Zapewne każdy rodzic pamięta, kiedy dziecku wyrzynały się pierwsze zęby. Jest to szczególny czas dla naszych pociech, bo daje mu zupełnie nowe możliwości mówienia, jedzenia, uśmiechu. Jednocześnie jest to już moment, kiedy powinniśmy myśleć, w jaki sposób dbać o zęby dziecka.
Jak informuje University of Illinois (UIC) College of Dentistry, próchnica może się już pojawić wraz z pierwszymi zębami. Dlatego tak istotne jest, aby wypracować u dziecka dobre nawyki higieny jamy ustnej, które będą przynosiły efekty przez całe ich życie. Warto wiedzieć, jak utrzymać zdrowe i ładne zęby oraz unikać stresujących i bolesnych zabiegów stomatologicznych.
Dobry stan zębów zaczyna się od „mleczaków”
Chociaż są one zastąpione zębami stałymi, tzw. mleczaki są niezwykle istotnym elementem rozwoju każdego dziecka. Pomagają mu w przeżuwaniu, mówieniu, uśmiechaniu się i ustępują miejsca zębom stałym. Interesującym faktem jest, że dzieci w rzeczywistości nie rodzą się bez zębów. Wraz z przyjściem na świat posiadają 20 pierwotnych zębów, które się jeszcze nie pojawiły. Ząbkowanie rozpoczyna się po 6 miesiącu życia, kiedy zaczynają wyrzynać się zęby mleczne i trwa do 3 roku życia. Zwykle pierwsze pojawiają się dolne, przednie zęby, (tzw. siekacze). W wieku od 6 do 12 lat dzieci mają zarówno zęby mleczne, jak i stałe. Stopniowo zęby mleczne zastępowane są przez 32 zęby stałe. Przednie zęby dziecięce (siekacze) są zwykle tracone w wieku od 6 do 8 lat. Natomiast tylne (kły i zęby trzonowe) wypadają między 9 a 13 rokiem życia. Szkliwo, która stanowi ochronę zębów, jest cieńsze na zębach mlecznych, w porównaniu do zębów stałych. Dlatego też są one bardziej podatne na ubytki.
Pierwsza wizyta dziecka u dentysty
Pierwsza wizyta u dentysty to ekscytujący, ale i stresujący moment dla Twojego dziecka. Dlatego jej celem nie powinno być leczenie, ale zaznajomienie z lekarzem, gabinetem stomatologicznym i narzędziami w nimi stosowanymi. Zakłada się, że pierwsza wizyta powinna się odbyć nawet przed 12 miesiącem życia lub po pojawieniu się pierwszego zęba w jamie ustnej. Wczesne konsultacje pozwalają zmniejszyć ryzyko ubytków poprzez zastosowanie środków zapobiegawczych. Co 6 miesięcy powinniśmy kontrolnie odwiedzać gabinet stomatologiczny, chyba że lekarz zaleci częstsze wizyty.
Lakowanie, lakierowanie, lapisowanie zębów
Lakowanie, lakierowanie, lapisowanie zębów to profilaktyczne zabiegi stomatologiczne. Wszystkie trzy są bezbolesne i wykonywane bez użycia wiertła dentystycznego.
Lakowanie to ważna metoda zapobiegania próchnicy już od najmłodszych lat. Zabieg wykonywany jest na zdrowych zębach stałych i mlecznych, polegający na pokryciu uszczelniaczem (lakiem) bruzd, szczelin i zagłębień, czyli miejsc trudnych do czyszczenia, szczególnie dla dzieci. Najbardziej narażone na rozwój próchnicy są pierwsze stałe zęby trzonowe oraz mleczne trzonowce – zęby te powinny być zalakowane w pierwszej kolejności. Zabieg ten powinien być przeprowadzony na zębach całkowicie zdrowych. Według badań Centers for Disease Control i ADA’s Centre for Evidence-Based Dentistry, wynika że zalakowane zęby chronią przed próchnicą w 80 procentach. Dzieci w wieku szkolnym bez zalakowanych zębów mają prawie trzy razy więcej ubytków niż dzieci, które miały wykonane ten zabieg.
Lakierowanie to zabieg podczas którego, pokrywa się całą powierzchnię zęba cienką warstwą preparatu uwalniającego fluor. Zadaniem fluoru jest wzmocnienie mikroskopowej struktury szkliwa, przez co staje się ono odporniejsze na spadek pH w jamie ustnej. Założony preparat fluorowy zasycha na zębie, tworząc cienką osłonkę.
