Joanna Trzos
Historię Poznańskiego Czerwca będą mogli poznać zagraniczni czytelnicy dzięki nowej publikacji "28 czerwca 1956 r. Pierwszy z polskich miesięcy". Wydana w wersji angielskiej i niemieckiej książka ukazała się w związku z przypadającą w poniedziałek 65. rocznicą robotniczego zrywu.
28 czerwca 1956 roku poznańscy robotnicy podjęli strajk generalny i zorganizowali demonstrację uliczną, krwawo stłumioną przez milicję i wojsko. Robotniczy bunt przeszedł do historii jako Poznański Czerwiec. W jego trakcie życie straciło 58 osób, około 240 zostało rannych.
Asystent prasowy poznańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej dr Marta Sankiewicz powiedziała PAP, że nowa publikacja została przygotowana dzięki współpracy IPN i Wydziału Historii UAM w Poznaniu. Jej autorami są: prof. Stanisław Jankowiak, dr hab. Rafał Reczek i dr Rafał Kościański. Egzemplarze "28 June 1956 in Poznań. One of the first months of Polish freedom" oraz "28 Juni 1956 in Posen. Der erste der polnischen Monate der Freiheit" mają trafić do najważniejszych bibliotek i wyższych uczelni na świecie.
"Intencją autorów tego monograficznego opracowania jest propagowanie wiedzy o pierwszym w komunistycznej Polsce wybuchu robotniczego niezadowolenia. Publikacja wpisuje się w działania naukowe, edukacyjne i popularyzatorskie mające na celu coraz pełniejsze przedstawienie wiedzy na temat przyczyn, przebiegu i konsekwencji protestu poznańskich robotników z 28 czerwca 1956 r." – podała Sankiewicz.
Jak dodała, w opracowaniu nakreślono proces, który doprowadził do erupcji społecznego niezadowolenia, oraz przedstawiono reakcję świata zachodniego i państw bloku komunistycznego na Poznański Czerwiec. Książkę wzbogacają ilustracje, pomocne w zrozumieniu przemarszu robotników i walk na terenie miasta. Czytelnik znajdzie w niej również kilkanaście dokumentów źródłowych.
Publikacja wyjaśnia m.in., że 28 czerwca 1956 r. robotnicy z poznańskich zakładów pracy wyszli na ulicę, zaś powodem ich buntu była sytuacja gospodarcza kraju.
"Obok postulatów ekonomicznych pojawiły się hasła polityczne. Domagano się liberalizacji życia publicznego oraz przeprowadzenia wolnych wyborów. Do strajkujących przyłączyli się zwykli mieszkańcy Poznania. Szacuje się, że w demonstracji brało udział ok. 100 tys. osób. Świadkami wydarzeń była liczna grupa obcokrajowców, którzy przebywali w mieście na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Oni przekazali na Zachód informację o tym, co wydarzyło się za +żelazną kurtyną+" – napisali autorzy opracowania.
28 czerwca 1956 r. robotnicy Zakładów Cegielskiego, wówczas Zakładów im. Stalina, podjęli strajk generalny i zorganizowali demonstrację uliczną, krwawo stłumioną przez milicję i wojsko. Życie straciło wówczas 58 osób. Co najmniej 244 osób cywilnych zostało rannych. Zatrzymanych i aresztowanych było ok. 850 osób.
Zryw robotników w Poznaniu zaliczany jest do pierwszych wystąpień w bloku wschodnim, które skutkowały – dekady później – obaleniem komunizmu w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej. Poznański Czerwiec nazywany jest też pierwszym z "polskich miesięcy" – kolejnych kroków ku wolności.(PAP)
