Zwiększenie dostępu do mieszkań dla osób o średnich i niskich dochodach oraz poprawa stanu technicznego zasobów mieszkaniowych wraz ze zwiększeniem ich efektywności energetycznej to główne cele Narodowego Programu Mieszkaniowego, który przyjął we wtorek rząd.
Rada Ministrów przyjęła we wtorek uchwałę "Narodowego Programu Mieszkaniowego", przedłożoną przez ministra infrastruktury i budownictwa.
"Rząd uruchomi Narodowy Program Mieszkaniowy (NPM), który po wdrożeniu programu Rodzina 500+, będzie jego kolejnym, priorytetowym przedsięwzięciem" - podkreślono w komunikacie po posiedzeniu rządu. Jak dodano, będzie to kolejny element wsparcia polskich rodzin, zwłaszcza wielodzietnych. Zapewnienie mieszkania stanowi podstawę do tworzenia bezpiecznej przyszłości polskim rodzinom.
Program stanowi spełnienie obietnicy złożonej przez Beatę Szydło w exposé, w którym zapowiedziała realizację programu budowy mieszkań, będącego silnym impulsem proinwestycyjnym. Program będzie służył realizacji „Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju” – mieszkalnictwo ma być jednym z ważnych elementów polityki rozwoju.
Centrum Informacyjne Rządu wskazało w komunikacie, że podkreśleniem rangi problematyki mieszkaniowej w polityce rządu będzie powołanie Krajowej Rady Mieszkaniowej – organu doradczo-oceniającego przy premierze. "Wejdą do niej eksperci specjalizujący się w tematyce mieszkaniowej, w tym osoby wyznaczone przez instytucje pozarządowe" - czytamy w komunikacie. Zadaniem Rady będzie ocena rocznej informacji o stanie realizacji działań w ramach programu, a także przedstawianie analiz i opinii związanych z polityką mieszkaniową państwa oraz rekomendowanie zmian programowych i legislacyjnych związanych z wykonywaniem programu.
Z NMP będą mogły z skorzystać rodziny, osoby myślące o założeniu rodziny oraz osoby samotne, bez względu na wiek.
Jak poinformowano w rządowym komunikacie poszczególne działania programu będą finansowane ze środków pozyskiwanych przez Narodowy Fundusz Mieszkaniowy, pieniędzy budżetowych oraz innych środków publicznych (Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, fundusze europejskie), a także ze środków prywatnych, np. gromadzonych w funduszach inwestycyjnych finansujących budowę nowych mieszkań.
Działania przewidziane w programie będą wdrażane od IV kwartału 2016 r.
Jako podstawowy cel programu CIR wymienia zwiększenie dostępu do mieszkań dla osób o dochodach uniemożliwiających ich nabycie lub wynajęcie po cenach komercyjnych. "Chodzi o zwiększenie liczby mieszkań przypadających na 1 tys. mieszkańców – do 2030 r. liczba mieszkań przypadająca na 1 tys. mieszkańców powinna osiągnąć średnią Unii Europejskiej, co oznacza wzrost z 363 do 435 mieszkań na 1 tys. osób" - czytamy w komunikacie.
Działaniami podejmowanymi w tym zakresie będzie m.in. zwiększenie podaży mieszkań o niskim czynszu, obniżenie kosztów budowy mieszkań oraz zachęcanie do systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe.
Innym celem programu jest zwiększenie możliwości zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (ze względu na niskie dochody lub szczególnie trudną sytuację życiową). CIR dodało, że chodzi o zmniejszenie liczby oczekujących na najem mieszkania gminnego – do 2030 r. samorządy gminne powinny mieć możliwość zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych wszystkich oczekujących na najem mieszkania od gminy.
Będzie to możliwe m.in. dzięki rozwojowi mieszkalnictwa wspomaganego (np. chronionego) oraz zwiększeniu możliwości gmin w zakresie dostarczania mieszkań dla najuboższych.
Ponadto rząd, w swoich działaniach, będzie dążył do poprawy warunków mieszkaniowych, stanu technicznego zasobów mieszkaniowych oraz zwiększenie efektywności energetycznej m.in. po przez wspieranie inwestycji termomodernizacyjnych i remontowych, w tym podejmowanych w ramach rewitalizacji obszarów zdegradowanych.
