Montessori – samodyscyplina czy nadmierna swoboda?

Od wielu lat przedszkola i szkoły Montessori cieszą się ogromną popularnością. Rodzice chętnie wysyłają tam swoje dzieci, ponieważ wierzą w skuteczność indywidualnego nauczania. Są jednak również osoby, które sceptycznie odnoszą się do metody Montessori.

Maria Montessori uważała, że szkoła powinna pielęgnować spontaniczność i twórczość dzieci oraz rozwijać ich życie duchowe, społeczne i kulturowe. Według koncepcji włoskiej lekarki i pedagog, podstawową zasadą nauczania musi być wolność, ponieważ to właśnie ona wyzwala kreatywność u najmłodszych. – Prostota oraz sposób wykonania materiałów Montessori sprawia, że dziecko nie otrzymuje nadmiernych bodźców zewnętrznych- mówi Aleksandra Dołhacz, pedagog. W przedszkolu Montessori uczniowie samodzielnie wybierają aktywności, w których chcą uczestniczyć. Fredom of choice, czyli wolność wyboru posiada kluczowe znaczenie.

Obok wolności bardzo ważnym pojęciem jest order, czyli porządek. Dzieci od najmłodszych lat uczą się przestrzegania reguł. – Poprzez wytrwałość i dokładność wykonywanych zadań uczniowie rozwijają koncentrację. Nasi podopieczni uczą się również samodzielności i niezależności. Metoda Montessori jest dostosowana do indywidualnych potrzeb ucznia – mówi JC Mountainbear, dyrektor Montessori Gifted Prep w Chicago.

Zdobywanie praktycznych umiejętności podstawą edukacji Montessori

To właśnie rozwijanie samodzielności u najmłodszych odgrywa kluczową rolę w metodzie Montessori. – Już dwuletnie dzieci uczą się jak ubrać kurtkę i zapiąć guzik, jak nalać sobie wody, umyć talerzyk czy jak poprawnie ciąć prawdziwymi nożyczkami – opowiada Julia Mazur, asystentka w przedszkolu Children Of The World Montessori School oraz właścicielka polsko-angielskiej szkoły językowej Gaduła-Chatty Studio w Windsorze (Wielka Brytania). 

Wielu rodziców chętnie posyła swoje pociechy do szkół Montessori, ponieważ właśnie tam najmłodsi rozwijają różne umiejętności. – Wybrałam dla mojej córki przedszkole Montessori, ponieważ tylko tam dzieci uczą się praktycznych rzeczy. Bardzo ważne jest również indywidualne podejście do każdego ucznia. Przedszkole Montessori bardzo dobrze przygotowało moja córkę do nauki w szkole podstawowej – mówi Chanukah Wijerente.

 Pedagog Aleksandra Dołhacz jest mamą dwójki dzieci, które uczęszczały do placówki Montessori. – Doświadczenie oraz wiedza zdobyta w przedszkolu Montessori przyczyniły się do harmonijnego rozwoju dojrzałości szkolnej oraz samodzielności Lily i Filipa. Obserwując swoje własne dzieci, ich rozwój, samodzielność w dążeniu do wiedzy, otwarcie na ludzi i świat, muszę przyznać, że wybór przedszkola Montessori to jedna z moich najlepszych decyzji w życiu – opowiada pedagog.

Placówki Montessori dają swoim podopiecznym sporo swobody i nie narzucają odgórnie terminów, w których należy zaliczyć określony materiał. – Przedszkole Creative World w LaGrange było doskonałym miejscem dla moich dzieci. Każde z nich ma inne talenty i sposoby nauki. Program Montessori dawał im możliwość nauki we własnym tempie i dzięki niemu mogli rozwijać swoje zainteresowania. Kiedy moi synowie zaczęli uczęszczać do szkół podstawowych i średnich, zaobserwowałam, że wiedza zdobyta w Montessori dała im bardzo solidne podstawy – mówi Rosaria Becker. 

 W przedszkolach Montessori klasy są zróżnicowane wiekowo, co sprzyja rozwojowi kompetencji społecznych. – Placówki Montessori przygotowują swoich podopiecznych do życia w społeczeństwie. Najmłodsi nie tylko stają się samodzielni i umieją podejmować własne decyzje, ale także wyciszają się i lepiej koncentrują – wyjaśnia Julia Mazur.

Dziecko w centrum uwagi

Zapewne zastanawiają się Państwo nad tym, co odróżnia Montessori od tradycyjnych przedszkoli. Otóż kluczową rolę odgrywa tutaj osoba edukatora. – Nauczyciel przygotowuje materiały i obserwuje podopiecznych. To właśnie dziecko jest w centrum uwagi i to ono jest najważniejsze – mówi JC Mountainbear. – Nauczyciel, dzięki oszczędności słów, skupia uwagę ucznia na wykonaniu zadania – dodaje Aleksandra Dołhacz.

Przedszkole Montessori to świetne miejsce dla dzieci posiadających specjalne potrzeby edukacyjne. – Właśnie tutaj mają one więcej swobody i uczą się we własnym tempie. W przedszkolu Montessori podopieczni nabywają praktyczne umiejętności, ponieważ wierzymy, że odgrywają one istotną rolę obok tych akademickich – wyjaśnia Rachel Jimenez, menedżer w Guidepost Montessori School w Naperville. – Placówki Montessori kreują również bardzo stabilne i harmonijne środowisko dla swoich uczniów – dodaje Angela Lord, dyrektor Casa dei Bambini Montessori w Aurora.

Jak każda koncepcja, również i ta, stworzona przez włoską pedagog, posiada swoich sympatyków, jak również i krytyków. Sceptycy twierdzą, że w placówkach Montessori dzieci posiadają za dużo swobody. Indywidualne nauczanie sprawia, że najmłodsi nie uczą się współpracy. Materiały Montessori mogą być również niebezpieczne, ponieważ spora ich część wykonana jest ze szkła. W placówkach Montessori nie ma też tradycyjnych zabawek.

Jednak pomimo negatywnych opinii sceptyków, przedszkola Montessori nadal cieszą się ogromną popularnością. Dzieci uczą się tam samodyscypliny i kreatywności oraz rozwijają koordynację. – System Montessori oparty jest na ładzie i porządku, zachęca uczniów do podejmowania samodzielnych decyzji, buduje wiarę we własne siły i nie ogranicza dziecka tylko do biernego siedzenia w ławce. Przedszkola Montessori kształtują u dziecka ciekawość świata, otwartość na nowe doświadczenia, pewność siebie i siłę psychiczną – podsumowuje Aleksandra Dołhacz.  

Alicja Jarosz Gunawardhana[email protected]

Źródło: Informacja własna, American Montessori Society, Hannah Meinke, Exploring the pros and cons of Montessori Education