I ostatni zabieg, czyli lapisowanie to metoda leczenia próchnicy, która polega na próbie zahamowania tego procesu z użyciem specjalnych preparatów chemicznych, najczęściej 40 proc. roztworem azotanu srebra, którym nasącza się ząb. Z roztworu wytrąca się samo srebro, które ma silne właściwości bakteriobójcze. Pozwala to zatrzymać próchnicę i dzięki temu, zęba nie trzeba usuwać. Jest to bardzo ważne, ponieważ przedwczesne usuwanie zębów mlecznych grozi późniejszymi wadami zgryzu. Po przeprowadzonym lapisowaniu dochodzi do przebarwienia leczonych zębów na czarny kolor. Zabieg trwa około 1 minuty na jeden ząb.
Szczotkowanie zębów
Kiedy tylko pojawią się pierwsze zęby należy je myć dwa razy dziennie – rano i wieczorem, ponieważ próchnica może się pojawić już na zębach mlecznych. Zazwyczaj w wieku 5 lat dziecko jest już na tyle sprawne manualnie, że samo potrafi umyć swoje zęby. Oczywiście proces ten należy kontrolować i w miarę potrzeby służyć pomocą. Zazwyczaj do 8 roku życia dzieci potrzebują nadzoru rodziców, ale nawet i w późniejszym okresie, warto sprawdzić efekty szczotkowania. Zęby powinno się myć przez 2 minuty pastą z fluorem, a następnie użyć nici dentystycznej, aby dokładnie wyczyścić przestrzenie międzyzębowe. A oto kilka wskazówek dotyczących mycia zębów: dzieci poniżej 2.roku życia powinny używać tylko pasty z fluorem w rozmiarze ziarnka ryżu, w wieku 3-6 o wielkości ziarnka grochu. Zęby myjemy miękką szczoteczką, przez 2 minuty, przynajmniej dwa razy dziennie, a koniecznie po słodkiej przekąsce. Szczoteczkę należy trzymać pod kątem 45 stopni, w kierunku linii dziąseł, delikatnie masując wszystkie powierzchnie zębów.
Fluor i woda chronią zęby dziecka
Fluor znajdujący się w wodzie z kranu i pastach do zębów zapewnia dodatkowy poziom ochrony zębom dziecka. Fluor wzmacnia powierzchnię zębów mlecznych i stałych poprzez proces wchłaniania do zewnętrznej warstwy zębów, dzięki czemu są one odporniejsze na próchnicę. Dlatego też fluoryzowana woda do picia jest najzdrowszym napojem. Nasze ciało składa się w 60 proc. z wody, a nawilżanie pomaga systemowi w dystrybucji zdrowych składników odżywczych, pozbyciu się odpadów oraz nadaje skórze zdrowy blask.
Odżywianie a dobry stan zdrowia jamy ustnej
Dobra dieta jest niezbędna dla rozwoju dziecka – w tym także zębów. Należy pamiętać, że niemal wszystkie produkty spożywcze, w tym mleko i warzywa, mają pewien rodzaj cukru, który może przyczyniać się do próchnicy zębów. Zdecydowanie nie są polecane: słodkie napoje gazowane lub soki, produkty klejące się oraz twarde. Należy zawsze czytać etykiety na produktach żywnościowych, napojach i unikać tych, o wysokiej zawartości cukru, dlatego też najlepszym i najbardziej polecanym napojem jest woda, która nawilża i przyczynia się do dobrego funkcjonowania organizmu. Zachęcajmy dziecko do picia z kubka jeszcze przed pierwszymi urodzinami , natomiast skutecznie zniechęcajmy do częstego lub długotrwałego korzystania z tzw. kubków sippy.
Smoczki, ssanie palców a zdrowe zęby
Okazuje się, że zbyt długie używanie smoczków czy ssanie kciuka jest niezdrowe dla zębów dziecka, bo może nawet doprowadzić do zmiany położenia zębów. W konsekwencji może to utrudniać żucie lub mówienie oraz powodować przemieszczanie zębów stałych.
Jeśli Twoje dziecko korzysta ze smoczka, pamiętaj, aby nie zanurzać go w cukrze lub miodzie, ani nie wkładać do ust przed podaniem dziecku, ponieważ w ten sposób przenosimy nasze bakterie. Według The American Academy of Pediatric Dentistry dzieci powinny przestać ssać palce w wieku 3 lat. Jeśli nawyk utrzymują się dentysta może zasugerować, na przykład powlekanie palca lakierem o gorzkim smaku lub tymczasowe zainstalowanie specjalnych urządzenia do ust.
Opracowała: Agnieszka Oskiera
(Na podst. komunikatu prasowego UIC College of Dentistry)
fot.Jessica Lewis/Pexels.com
Ewa Malcher
