław Bandur, prezes Koła SPK 31 Jerzy Pasiński. Legion Młodych Polek reprezentowały Danuta Pawlik – Hoyer i Maria Chudzińska.
Polonijne harcerstwo reprezentowali druhna Barbara Chałko – przewodnicząca Obwodu i jej zastępca druh Robert Musiałowicz. Obecna była Betty Uzarowicz ze Zrzeszenia Nauczycieli Polskich, wykładowcy i studenci z uniwersytetu Loyola na czele z dyrektorem Działu Studiów Polskich Bożeną Nowicką-McLees, profesorem Markiem Suszko i emerytowanym profesorem Janem Kulczyckim. W gronie sponsorów oraz honorowych członków Fundacji obecni byli: Barbara i Stanisław Stawscy, Barbara i Tadeusz Martin, dr Andrzej Michalik z żoną Elżbietą Kochanowską, Stella Skonieczny, Zofia Werchun oraz wielu innych.
W części artystycznej wieczoru śpiewacy zespołu „Lira” pod kierownictwem Grażyny Migały wykonali wiązankę piosenek żołnierskich i patriotycznych. Śpiewali: Katarzyna Dorula, Ewa Kowcz-Fair i Wojciech Ziarnik. Akompaniował Philips Sewaro.
Uczestnicy bankietu mieli okazję wziąć udział w loterii fantowej, w której nagrody w postaci alkoholi ufundowali państwo Barbara i Stanisław Stawscy. Właściciele „Stawski Imports” ufundowali także wino do obiadu oraz kwotą 500 dolarów wsparli konto Funduszu Stypendialnego AK dla studentów historii Polski na uniwersytecie Loyola, na które przeznaczony był cały dochód z imprezy. Do grona ofiarodawców na rzecz Funduszu dołączyli również: Stella Skoneczny – $500, Zrzeszenie Nauczycieli Polskich – $500 oraz Andrzej Michalik z żoną Elżbietą – $150.
Tekst i zdjęcia:
Andrzej Baraniak
/NEWSRP.com
