Orzeczenie Sądu Najwyższego z ubiegłego tygodnia uderza w nielegalnych imigrantów pracujących na ,,lewych” papierach. Za podanie fałszywego numeru Social Security i innych nieprawdziwych danych może nas ścigać stanowy – a nie tylko federalny – prokurator. Sąd Najwyższy orzekł bowiem, iż federalne prawo nie może ograniczać możliwości ścigania przez poszczególne stany oszustw, polegających na podawaniu nieprawdziwych informacji odnośnie zatrudnienia.
Formularz I-9 znają nie tylko imigranci. Wypełnia go każdy, kto chce być zatrudniony w USA. Często robi to wielokrotnie w ciągu roku, jeśli jest niezależnym podwykonawcą wykonującym usługi dla wielu klientów. Robią to także nielegalni imigranci. A ponieważ nie dysponują legalnym numerem Social Security, podają w tym miejscu numer innej osoby, albo wymyślony “z sufitu”. Inną formą ominięcia przeszkody jest podanie wszystkich danych osobowych innej osoby, czyli praca na inne nazwisko. Ten proceder znany jest także i w polonijnej społeczności, bo wiele osób legalizowało się w tym kraju “na raty”. Są i tacy, którzy wciąż pracują bez legalnych papierów.
Federalne, czy stanowe?
Prawo federalne wyraźnie definiuje kategorie imigrantów posiadających prawo do zatrudnienia. Ponieważ są to prerogatywy rządu w Waszyngtonie, przez dłuższy czas uznawano wyłączność służb federalnych w ściganiu przestępstw, jakich na tym polu dopuszczali się pracodawcy i pracownicy. W tych sprawach orzekały więc sądy federalne. Ponieważ jednak przy zatrudnieniu wypełnia się także formularze podatkowe, a osoby podające nieprawdziwe dane wpisywały je także i do tych dokumentów, w stanie Kansas podjęto próbę ścigania przestępstw na podstawie lokalnego prawa. Decyzję w precedensowej sprawie Kansas v. Garcia, No. 17-834 podjęto najmniejszą z możliwych różnicą głosów. Precedensowa sprawa dotyczyła trzech osób, które były skazane w Kansas za kradzież tożsamości za wykorzystanie numerów Social Security innych osób w celu podjęcia pracy. Nieprawdziwe informacje podały na federalnym formularzu Form I-9 Employment Eligibility Verification oraz na stanowych formularzach regulujących wysokość zaliczek podatkowych. Wszystkie zostały skazane w kolejnych instancjach aż po stanowy sąd najwyższy.
Ponieważ fałszywe dane, mające rzekomo potwierdzać prawo do zatrudnienia podano w dokumentach podlegających dwom jurysdykcjom – federalnej i stanowej (Kansas) - pojawiła się kwestia kompetencji. Kwestię weryfikacji prawa do zatrudnienia reguluje Immigration Reform and Control Act of 1986 (IRCA), czyli ustawa przegłosowana przez Kongres w Waszyngtonie. A więc jest to domena prawa federalnego. Konsekwentnie – według IRCA podanie nieprawdziwych informacji w formularzu I-9 jest przestępstwem federalnym. Wynikać z tego powinno, że ściganie oszustw związanych z naruszeniem IRCA to właściwość sądów federalnych. Tymczasem skarżącym był stan Kansas, czyli zupełnie inna jurysdykcja. Przedstawił jednak akty oskarżenia w oparciu o nieuczciwie wypełnione stanowe formularze K-4, dotyczące potrąceń podatkowych.
Skazani za formularze podatkowe
Adwokaci oskarżonych próbowali argumentować, że nawet jeśli prokuratorzy stanu Kansas nie posłużyli się formularzami I-9, to nie mieli prawa opierać się na tych samych informacjach zawartych w innych formularzach, ponieważ wszystkie czynności wykonywane przez ich klientów były częścią procesu weryfikacji zatrudnienia, a więc podlegającego ustawie IRCA.
