W najwyższych górach świata – Himalajach i Karakorum – zginęło bądź zaginęło ki lkudziesięciu polskich alpinistów, między innymi Jerzy Kukuczka (1989), Wanda Rutkiewicz (1992), Piotr Morawski (2009), Maciej Berbeka i Tomasz Kowalski (2013 zimą), Artur Hajzer (2013 latem), a ostatnio Aleksander Ostrowski.
Na krótko przed wybuchem II wojny światowej, po przeszło 10 latach przygotowań, zorganizowano pierwszą polską wyprawę w Himalaje. Sukces – zdobycie szczytu Nanda Devi East (7434 m) przyćmiła tragedia. W lawinie pod atakowanym szczytem Tirsuli (7074 m) zginęli Stefan Bernadzikiewicz i Adam Karpiński.
Najtragiczniejszy w historii polskiego alpinizmu był rok 1989. W maju na przełęczy Lho-La pod Everestem (8850 m) w lawinie zginęli: Eugeniusz Chrobak, Zygmunt Heinrich, Mirosław Dąsal, Mirosław Gardzielewski i Wacław Otręba. W październiku tego samego roku – kolejny dramat. Podczas wspinaczki na południowej ścianie Lhotse stracił życie Kukuczka – legenda polskiego i światowego himalaizmu. Jako drugi człowiek na Ziemi (po Włochu Reinholdzie Messnerze) zdobył Koronę Himalajów i Karakorum (14 szczytów o wysokości ponad 8 tysięcy metrów).
W maju 1992 roku świat obiegła wiadomość o zaginięciu Rutkiewicz pod wierzchołkiem Kanczendzongi (8586 m). Była trzecią kobietą i pierwszą Europejką, która stanęła na Evereście (1978); była także na drugim co do wysokości wierzchołku K2 (8611 m; 1986).
W kwietniu 2009 roku na Dhaulagiri (8167 m) zmarł 32-letni Morawski, jeden z najwybitniejszych himalaistów młodego pokolenia. Celem wyprawy była nowa droga na zachodniej ścianie Manaslu, zaś Dhaulagiri – Biała Góra została wybrana jako szczyt aklimatyzacyjny. Morawski wpadł do szczeliny poniżej obozu I.
W latach 1940-1969 Polacy nie organizowali wypraw w Himalaje bądź Karakorum.
5 marca 2013 roku zdobyty został zimą dziesiąty w historii szczyt – Broad Peak (8048 m). Stanęli na nim: nestor polskiego himalaizmu 58-letni Maciej Berbeka (KW Zakopane), 27-letni Tomasz Kowalski (KW Warszawa), 29-letni Adam Bielecki (KW Kraków) i 33-letni Artur Małek (KW Katowice). Kierownikiem ekspedycji był Krzysztof Wielicki (KW Katowice), który trzy dni później Berbekę i Kowalskiego uznał za zaginionych.
7 lipca 2013 roku podczas zejścia kuluarem japońskim odpadł od ściany Hajzer. Wraz z Marcinem Kaczkanem zamierzali zdobyć Gaszerbrum I (8068 m), a po nim Gaszerbrum II (8035 m).
27 lipca tego roku zakończono poszukiwania 27-letniego Aleksandra Ostrowskiego. Ratownik Grupy Bieszczadzkiej GOPR, członek KW Kraków, wraz z 32-letnim Piotrem Śnigórskim, zamierzali wejść na szczyt Gaszerbrumu II i zjechać do bazy na nartach. Jednak po 12-godzinnej wspinaczce w głębokim śniegu zawrócili z wysokości ok. 7600 m i wycofywali się do niższych obozów. Między drugim a pierwszym Śnigórski utracił kontakt wzrokowy z partnerem, który prawdopodobnie wpadł do szczeliny.
Polacy, którzy zginęli bądź zaginęli w Himalajach i Karakorum (zestawienie nie obejmuje śmiertelnych wypadków w innych górach wysokich kontynentu azjatyckiego):
1939 - Stefan Bernardzikiewicz i Adam Karpiński, Tirsuli (Himalaje)
1971 - Jan Franczuk, w czasie wyprawy na Kunyang Chhish (Karakorum)
1973 - Zbigniew Stepek i Andrzej Grządek, dziewiczy szczyt w Himalajach Garhwalu
1974 - operator filmowy Stanisław Latałło, Lhotse (Himalaje)
1975 - Marek Kęsicki, Bogdan Nowaczyk i Andrzej Sikorski, Broad Peak środkowy (Karakorum)
1978 - Andrzej Młynarczyk, Makalu (Himalaje)
1979 - Józef Koniak, Jerzy Pietkiewicz i Julian Ryznar, Modi Peak (Himalaje)
1981 - Przemysław Nowacki i Marek Malatyński, Maszerbrum (dawniej K1, Karakorum)
1982 - Halina Krueger-Syrokomska, K2 (Karakorum), Tadeusz Szulc, Makalu (Himalaje)
1983 - operator filmowy Stanisław Jaworski, Manaslu (Himalaje),
Andrzej Bielun, Mount Api (Himalaje)
1985 - Piotr Kalmus, Nanga Parbat (Karakorum), Andrzej Hartman, Ganesh II (Himalaje),
Karol Sopicki, Bogusław Janczała i Krzysztof Przystał, Ganesh IV (Himalaje),
Rafał Chołda, Lhotse (Himalaje)
1986 - Jacek Klincewicz, Himalchuli (Himalaje), Ewa Kalinowska, Gangotri (Himalaje),
Dobrosława Miodowicz, Tadeusz Piotrowski i Wojciech Wróż, K2 (Karakorum),
Andrzej Czok, Kanczendzonga (Himalaje)
1987 - Czesław Jakiel, Lhotse (Himalaje)
1988 - Jan Nowak, Bhagirathi (Himalaje), Ryszard Kołakowski, Makalu (Himalaje)
1989 - Eugeniusz Chrobak, Mirosław Dąsal, Mirosław Gardzielewski, Zygmunt Andrzej Heinrich,
Wacław Otręba, Mount Everest (Himalaje), Jerzy Kukuczka, Lhotse (Himalaje)
1991 - Anna Bruzdowicz, Tirsuli (Himalaje)
1992 - Wanda Rutkiewicz, Kanczendzonga (Himalaje)
2009 - Piotr Morawski, Dhaulagiri (Himalaje)
2011 - Bernadeta Szczepańska, lodowiec Sosbun (Karakorum)
2013 - Maciej Berbeka i Tomasz Kowalski, Broad Peak (Karakorum);
Artur Hajzer, Gaszerbrum I (Karakorum)
2015 - Aleksander Ostrowski, Gaszerbrum II (Karakorum)
(PAP)
