Wielu z nas jeździ na święta Bożego Narodzenia do rodziny w Polsce, a przy okazji planuje załatwić różne sprawy: rodzinne, emerytalne, majątkowe czy spadkowe. W takiej sytuacji warto przygotować się, by uniknąć potencjalnych kłopotów.
Miej ważny polski paszport
Ważny polski paszport potrzebujesz z dwóch powodów. Po pierwsze, by wjechać do Polski na dłużej niż 90 dni Amerykanie muszą się ubiegać o polską wizę, jeżeli zamierzają być w Polsce dłużej. Po drugie, co ważniejsze, powinieneś być w stanie wylegitymować się polskim paszportem na lotnisku w drodze powrotnej.
Służba Graniczna spodziewa się, że każda osoba mająca polskie obywatelstwo (nawet podwójne) i lecąca z Polski do państwa położonego poza granicami Unii Europejskiej i strefy Schengen, musi legitymować się polskim paszportem. Powodem jest artykuł 3.2 Ustawy o obywatelstwie polskim „obywatel polski nie może wobec władz Rzeczypospolitej Polskiej powoływać się ze skutkiem prawnym na posiadane równocześnie obywatelstwa innego państwa i na wynikające z niego prawa i obowiązki”. Innymi słowy, w Polsce twoje obywatelstwo polskie ma zawsze pierwszeństwo. Znane są przypadki, że nadgorliwi funkcjonariusze graniczni nie wpuszczają na pokład samolotu pasażerów o podwójnym obywatelstwie, którzy nie mają polskiego paszportu.
Oczywiście, powinieneś również mieć ważny amerykański paszport albo zieloną kartę, by wjechać z powrotem do USA. Kończy ci się ważność paszportu? Możesz go odnowić ekspresowo w przeciągu kilku dni. Dowiedz się szczegółów na witrynie amerykańskiego Departamentu Stanu: travel.state.gov/passport.
Polski dowód tożsamości
Aby załatwić w Polsce sprawy majątkowe czy biznesowe, musisz mieć polski dowód tożsamości: polski paszport albo dowód osobisty. Bez nich traktowany będziesz jak cudzoziemiec.
Jeżeli twój poprzedni polski paszport utracił ważność przed 1 stycznia 2002 roku i nie posiadasz ważnego polskiego dowodu osobistego, ani konsulat w USA, ani urząd wojewódzki w Polsce, nie przedłużą ci paszportu od ręki. Konsul zażąda przedłożenia decyzji wojewody potwierdzającej posiadanie obywatelstwa polskiego. Procedura opisana jest na witrynie polskiego konsulatu w Nowym Jorku: www.nowyjork.msz.gov.pl/pl/informacje_konsularne/paszporty/. Jeżeli rozwiodłeś się w Stanach, zawarłeś tu związek małżeński, to najpierw musisz umiejscowić (zarejestrować) ten akt cywilny w Polsce, czyli wpisać do aktów stanu cywilnego w miejscu swojego ostatniego zameldowania w Polsce, a w razie jego braku – w Urzędzie Stanu Cywilnego w Warszawie. Wniosek można złożyć również za pośrednictwem konsulatu. Dokumenty amerykańskie muszą być przetłumaczone na język polski. W sieci szukaj „Transkrypcja aktów stanu cywilnego”.
Dopiero, mając dotyczące cię zdarzenie (rozwód, małżeństwo, urodzenie dziecka) zarejestrowane w Polsce, można ubiegać się o polski dokument tożsamości i numer PESEL.
Jeżeli w nagłym przypadku potrzebujesz paszportu pilnie, konsulat może wydać ci paszport tymczasowy, który pozwoli na wjazd do Polski. W sieci szukaj „Wydanie paszportu tymczasowego”. W Polsce wyrobisz sobie polski paszport na miejscu, pod warunkiem, że masz czas i stosowne dokumenty.
Uwaga: do złożenia wniosku o polską emeryturę nie potrzebujesz polskiego dowodu tożsamości. Możesz wylegitymować się amerykańskim paszportem.
