Gubernator Illinois J.B. Pritzker podpisał w poniedziałek nowe prawo, które zabrania wprowadzania zakazów książek w bibliotekach publicznych i szkolnych. To odpowiedź na ogólnokrajowy trend usuwania z bibliotecznych półek książek o tematyce LGBT+ lub z wątkami historii afroamerykańskiej. Illinois jest pierwszym stanem, który zatwierdził typu prawo. Wejdzie ono w życie w przyszłym roku.
Gubernator Pritzker podpisał legislację w poniedziałek, 12 czerwca w Bibliotece im. Harolda Washingtona w centrum Chicago w otoczeniu bibliotekarzy, edukatorów i liderów, m.in. sekretarza stanu Alexiego Giannouliasa. W tle działu dziecięcego, gdzie odbywała się ceremonia, wystawionych było wiele książek uważanych za kontrowersyjne lub zakazanych w innych stanach.
„Zakazy książek to cenzura, marginalizacja ludzi i idei” – powiedział Pritzker.
Zgodnie z nowym prawem, biblioteki w Illinois, które nie będą honorować „Library Bill of Rights” – „Karty praw bibliotecznych” – ryzykują utratę grantów i funduszy stanowych. Według Pritzkera, Illinois jest pierwszym stanem, który oficjalnie zabronił wprowadzania zakazów książek.
„Tutaj, w Illinois, pokazujemy krajowi, co naprawdę znaczy stać w obronie wolności. To takie proste” – powiedział Pritzker.
Nowe prawo ustanawia „Kartę praw bibliotecznych” Stowarzyszenia Bibliotek Amerykańskich – American Library Association’s Bill of Rights, która zabrania usuwania lub ograniczania dostępu do materiałów czytelniczych z powodu „partyjnej lub osobistej dezaprobaty”.
Stowarzyszenie Bibliotek Amerykańskich nazwało wprowadzenie nowego prawa „historycznym”. Organizacja ma długą historię walki o wolność myśli i czytelnictwa.
Sekretarz stanu Illinois Alexi Giannoulias zwrócił uwagę, że biblioteki w całym kraju stały się obecnie podłożem kontrowersji i konfliktów, jakich nie widzieliśmy nigdy wcześniej. Giannoulias jest również naczelnym bibliotekarzem Illinois.
W niektórych częściach Illinois i na niektórych przedmieściach Chicago rodzice i konserwatywni działacze sprzeciwiają się pewnym książkom, przeznaczonym głównie dla młodzieży utożsamiającej się ze społecznością gejowską, twierdząc, że są one zbyt śmiałe.
Nowe prawo przeszło w parlamencie Illinois dzięki przeważającej większości Demokratów. Sprzeciwiali się mu Republikanie.
Inne stany, kontrolowane przez Republikanów, dla odmiany wprowadziły prawo nakazujące – tymczasowe w niektórych przypadkach – usuwanie z półek bibliotecznych książek, którym sprzeciwiają się rodzice i aktywiści. Republikanie nazywają sprawę kwestią praw rodzicielskich.
Według Stowarzyszenia Bibliotek Amerykańskich, Indiana, Iowa i Missouri przyjęły niedawno przepisy, które mogą pociągać bibliotekarzy do odpowiedzialności karnej za trzymanie zakazanych książek na półkach.
Wiele zabronionych książek napisana jest albo przez autorów LGBT+, albo dotyczy tej tematyki, lub też opisuje trudne doświadczenia mniejszości afroamerykańskiej.
W 2022 r. w Illinois zarejestrowano 67 prób zakazu książek w Illinois. Według ogólnokrajowej organizacji PEN America, w drugiej połowie 2022 r. zanotowano 1477 przypadków wydania zakazów na pewne pozycje książkowe.
Nowe prawo, które obejmuje biblioteki publiczne oraz szkolne w Illinois, wejdzie w życie w styczniu 2024 roku.
(jm)
