Dariusz Cisowski
Wielominutową owacją na stojąco przyjęła w sobotę wieczorem londyńska publiczność "Pasję według świętego Łukasza" Krzysztofa Pendereckiego w wykonaniu słynnej Londyńskiej Orkiestry Filharmonicznej (LSO).
Orkiestrę LSO poprowadził jej pierwszy dyrygent Rosjanin Władimir Jurowski, a partie solowe wykonali Omar Ebrahim (narrator), Elizabeth Atherton (sopran), Dietrich Henschel (baryton) i Tomasz Konieczny (bas-baryton) przy wsparciu Chóru Polskiego Radia, Zespołu Śpiewaków Miasta Katowice "Camerata Silesia" i Warszawskiego Chóru Chłopięcego.
W krótkiej dyskusji przed koncertem Penderecki określił Jurowskiego jako "wyjątkowo świeżego, zupełnie innego ode mnie dyrygenta". "To najlepsze wykonanie mojego utworu, jakie słyszałem od wielu lat" - mówił.
Przybliżając historię utworu, kompozytor przybliżył także brytyjskiej publiczności rozwój awangardowej muzyki klasycznej w komunistycznej Polsce, a także swoje artystyczne dojrzewanie w latach 50. ubiegłego wieku.
"Pasja wg św. Łukasza" jest uznawana za arcydzieło współczesnej sztuki sakralnej, które zdaniem wielu ekspertów wywarło znaczący wpływ na historię muzyki XX wieku. Utwór powstał na zamówienie radia Westdeutscher Rundfunk z okazji 700-lecia katedry w Muenster, w której 30 marca 1966 roku odbyło się prawykonanie utworu pod dyrekcją Henryka Czyża.
Sobotni koncert został zorganizowany w ramach programu Instytutu Adama Mickiewicza (IAM) "Polska Music", dzięki któremu w czołowych europejskich salach wystawiano w przeszłości utwory najważniejszych polskich kompozytorów, m.in. Karola Szymanowskiego, Witolda Lutosławskiego, Henryka Mikołaja Góreckiego i Andrzeja Panufnika.
Koncert był elementem weekendowego festiwalu centrum kulturalnego Southbank Center poświęconemu roli religii w społeczeństwie "Belief and Beyond Belief" ("Wiara i poza wiarę").
Koncert w Londynie odbył się na kilka dni przed ogłoszeniem programu kulturalnego Niepodległa, który będzie związany z obchodami 100-lecia polskiej niepodległości w 2018 roku.
"Penderecki jest jednym z artystów tzw. +pokolenia niepodległej+ - ludzi, którzy urodzili się w dwudziestoleciu międzywojennym, wolnej Polski" - tłumaczył w rozmowie z PAP dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza dr Krzysztof Olendzki.
Jak podkreślił, twórcy tego pokolenia "byli w stanie stworzyć wyjątkową przestrzeń wolności, która funkcjonowała także w późniejszych czasach komunistycznej Polski".
Zdaniem Olendzkiego, przykładem takiej przestrzeni było m.in. wspomniane przez Pendereckiego w trakcie dyskusji Studio Eksperymentalne Polskiego Radia, które w latach 50. i 60. "było fenomenem na skalę światową i tworzyło nowe, absolutnie wyjątkowe dźwięki".
Poprzednie wykonanie w 2009 roku w trakcie polskiego roku - Polska! Year - w katedrze Canterbury również zostało entuzjastycznie przyjęte przez brytyjską publiczność. Dziennik "Independent" pisał wówczas, że "jest w tym tyle teatru, że równie dobrze mogłaby to być opera – gdyby nie to, że do tego stopnia pobudza wyobraźnię, iż już jest dziełem skończonym".
Z Londynu Jakub Krupa (PAP)
