O międzywojniu dokumentalnie i pozytywnie!

Z reżyser Anną Ferens, rozmawia Tatiana Kotasińska

Tatiana Kotasińska: – „Rzeczpospolita Reaktywacja”porusza tematykę odbudowy Polski po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Film przedstawia największe osiągnięcia polityków, ekonomistów, wynalazców, naukowców, których dokonania przyczyniły się do rozkwitu Polski w dwudziestoleciu międzywojennym. Zafascynowała się pani tamtymi kawałkami historii, czy kierowała się chęcią edukowania? Anna Ferenc: – Od dawna chciałam znaleźć temat, którym będę mogła uczcić 100-lecie odzyskania niepodległości. W końcu postanowiłam sięgnąć do osiągnięć polskich wielkich umysłów tamtego okresu. To temat, który powinien zaciekawić, szczególnie, że jest mało znany. Każdy zwłaszcza historyczny film jest edukacyjny, ale nie edukowanie było moim celem. Odbudowa Polski nie byłaby możliwa bez elit? Czy taka jest wymowa filmu? – Tak oczywiście. Bo to, co najcenniejsze w narodzie, to człowieczeństwo i ludzkie umysły. 1918 rok to był moment, gdy w Polakach wyzwoliła się niesamowita energia. Ludzie wierzyli w kraj, byli szczęśliwi, że są u siebie i bardzo szybko powstały setki wynalazków i przedsięwzięć, które pozwoliły się Polsce rozwijać. To taki wreszcie optymistyczny dokument? – No tak, przyznam się, że chciałam zebrać „The Best of II Rzeczpospolita”

Mimo szeregu problemów, nowe państwo zmierzyło się z nimi i pokonało przeciwności. Czy współcześni politycy mogą się czegoś nauczyć z pani obrazu?

– Zawsze się można nauczyć, jak się chce. Czego? Że Polska jest najważniejsza!

Wśród naukowców, którzy udzielili wywiadów do filmu znajdują się prof. Wacław Szybalski z Madison, prof. Donald Pienkos z Milwaukee i prof. Dominic Pacyga z Chicago. Dlaczego akurat te postaci wybrała pani na rozmówców?

– Chciałam nagrać rozmowy w Stanach Zjednoczonych, bo Stany miały bardzo duży wkład w odzyskanie przez Polskę niepodległości. Wszyscy wiedzą o wkładzie prezydenta Wilsona, ale też, że w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości otrzymywaliśmy pomoc z Ameryki. Jak wiemy ogromna grupa Polaków mieszkających w Stanach zgłosiła się do polskiej armii. Tak więc moi rozmówcy, prof. Donald Pienkos i prof. Dominic Pacyga – obaj są historykami i w filmie mają rolę narratorów. Natomiast prof. Wacław Szybalski jest biochemikiem i genetykiem i jest świadkiem historii. Urodził się w 1921 r., ma 97 lat i pamięta tamte czasy bo przed II wojną światową już studiował. Opowiadał więc z pamięci o międzywojennej Polsce. W filmie mam też historyka francuskiego, bo rola Francji w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości przez Polskę też była duża. Pokazuję też oczywiście polskich historyków, oraz potomków bohaterów filmu, którzy mogą o nich opowiedzieć. Można powiedzieć, że narracja jest polsko-amerykańsko-francuska.

Czy oglądalność filmu dokumentalnego w Polsce jest duża? – Film dokumentalny ma widzów, co widać po różnych przeglądach, festiwalach i pokazach. Stacje telewizyjne emitują dokumenty o dość późnych porach, ale i wtedy mają swoją publiczność. Na pewno jest to rodzaj sztuki filmowej, który nie zginie, zawsze będzie potrzebny i wciąż się rozwija. A gdzie polonijni miłośnicy filmów dokumentalnych mogą ich szukać? – Są portale. Ale też producenci filmów dokumentalnych i telewizje zwykle mają strony na VOD, gdzie jest możliwość oglądania dokumentów. Jest pani kobietą pełna rozmaitych doświadczeń zawodowych, świetnie wykształconą. Z która z uprawianych dziedzin najbardziej się pani utożsamia? Zdecydowanie z dokumentem. Lubię takie „historyczne śledztwa”, siedzieć w archiwach, przeglądać stare taśmy. Co ciekawe, z każdym swoim filmem jestem związana, bo wymaga wiele miesięcy pracy. Widzowie z Chicago mogą pamiętać moich „Trzech kumpli”, który zrobiłyśmy z Ewą Stankiewicz. Dostałyśmy za niego nagrodę tu na festiwalu. A państwa bardzo serdecznie zapraszam na „Rzeczpospolitą Reaktywację”. Dziękuję bardzo za rozmowę.