Jak podkreślono w komunikacie "do 2030 r. liczba osób mieszkających w warunkach substandardowych (niski stan techniczny budynku, brak podstawowych instalacji technicznych lub przeludnienie) powinna spaść z ok. 5,3 do ok. 3,3 mln osób, czyli o ok. 2 mln osób".
Zgodnie z założeniami programu powstaną wybuduje tanie mieszkania na wynajem z możliwością nabycia do nich prawa własności. Średni czynsz, bez uwzględnienia kosztów eksploatacji oraz mediów, w mieszkaniu na wynajem wyniesie od 10 do 20 zł za metr kwadratowy, czyli - jak podkreślono w komunikacie - będą to lokale dostępne cenowo. "W opcji najmu z docelowym wykupem mieszkania stawka czynszu ma wynieść ok. 12 – 24 zł za metr kwadratowy" - dodano.
Do udziału w programie preferowane będą rodziny wielodzietne i rodziny o niskich dochodach, ale prawo ubiegania się o najem będą mieli wszyscy obywatele.
Operacyjne prowadzenie inwestycji oraz zarządzanie wybudowanym zasobem będzie zadaniem m.in. Narodowego Operatora Mieszkaniowego. "Obecnie pilotażowo tę funkcję pełni Bank Gospodarstwa Krajowego, wykorzystujący swoje struktury (spółka BGK Nieruchomości, Fundusz Inwestycyjny Zamknięty)" - czytamy w informacji CIR.
Ponadto przewidziano wsparcie budownictwa społecznych mieszkań czynszowych, budowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe, towarzystwa budownictwa społecznego lub inne podmioty (np. deweloperów).
Program umożliwia także samorządom składanie wniosków o dofinansowanie 35 – 55 proc. kosztów budowy mieszkań komunalnych i chronionych oraz noclegowni i schronisk dla bezdomnych.
"Nowym instrumentem wsparcia będzie dotacja dla gmin, które wspólnie z inwestorami będą budowały mieszkania o niskim czynszu" - poinformowano w komunikacie. Ma to być 20 proc. kosztów inwestycji. Czynsz za wynajem takiego mieszkania nie będzie wyższy niż 4 proc. wartości odtworzeniowej.
Dodatkowo, spółki gminne oraz spółdzielnie mieszkaniowe i towarzystwa budownictwa społecznego, będą mogły ubiegać się o preferencyjne kredyty w Banku Gospodarstwa Krajowego – z dopłatą budżetową – na budowę społecznych mieszkań czynszowych lub spółdzielczych lokatorskich. W tym przypadku czynsz nie będzie wyższy niż 5 proc. wartości odtworzeniowej.
Narodowy Program Mieszkaniowy wprowadza także mechanizm oszczędzania na cele mieszkaniowe w ramach Indywidulanych Kont Mieszkaniowych (IKM). Obywatele będą mogli gromadzić środki na IKM, które będą założone w bankach i spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Oszczędności będą mogły być przeznaczone na zakup, budowę oraz remont mieszkania lub domu jednorodzinnego oraz będą zwolnione z podatku dochodowego od zysków kapitałowych. Regularne oszczędzanie ma być nagradzane premią wypłacaną z budżetu państwa, której wysokość będzie zależeć m.in. od wielkości rodziny.
W myśl programu powstanie Narodowy Fundusz Mieszkaniowy, który będzie wykorzystywał grunty należące do Skarbu Państwa pod budowę mieszkań na wynajem. Będzie on pełnił funkcję +banku ziemi+. "Grunty będące w posiadaniu NFM będą przekazywane pod budowę mieszkań na wynajem, w tym z opcją dochodzenia do własności, Narodowemu Operatorowi Mieszkaniowemu i innym podmiotom o statusie operatorów mieszkaniowych (np. przez wniesienie gruntów do funduszu inwestycyjnego w zamian za objęcie przez NFM certyfikatów inwestycyjnych)" - wyjaśniło CIR.
CIR podkreśliło, że przewidziano także zmiany przepisów prawnych dot. m.in. funkcjonowania rynku mieszkań na wynajem, organizacji procesu inwestycyjno-budowlanego, a także funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych, gmin i towarzystw budownictwa społecznego w celu ułatwienia budowy mieszkań i gospodarowania wybudowanym zasobem. (PAP)
Ewa Malcher