Weź potrzebne dokumenty
Jeżeli planujesz załatwić jakieś sprawy, to weź ze sobą dokumenty, które mogą być potrzebne: akty urodzenia, zgonu, małżeństwa, rozwodu itp. Jeżeli są to dokumenty amerykańskie, to, jak wspomnieliśmy powyżej, będziesz je musiał umiejscowić (zarejestrować) w Polsce, czyli wpisać do aktów stanu cywilnego w miejscu swojego ostatniego zameldowania w Polsce, a w razie jego braku – w Urzędzie Stanu Cywilnego w Warszawie.
Przy okazji: będąc w Polsce, daj do przetłumaczenia amerykańskie dokumenty – zapłacisz mniej niż w Stanach. Warto przedłużyć w Polsce swój polski paszport, bo zapłacisz znacznie mniej.
Transfer pieniędzy do Polski
W każdym banku, gdzie masz rachunek, możesz zlecić międzynarodowy przelew pieniędzy na dolarowe konto w banku polskim. Jest to proste zadanie, ale w pośpiechu mogą pojawić się utrudnienia. Na przykład, może się okazać, że nie masz przy sobie prawidłowego numeru polskiego banku (routing number), albo niedoświadczony pracownik amerykańskiego banku ma problemy z dokonaniem transakcji. Czasami rozwiązaniem bywa wybranie pieniędzy w formie Cashier’s check i dokonanie przelewu przez US Money Express, Western Union czy MoneyGram.
Karta kredytowa w USA i w Polsce
Twoja amerykańska karta kredytowa czy debetowa Visa, MasterCard, American Express czy Diners Club przyjmowana będzie wszędzie w Polsce, jak i w całym cywilizowanym świecie. Od października tego roku nasze amerykańskie karty mają już oprócz tradycyjnego paska magnetycznego, również układy scalone (chip), więc są w pełni bezpieczne i kompatybilne z czytnikami w Europie, gdzie chipy stosowane są już od wielu lat. Co miesiąc spłacaj należności na karcie przez komputer.
Jeżeli planujesz być w Polsce dłużej, wyrób polską kartę kredytową podając twój polski adres. Powodem jest fakt, że niektóre placówki (np. sklepy internetowe) nie przyjmują zagranicznych kart należących do klientów zamieszkałych poza granicami Polski. Ponadto posługiwanie się zagraniczną kartą bywa drogie. Banki przeliczają operacje według niekorzystnego kursu, a czasem przewalutowują dwukrotnie: złotówki na euro i później z euro na dolary.
Uwaga: polski bank udzieli ci karty kredytowej tylko wtedy, gdy wykażesz się dobrą zdolnością kredytową.
Rada: warto założyć konto w polskim banku z kartą debetową, którą będziesz posługiwać się w Polsce bez prowizji.
Konto w polskim banku
By otrzymać polską kartę kredytową, trzeba założyć konto w polskim banku. Jeżeli zakładając rachunek podasz informacje ujawniające, że jesteś amerykańskim podatnikiem, dotyczyć cię będzie ustawa FATCA. Przeczytaj artykuł pt. „Weszło w życie polsko-amerykańskie porozumienie o wymianie informacji podatkowych”.
Prawo jazdy
Amerykańskie prawo jazdy jest ważne w Polsce przez pół roku od daty przyjazdu pod warunkiem, że masz ze sobą również międzynarodowe prawo jazdy. Więcej wyjaśnia ambasada USA w Polsce: polish.poland.usembassy.gov/poland-pl/driving.html.
Prezenty
Polska, to nie kraj, jaki pamiętamy sprzed dwudziestu lat. Teraz można tam kupić wszystko, a wielu naszym krewnym wiedzie się lepiej niż nam samym. Wybór w polskich sklepach jest nawet ciekawszy niż w USA, bowiem powszechnie dostępne są towary z Zachodniej Europy – gustowne i znakomitej jakości. Nie wlecz walizki ciuchów i drobiazgów, bo trudno utrafić w gusta i potrzeby. Najlepszym prezentem pod choinkę są dolary…
Elżbieta Baumgartner
fot.Patrick Pleul/EPA