Zdania tego nie podzieliło aż 5 z 9 sędziów Sądu Najwyższego i ich opinia jest obecnie obowiązującą wykładnią prawa. Samuel Alito, który jest autorem opinii większości, napisał w uzasadnieniu, że co prawda przy ściganiu oszustw stany nie mogą opierać się na danych zawartych w formularzu I-9, to nie oznacza to jednak, że nie mogą oprzeć aktu oskarżenia na informacjach, które zostały podane w innych miejscach. Jakakolwiek inna interpretacja prowadziłaby do absurdalnych konsekwencji, ponieważ w formularzu I-9 znaleźć można wiele podstawowych informacji dostępnych w innych dokumentach, takich jak imię i nazwisko, adres, data urodzenia, e-mail, czy numer telefonu – argumentował sędzia Alito. Jedynym celem, jakiemu służy podawanie danych, jest ustalenie, czy pracownik nie ma zakazu pracy w USA. Natomiast wypełnianie stanowych formularzy podatkowych nie jest częścią procesu federalnej weryfikacji legalności zatrudnienia.
Mniejszość: otwarta furtka dla stanowych prokuratorów
Liberalna mniejszość w Sądzie Najwyższym (sędziowie Stephen Breyer, Ruth Bader Ginsburg, Sonia Sotomayor i Elena Kagan) ma jednak w tej sprawie zupełnie inne zdanie, bo w ich opinii nieprawdziwymi danymi posłużono się w celu zdobycia zatrudnienia, czyli podczas procesu regulowanego przez federalną ustawę IRCA. Co gorsze – większość w Sądzie Najwyższym otworzyła furtkę dla wszystkich stanów do ścigania naruszeń procesu weryfikacji prawa do zatrudnienia, na podstawie lokalnych legislacji dotyczących kradzieży tożsamości. W praktyce oznacza to, że stany zyskują prawo nadzoru nad procesem weryfikacji zatrudnienia, czego IRCA zabrania – czytamy w opinii mniejszości.
Co orzeczenie Sądu Najwyższego oznacza w praktyce? Jeśli w Kansas przyznano prawo penalizacji za oszustwa popełnione podczas procesu weryfikacji legalności zatrudnienia, to mogą to robić także prokuratorzy stanowi w innych stanach. Może to oznaczać znaczny wzrost liczby spraw wytaczanych i pracownikom i pracodawcom, zwłaszcza tam, gdzie niechętnie patrzy się na zjawisko nielegalnej imigracji.
Imigranci nie widzą różnicy między sądem stanowym a federalnym. Ale z pewnością zauważą zwiększoną liczbę spraw za podanie “lewego” numeru Social Security. Tym bardziej, że prokuratorzy na szczeblu stanowym i miejskim to często politycy myślący o kolejnych szczeblach kariery. Dla nich głośny proces przeciwko pracodawcom zatrudniającym nielegalnych imigrantów i ich pracownikom to czysty polityczny zysk. Kansas wspierany był tu przez administrację Donalda Trumpa. Nie jest też tajemnicą, że w innych stanach rządzonych przez republikanów istnieją naciski na ostrzejsze zwalczanie nielegalnej imigracji.
W stanowych aktach oskarżenia znajdować się będą inne zarzuty, niż w sprawach w sądach federalnych, np. oszustwa podatkowe, nadużycia związane z ubezpieczeniem bezrobotnych czy od wypadków w pracy, ale psychologiczny i praktyczny skutek będzie podobny. Lokalni i stanowi prokuratorzy otrzymali od Sądu Najwyższego nowe narzędzia do ścigania nieudokumentowanych imigrantów i ich pracodawców. W jaki sposób z nich skorzystają – zależeć będzie od lokalnej polityki i ich indywidualnych ambicji.
Jolanta Telega
[email protected]
Jolanta Telega
